Më shumë se gjysma e të gjitha vendeve të BE-së synojnë të përdorin një klauzolë që u lejon atyre të tejkalojnë kufijtë buxhetorë me qëllim rritjen e shpenzimeve ushtarake, tha këshilli i bllokut.
Komisioni Evropian propozoi më parë këtë vit që anëtarët të mund të përdorin një klauzolë emergjence për të shpenzuar deri në 1.5% të PBB-së së tyre për investime në mbrojtje gjatë katër viteve të ardhshme pa shkelur rregullat mbi deficitet dhe borxhin publik.
Ky veprim erdhi pasi administrata Trump sugjeroi që Evropa duhet të paguajë më shumë për të mbrojtur veten – dhe mes shqetësimeve të sigurisë për shkak të luftës së vazhdueshme të Rusisë në Ukrainë.
Gjermania dhe Polonia po kryesojnë grupin e vendeve që kanë treguar se duan ta bëjnë këtë, tha BE në një deklaratë të mërkurën.
Hungaria dhe Sllovakia — qeveritë e të cilave konsiderohen miqësore me Moskën — janë gjithashtu të listuara. Pjesa tjetër e shteteve anëtare të BE-së që kanë vendosur të kërkojnë aktivizimin e të ashtuquajturës klauzolë shpëtimi përfshijnë Belgjikën, Danimarkën, Finlandën, Estoninë, Letoninë, Lituaninë, Greqinë, Portugalinë, Slloveninë, Republikën Çeke, Kroacinë dhe Bullgarinë, tha Këshilli Evropian.
“Ne mbetemi të hapur për kërkesa të mëtejshme për përjashtime”, shtoi Komisioneri Ekonomik i BE-së, Valdis Dombrovskis.
Klauzola mund të lejojë që qindra miliarda euro të shpenzohen për riarmatosjen e kontinentit deri në vitin 2030.
Edhe pse shpenzimet ushtarake janë rritur brenda BE-së me 31% që nga viti 2021, shumë shtete anëtare janë të prirura të rrisin më tej shpenzimet e mbrojtjes.
Kancelari i ardhshëm gjerman, Friedrich Merz, ka thënë se Evropa duhet të veprojë shpejt për hir të sigurisë së saj.
“Duke pasur parasysh kërcënimet ndaj lirisë dhe paqes sonë në kontinentin tonë, rregulli për mbrojtjen tonë tani duhet të jetë ‘çfarëdo që të duhet’”, tha ai në mars.
Duke njoftuar një paketë mbrojtëse të BE-së në mars, Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen foli hapur për rreziqet në të cilat ndodhej Evropa.
“Jemi në një epokë riarmatimi. Dhe Evropa është gati të rrisë masivisht shpenzimet e saj të mbrojtjes”, tha ajo.
“Si për t’iu përgjigjur urgjencës afatshkurtër për të vepruar dhe për të mbështetur Ukrainën, por edhe për të adresuar nevojën afatgjatë për të marrë shumë më tepër përgjegjësi për sigurinë tonë evropiane.”
