TIRANË- Media e njohur greke “Tovima” ka zhvilluar një intervistë me kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama, të cilin e përshkruan si një “lider të madh evropian”. Shefi i qeverisë shqiptare pyetet për disa tema, ndërsa pranon se ende ka shumë punë për t’u bërë në luftën kundër korrupsionit dhe emigracionit masiv.
Gjatë intervistës, kryeministri Rama ndalet në projektet e zhvillimore në Shqipëri, përfshirë investime të huaja si ato të Jared Kushner, si dhe zgjedhjet e ardhshme në Shqipëri dhe mundësinë e vizitave të tij në Athinë.
Ai u ndal dhe tek marrëdhëniet mes dy shteteve, të cilat i cilësoi “si të mira”.
“Marrëdhëniet janë mirë tani. Ato mund të jenë gjithmonë shumë më të mira. Ishin të këqija për një kohë, për shkak të një çështjeje që ishte shumë e rëndësishme për palën greke, por për ne ishte vetëm një çështje mes shumë të tjerave. Por, po, tani jemi mirë”, tha ai.
Artikulli i plot botuar në “Tovima”:
Kryeministri i Shqipërisë ka zyrën e tij pranë Piramidës së Tiranës. Një nga simbolet më karakteristike të qytetit, historia e saj pasqyron atë të vendit në tërësi: hapur si një muze i Hoxhës në vitin 1988, tani ajo strehon një qendër teknologjie. Edi Rama është në pushtet që nga viti 2013 nën flamurin e ëndrrës evropiane. Si Brukseli ashtu edhe SHBA e shohin atë si një partner të vlefshëm dhe një lider të rëndësishëm si për vendin e tij ashtu edhe për Ballkanin Perëndimor, një rajon me sfida të mëdha.
Shqipëria ka ndryshuar me Ramën në krye: PBB-ja e saj është dyfishuar, miliona turistë tani vizitojnë vendin, dhe disa sektorë të vështirë janë reformuar. Sigurisht, ende është një rrugë e vështirë: shqiptarët vazhdojnë të emigrojnë në masë, dhe ende ka shumë punë për t’u bërë në luftën kundër korrupsionit në vend.
Një artist, profesor, ish-lojtar basketbolli dhe kryetar i bashkisë së Tiranës për 11 vjet, Rama ka atë që i duhet për të luajtur një rol kryesor në një periudhë në të cilën Europa po vuan nga një mangësi udhëheqësie të pranuar gjerësisht.
Ai na priti pak para se të kërkonte një mandat të katërt në zgjedhjet e majit, pas një krize në marrëdhëniet greko-shqiptare dhe me disa çështje të vjetra që lidhen me minoritetin grek ende të pazgjidhura. Ai pati një përgjigje për gjithçka: nga anëtarësimi i vendit të tij në BE, që ai e sheh të përfunduar në vitin 2030, deri tek marrëveshja e shumëdiskutuar për emigrantët me Melonin. Dhe nga Zona Ekonomike Ekskluzive (ZEE) deri te Anastasi i bekuar, Kryepiskopi i Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë, dhe udhëtimi i parë që bëri si qytetar i lirë në Korfuz. Por diskutimi filloi me pamjen e përgjithshme:
“Ne jetojmë në kohë revolucionare. Ajo që po ndodh duket si një revolucion. Dhe ne duhet të jetojmë me të dhe të reagojmë ndaj tij, jo të ankohemi për të. Nuk duhet të mendojmë se status quo-ja, të cilës jemi mësuar, mund të na ndihmojë. Pyetja ime nuk është për SHBA-në apo Rusinë, është për Europën.
Rama: Çfarë po bën Europa? Çfarë po mendon të bëjë, ose çfarë duhet të bëjë, kur SHBA dhe Rusia po negociojnë diçka që ka të bëjë me të? Këto janë raste kur ndiej shumë për miqtë dhe kolegët e mi që po udhëhojnë Europën, sepse ata kanë disa zgjedhje shumë të vështira për të bërë. Nuk iu kthej fare.”
A pajtoheni me ata që thonë se ka një mungesë udhëheqësie në Bashkimin Evropian sot?
