SHBA- Katër ditë pas inaugurimit të Donald Trump, ndihmësit kryesorë të Elon Musk në Departamentin e Thesarit kërkuan nga sekretari i përkohshëm i këtij departamenti që të ndalonte menjëherë të gjitha pagesat e USAID. Kjo do të bëhej duke përdorur një sistem të avancuar të përpunimit të pagesave që përdor Thesari për fondet federale.
Kërkesa ishte aq e pazakontë, sa shkaktoi shqetësim te David Lebryk, sekretari i përkohshëm i Thesarit në atë kohë. Ai argumentoi se Thesari nuk kishte autoritet ligjor për të ndaluar pagesat e miratuara nga një tjetër agjenci qeveritare. Për të shmangur probleme ligjore, Lebryk sugjeroi që Departamenti i Shtetit, i cili mbikëqyr USAID, të vendoste vetë nëse pagesat duhet të anuloheshin. Megjithatë, Tom Krause, një nga njerëzit kryesorë të Musk në Thesar, e kundërshtoi këtë sugjerim dhe e paralajmëroi Lebryk se ai vetë mund të përballej me pasoja ligjore nëse refuzonte të vepronte.
Përplasje midis zyrtarëve të karrierës dhe të emëruarve politikë
Ky debat i brendshëm nxori në pah një përplasje të hapur midis dy grupeve në Departamentin e Thesarit: nga njëra anë, nëpunësit civilë me përvojë, të cilët donin të ndiqnin rregullat dhe ligjet ekzistuese, dhe nga ana tjetër, të emëruarit politikë të administratës Trump, që kërkonin të merrnin masa të menjëhershme në përputhje me politikat e presidentit.
Pak ditë pas këtij debati, Lebryk dha dorëheqjen, duke përfunduar një karrierë 35-vjeçare në Departamentin e Thesarit. Largimi i tij ngriti shumë pikëpyetje mbi ndikimin e administratës së re në politikat financiare të qeverisë.
Frika për kontrollin mbi sistemin e pagesave
Situata shkaktoi alarm në Uashington, ku senatorët demokratë nisën të kërkonin përgjigje për këtë çështje. Një shqetësim i madh ishte nëse Musk dhe Trump po përpiqeshin të ndërhynin në sistemin e pagesave të qeverisë për të bllokuar fonde që nuk i mbështesnin.
Një pjesë e polemikave lidhej me një zyrë pak të njohur të Departamentit të Thesarit, Byroja e Shërbimit Fiskal, e cila menaxhon më shumë se 5 trilionë dollarë pagesa në vit. Ky sistem shpërndan pagesa të rëndësishme për qytetarët amerikanë, si rimbursimet e taksave, pagesat e pensioneve dhe përfitimet për personat me aftësi të kufizuara.
Administrata e Trump dhe ekipi i Musk donin që disa anëtarë të DOGE (Departamenti i Efikasitetit të Qeverisë) të kishin qasje të plotë në këtë sistem për të ndaluar pagesat që nuk përputheshin me politikat e reja të Trump. Megjithatë, Thesari konfirmoi se qasja që iu dha ishte vetëm “lexim i të dhënave” dhe se ata nuk mund të bënin ndryshime në sistem.
Ndikimi në ndihmat ndërkombëtare
Një nga objektivat kryesore të kësaj lëvizjeje ishte ndalimi i fondeve të USAID për sistemet shëndetësore në vendet në zhvillim. Këto fonde ndihmojnë në përmirësimin e shëndetit të nënave dhe foshnjave, luftën kundër HIV/AIDS dhe sëmundjeve të tjera, si dhe ndërtimin e spitaleve në vende si Jordania, Filipinet, Guatemala dhe Haiti.
Zyrtarët e emëruar nga Trump donin të ndalonin menjëherë këto pagesa dhe të rishikonin çdo pagesë në mënyrë individuale për të vendosur nëse duhej të aprovohej apo të anulohej. Por Lebryk dhe zyrtarët e tjerë të karrierës argumentuan se një veprim i tillë ishte i paligjshëm dhe rrezikonte të shkaktonte probleme të mëdha për qeverinë.
Përfundimi dhe pasojat
Pasi Lebryk u largua nga posti, administrata e Trump fillimisht dha qasje të pakufizuar për DOGE në sistemin e pagesave të Thesarit. Por për shkak të shqetësimeve të ngritura nga Kongresi dhe protesta nga organizatat e shoqërisë civile, kjo qasje u kufizua në “vetëm lexim” dhe DOGE nuk pati mundësinë të ndryshonte apo të ndalonte pagesat.
Megjithatë, mbetet e paqartë se çfarë ndodhi në ditët midis kërkesës fillestare për bllokimin e pagesave dhe vendimit për të kufizuar qasjen e DOGE. Kjo ka sjellë pikëpyetje mbi synimet e Trump dhe Musk për të kontrolluar financat federale dhe mbi ndikimin e tyre në politikat qeveritare./ Përshtatur nga CNN
