Kur Donald Trump zgjedh të të sulmojë personalisht, të quajë “katastrofik”, “budalla”, “lunatik komunist 100%”, dhe të përmendë zërin tënd si “shqetësues”, atëherë me shumë gjasë je duke bërë diçka që po e lëkund seriozisht establishmentin politik amerikan. Kështu ndodhi këtë javë me Zohran Mamdanin, një emër që deri dje njihej më shumë në qarqet progresiste të Queens-it, por sot po hyn me shpejtësi në debatin kombëtar.
Nga periferia e politikës në zemër të betejës
Zohran Mamdani, bir i një poeteje indian-amerikane dhe një akademiku afrikan, lindi në Uganda dhe u rrit në Astoria të Nju Jorkut. Me një pamje që thyen stereotipet dhe një artikulim që godet me kthjelltësi sociale, Mamdani është kthyer në simbolin më të ri të të majtës radikale amerikane – një brez i politikanëve që nuk u druhet fjalëve si “socialist” apo “revolucionar.”
Ai u bë i njohur për herë të parë si anëtar i Asamblesë së Shtetit të Nju Jorkut në 2020, kur fitoi me ndihmën e lëvizjes DSA (Democratic Socialists of America), duke e kthyer një distrikt tradicionalisht demokrat në një pikë grumbullimi për energjitë progresiste. Ai është i pari mysliman, i pari indian dhe një nga shumë pak zëra që kanë bërë politika konkrete për uljen e qirave, transport publik falas dhe taksimin më të drejtë të pasurisë.
Fitorja që tronditi sistemin
Por ajo që e bëri emrin e Mamdanit të shpërthejë në lajme ishte fitorja e tij befasuese në primaret e Partisë Demokratike për kandidaturën e kryebashkiakut të Nju Jorkut, ku mundi ish-guvernatorin Andrew Cuomo – një figurë me mbështetje të gjerë dhe lidhje të forta me strukturat tradicionale të partisë. Ishte një fitore që nuk u ble me para, por u ndërtua me organizim në terren, me mijëra dyer të trokitura dhe me një vizion që rezonoi me rininë, punëtorët dhe minoritetet etnike.
Trump e quan “lunatik”, por pse?
Donald Trump, që sapo është kthyer nga një samit i tensionuar në Haga, shpërtheu kundër Mamdanit në rrjetin e tij Truth Social. Në stilin e tij të zakonshëm, ai nuk kurseu epitete dhe ironi:
“Ndodhi më në fund, demokratët e kanë kaluar kufirin… Ai duket KATRASTROFIK… ka mbështetjen e AOC+3, budallenj TË GJITHË… edhe senatori palestinez, qaramani Chuck Schumer, po i nënshtrohet atij.”
Por kjo nuk është thjesht një shfryrje personale. Ky është një alarm nga ish-presidenti për atë që ai dhe shumë konservatorë e shohin si rrezikun real të një majte që nuk kërkon më kompromis me qendrën. Mamdani nuk e fsheh qëndrimin e tij të fortë kundër politikave të dhunshme të policisë, për mbrojtjen e palestinezëve, dhe për një rikonstruksion total të sistemit të mirëqenies.
Njeriu që nuk kërkon të bëhet i pranueshëm
Mamdanin nuk e shqetëson fakti që kritikët e quajnë “shumë ekstrem.” Madje, ai i përqafon këto kritika si dëshmi që po prek nerva të vërtetë. Ai nuk përpiqet të “pastrojë” imazhin e tij për t’i pëlqyer elitave të Manhattan-it apo redaksive të Wall Street Journal. Në vend të kësaj, ai flet për një Nju Jork ku njerëzit nuk duhet të luftojnë për të pasur një banesë, një metro funksionale apo kujdes shëndetësor themelor.
Dhe pikërisht për këtë, ai është rrezik real për pushtetin ekzistues: ai nuk vjen për të negociuar me sistemin, por për ta ribërë atë nga e para.
Më shumë se një kandidat, një ideologji në marshim
Fitorja e Mamdanit në primare nuk është vetëm një ngjarje lokale. Ajo sinjalizon një zhvendosje të madhe në boshtin ideologjik të Partisë Demokratike – nga një parti që për vite ka tentuar të mbajë ekuilibra mes Wall Street-it dhe klasës punëtore, drejt një force që mund të marrë guximin të përqafojë social-demokracinë e stilit evropian në një Amerikë që gjithnjë e më shumë ndihet e lodhur, e zhgënjyer dhe e zemëruar.
Në një kohë kur figurat tradicionale politike duken të konsumuar dhe të komprometuara, njerëz si Zohran Mamdani nuk vijnë si një alternativë “e moderuar”, por si një thirrje për rrokullisje sistematike të gjithçkaje që ka dështuar.
Dhe në fund…
Kur Trump e quan “budalla”, duhet pyetur: në çfarë kuptimi? Sepse në një sistem ku “zgjuarsia” matet me lidhjet me lobi financiarë dhe shkathtësinë për të anashkaluar të vërtetën, ndoshta Mamdani është vërtet një “budalla”. Por nëse e matim me aftësinë për të ndezur një zjarr shprese, për të artikuluar një vizion dhe për të çuar në votime një brez të tërë të zhgënjyer, ai mund të jetë saktësisht lloji i “budallait” që ky vend ka nevojë.
Zohran Mamdani nuk është një fenomen kalimtar. Ai është drita e kuqe që po ndizet në semaforët e pushtetit të vjetër – dhe Amerika po e vë re.
