Që kur SHBA-ja dhe BE-ja ndaluan eksportin e kartëmonedhave të tyre në Rusi në mars 2022 për shkak të pushtimit të Ukrainës, në atë vend kanë mbërritur rreth 2.3 miliardë dollarë kartëmonedha në dollarë dhe euro, sipas të dhënave doganore të parë nga Reuters.
Të dhënat e publikuara për herë të parë treguan se Rusia arriti të anashkalojë sanksionet që bllokojnë transfertat e parave dhe sugjeruan se dollari dhe euro mbetën mjete të dobishme për tregtinë dhe udhëtimin, edhe pse Moska kërkon të reduktojë ekspozimin e saj ndaj këtyre monedhave kryesore botërore.
Të dhënat doganore tregojnë se paratë e gatshme u transferuan në Rusi nga vende duke përfshirë Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Turqinë, të cilat nuk kanë kufizime për të bërë biznes me Rusinë. Për më shumë se gjysmën e numrit të përgjithshëm të kartëmonedhave, vendi i origjinës nuk është i specifikuar në ato regjistrime.
Në dhjetor të vitit të kaluar, qeveria amerikane kërcënoi se do të ndëshkonte institucionet financiare që ndihmojnë Rusinë të anashkalojë sanksionet dhe vendosi sanksione ndaj kompanive nga vendet e treta gjatë 2023 dhe 2024.
Juani kinez ka tejkaluar dollarin në popullaritet për t’u bërë valuta e huaj më e tregtuar në Moskë, ndonëse probleme të mëdha pagesash mbeten. Dmitry Polevoy nga Astra Asset Management në Rusi beson se shumë rusë ende duan valutë të huaj për të udhëtuar jashtë vendit, si dhe për importe dhe kursime më të vogla. “Për individët, dollari është ende një monedhë e besueshme,” i tha ai Reuters.
Në vitin 2022, Rusia etiketoi dollarin dhe euron si monedha “toksike”, pasi sanksionet gjithëpërfshirëse ia ndërprenë aksesin e saj në sistemin financiar global, duke ndërprerë pagesat dhe tregtinë. Rreth 300 miliardë dollarë rezerva valutore të Bankës së Rusisë janë ngrirë në Evropë.
Një zëdhënës i Komisionit Evropian tha se nuk mund të komentojë për rastet individuale të aplikimit të sanksioneve. Ai theksoi gjithashtu se Bashkimi Evropian bashkëpunon me vendet e treta kur dyshon se sanksionet janë duke u anashkaluar.
Të dhënat doganore mbulojnë vetëm periudhën nga marsi 2022 deri në dhjetor 2023. Reuters nuk mund të qaset në të dhëna më të fundit.
Banka qendrore e Rusisë kufizoi shpejt tërheqjet e parave në valutë të huaj pas pushtimit të Ukrainës, në një përpjekje për të mbështetur rublën e dobësuar. Sipas të dhënave, vetëm 98 milionë dollarë në kartëmonedha dollarësh dhe eurosh u larguan nga Rusia midis shkurtit 2022 dhe fundit të 2023.
Në të kundërt, flukset hyrëse valutore ishin shumë më të larta. Fluksin më të madh të valutës e ka raportuar kompania pak e njohur Aero-Trade, e cila ofron shërbime të blerjeve pa taksa në aeroport dhe në fluturime. Gjatë asaj periudhe, ajo raportoi rreth 1.5 miliardë dollarë në llogari. Aero-Trade regjistroi 73 dërgesa nga 20 milionë dollarë ose euro secila, të gjitha të cilat mbërritën përmes aeroportit Domodedovo të Moskës, një qendër ndërkombëtare pranë selisë së kompanisë. Dërgesat përshkruhen në deklaratat doganore si shkëmbim ose të ardhura nga tregtia në bord.
Në shumicën e rasteve, Aero-Trade renditet vetëm si subjekt që përgatit dhe dorëzon dokumentacionin doganor. Reuters nuk ishte në gjendje të identifikonte klientët e Aero-Trade, as nuk ishte në gjendje të përcaktonte burimin ose destinacionin e parave të gatshme. Pronari i Aero-Trade, Artem Martinyuk i tha Reuters se dyshon në vërtetësinë e të dhënave doganore. Ai nuk pranoi të komentojë më tej. Kompania deklaroi në një deklaratë se “Aero-Trade nuk është e angazhuar në furnizimin e Rusisë me valutë të fortë”.
Sipas të dhënave doganore, një ngarkesë prej 20 milionë eurosh, e cila është përpunuar nga Aero-Trade, është importuar në shkurt të vitit të kaluar nga Yves Rocher Vostok, një degë e grupit francez të kozmetikës Yves Rocher që menaxhon dhjetëra dyqane në Rusi. Të dhënat nuk tregojnë vendin e origjinës ose emrin e furnizuesit.
Kompania mëmë në Francë, grupi Rocher, bëri të ditur se as grupi dhe as Yves Rocher Vostok nuk kishin të bënin ndonjëherë me Aero-Trade dhe as nuk kishin kërkuar transferimin në fjalë. “Yves Rocher Vostok, si të gjitha entitetet e grupit Rocher, respekton ligjin,” tha një zëdhënës i grupit. “Grupi kurrë nuk është përpjekur dhe nuk do të përpiqet kurrë të anashkalojë sanksionet për importin e kartëmonedhave të dollarit dhe euros në Rusi,” shtoi ai.
Më shumë se një e katërta e kartëmonedhave prej 2.27 miliardë dollarësh u importua nga bankat, kryesisht si pagesë për metale të çmuara, sipas të dhënave doganore dhe një personi të njohur me transaksionet.
Disa banka ruse morën 580 milionë dollarë para të gatshme nga jashtë midis shkurtit 2022 dhe dhjetorit 2023 dhe eksportuan përafërsisht sasi të barabarta metalesh të çmuara. Sipas të dhënave, në shumë raste, dërgesat e arit apo argjendit shkonin tek kompanitë që furnizonin kartëmonedhat.
Për shembull, huadhënësi rus Vitabank importoi 64.8 milionë dollarë në kartëmonedha nga kompania turke e tregtimit të arit Demas Kuyumculuk në 2022 dhe 2023. Gjatë së njëjtës periudhë, Vitabank eksportoi 59.5 milionë dollarë ar dhe argjend në kompaninë turke.
Një burim i paidentifikuar i njohur me operacionet e Demas konfirmoi se firma ishte e përfshirë në një seri transaksionesh para-për-ar që përfshinin Vitabank dhe dy huadhënës të tjerë rusë midis marsit 2022 dhe shtatorit 2023.
Ai deklaroi se dërgimi i kartëmonedhave nga Emiratet e Bashkuara Arabe në Rusi ishte zgjidhja e vetme që Demas gjeti për të përfunduar kontratat afatgjata të nënshkruara përpara se sanksionet perëndimore të hynin në fuqi me furnizuesit rusë të arit, duke qenë ende në përputhje me rregulloret turke dhe ndërkombëtare në lidhje me pagesat ndërkufitare.
Në tremujorin e tretë të vitit të kaluar, pasi u përfunduan të gjitha kontratat e paraluftës me kompanitë ruse, Demas i dha fund tregtisë së dyanshme, tha personi.