Rama: Europa është projekti më i mrekullueshëm i njerëzimit në lidhje me mënyrën se si njerëzit mund të organizohen. Dhe se si mund të ndërtohet diçka e pabesueshme përmes politikës. Por, ashtu siç janë gjërat tani, Europa është si një pacient me 27 mjekë. Diçka thelbësore duhet të ndryshojë. Nuk jam i sigurt nëse mund të ndryshojë, por nëse nuk ndodh, mund të jemi të sigurt që situata mund të bëhet edhe më e vështirë për Europën.
Si do ta përshkruanit marrëdhëniet greko-shqiptare sot? Sepse po flasim këtu sot pas muajsh tensioni të shkaktuar nga çështja Fredi Beleri.
Rama: Marrëdhëniet janë mirë tani. Ato mund të jenë gjithmonë shumë më të mira. Ishin të këqija për një kohë, për shkak të një çështjeje që ishte shumë e rëndësishme për palën greke, por për ne ishte vetëm një çështje mes shumë të tjerave. Por, po, tani jemi mirë.
Janë bërë katër e gjysmë vjet që Greqia dhe Shqipëria ranë dakord të dërgojnë mosmarrëveshjen tonë mbi ZEE-në në Hagë. Dhe megjithatë kompromisi ende nuk është draftuar. Pse ka marrë kaq shumë kohë?
Rama: Pasi diçka tjetër na e ndaloi. Kemi një shprehje që thotë se kur bën shtratin, mund të djegësh të gjitha mbulesat për një kërpudhë. Mendoj se momenti është humbur, sepse bëmë një fillim shumë të mirë kur Kyriakos erdhi në pushtet. Ishte një fillim shumë i mirë. Kishim një perspektivë të përbashkët mbi historinë e gjatë dhe rëndësinë e marrëdhënies sonë, dhe natyrisht doja të shkonim përpara me disa çështje të pazgjidhura. Ne i japim shumë peshë përfundimit të këtij ligji absurd për luftën mes nesh. Sepse, e dini, ligjërisht jemi në luftë.
Por ky ligj u shfuqizua nga Karolos Papoulias në vitin 1987.
Rama: Jo, nuk është shfuqizuar, por duhet të shfuqizohet. Ajo që ndodhi në të vërtetë është se nënshkruam një traktat miqësie. Po, por ligji është ende në fuqi. Pra, kemi një traktat që na bën miq shumë të afërt, ndërkohë që ligjërisht jemi në luftë. Kjo është marrëdhënia disi shizofrenike që kemi si fqinjë.
E përmendët shtetin e luftës si përgjigje ndaj një pyetjeje mbi Hagën. A po i lidheni dy çështjet bashkë?
Rama: Jo. Ajo që diskutuam, dhe që të dy unë dhe kryeministri juaj kemi thënë nga fillimi, është se duhet të sqarojmë të gjitha çështjet e pazgjidhura nga e kaluara, dhe kjo është një prej tyre. Shteti i luftës është shumë i rëndësishëm për ne. Përcaktimi i zonës detare është një çështje e veçantë. Dhe një që duhet ta zgjidhim.
A ka një afat të caktuar për kompromisin?
Rama: Bëhet fjalë për të dyja palët që të ulen dhe të punojnë së bashku dhe të mos lejojnë që të shpërqendrohen nga gjërat që na kanë mbajtur peng për kaq gjatë.
Keni bërë një marrëveshje me Kryeministrin e Italisë, znj. Meloni, mbi çështjen e refugjatëve. Ka pasur disa kundërshtime nga sistemi gjyqësor italian. Ka pasur disa që e kritikuan, duke thënë se është si të paguhen vendet më të pasura që të bëjnë atë që nuk duan të bëjnë në oborrin e tyre. Çfarë keni për të thënë për këtë?
Se nuk është kështu, sepse nuk ka pagesa të përfshira. Ne nuk kemi kërkuar para dhe nuk ka fitim për ne në këtë marrëveshje. Po e bëjmë për shkak të detyrimit ndaj Italisë, që ka mbështetur shumë vendin tonë që nga dita e parë që vendi ynë u hap për botën. Italia ishte aty për ne kur gjërat ishin të vështira dhe nuk kërkoi asgjë në këmbim. Faktikisht, Italia ka arritur deri në xhepin e saj për të na ndihmuar dhe mbështetur. Ata pyetën nëse ishte e mundur dhe ne thamë “po”.
Po përpiqeni të tërhiqni investime të huaja. Së pari, a investojnë grekët këtu?
Rama: Jo sa do të doja. Kjo është një nga disavantazhet e kësaj marrëdhënieje, që nuk ka qenë asnjëherë e fokusuar në mundësi, edhe kur është në gjendje të mirë. Dhe kjo është e çmendur – mendoj, vetëm mendoni për kostot e mundësisë. Ka investitorë, natyrisht, por Greqia ka disa njerëz që kanë bërë disa gjëra shumë të bukura, dhe shumë njerëz që kanë ndërtuar gjëra të shëmtuara dhe kanë shkatërruar shumë bukuri. Sigurisht, kjo është një mëkat mesdhetar, jo vetëm grek. Pra, ata duhet të vijnë, në vend që të ankojnë se kush po investon. Ata duhet të vijnë dhe të investojnë.
Keni projekte të mëdha në proces.
Rama: Po, kemi, po.
I keni dhënë statusin e investitorit strategjik, ndër të tjera, Jared Kushner-it, që është dhëndri i Donald Trump.
Rama: Ose, më saktë, Donald Trump është djali i Jared Kushner.
Po, padyshim, Kryeministër. Ka dy projekte të mëdha dhe njëra prej tyre është shndërrimi i një ishulli të pabanuar në një resort luksoz. A ka një datë të caktuar për dorëzimin?
Rama: Ka dy projekte me të cilat është i përfshirë zoti Kushner. Një është krejtësisht privat. Tjetri është në partneritet me shtetin. Qeveria shqiptare do të ketë aksione në të përmes kompanisë sonë të investimeve. Projekti i parë është duke u realizuar mirë. Ata janë lejuar për gjithçka. Pra, tani është puna e tyre të kalojnë në fazën e ndërtimit. I dyti, ishulli, është shumë më i ndërlikuar sepse përfshin shumë çështje infrastrukture, por është një projekt fantastik. Dhe nëse realizohet, do të jetë e mrekullueshme.
Ka pasur artikuj në shtypin ndërkombëtar që thonë se aktivitetet biznesore të zotit Kushner – në përgjithësi, jo ato në Shqipëri, veçanërisht – mund të përfitojnë nga pozita e kunatës së tij. A është kjo një shqetësim për ju?
Rama: Së pari, kur janë bërë këto marrëveshje, kunata e tij nuk ishte në Shtëpinë e Bardhë; përkundrazi, ai ishte një i pandehur në kush e di sa raste. Sigurisht, kishte njerëz që bastisnin se ai do të bëhej president përsëri dhe të tjerë që mendonin se nuk do të kthehej kurrë. Por nuk ka qenë kurrë një çështje politike për ne, as për mua personalisht. Nuk ka qenë kurrë nëse ai ose gruaja e tij ishin djali i dikujt apo vajza e dikujt. Kam thënë dhe do ta them përsëri: këta janë investitorë amerikanë që janë të angazhuar jashtëzakonisht për këto projekte, dhe që janë të fokusuar për çdo detaj. Dhe për më tepër – megjithëse është e vetmja mënyrë se si kemi funksionuar ndonjëherë – gjëja e parë që Jared më tha ishte kjo: “Kryeministër, gjithçka duhet të bëhet sipas rregullave.”
Shqipëria do të shkojë në zgjedhje pas tre muajsh. A do të vizitoni Athinën përsëri, siç bëtë vitin e kaluar?
Rama: Mund të shkoj, por jo për fushatën. Procesi i regjistrimit është duke u zhvilluar që do të lejojë qytetarët tanë të votojnë me postë për herë të parë. Po ashtu ka një plan për një program punësimi, por nuk jam i sigurt se kur do të zbatohet. Ky program do të përpiqet të promovojë mundësitë e punës në sektorët e turizmit dhe ndërtimit në Shqipëri për shqiptarët që jetojnë në Greqi, por që duan të kthehen në vendlindjen e tyre.
