Mirësevini në “kryeqytetin e ketaminës” të Evropës, ku droga e festave po përmbyt jetën e natës, portet dhe madje edhe kanalizimet. Ndërsa krimi i organizuar forcon kontrollin e tij, trafikantët po e transformojnë një qytet ikonik në atë që mund të bëhet një “narko-shtet” i plotë. Amsterdami – qyteti i kanaleve, kafeneve dhe netëve të qeta – po shndërrohet me shpejtësi në diçka shumë më të errët. Kryetarja e bashkisë Femke Halsema ka lëshuar një paralajmërim të ashpër: Pa një ndryshim themelor të kursit, Holanda është në rrezik të bëhet një narko-shtet. Nëse ndryshimi nuk vjen shpejt, dhuna do të arrijë kulmin historik.
Qyteti nuk është më vetëm një parajsë turistike me ligje të famshme për përdorimin e ligjshëm të kanabisit. Në vend të kësaj, po bëhet një qendër për rrjetet globale të trafikimit – ku sindikatat e dhunshme të drogës pastrojnë para, shfrytëzojnë boshllëqet ligjore dhe tërheqin fëmijë që në moshën 14 vjeç për të punuar si “mbledhës” droge. Halsema e përshkroi situatën si “rrjedhje rubineti”.
Por ajo që dikur ishte një drogë e specializuar në klube, Ketamina, tani është një nga substancat e paligjshme me rritjen më të shpejtë në Evropë – dhe Amsterdami, një vend miqësor, tani është një qendër kryesore globale për drogërat. Një në katër persona të moshës 16 deri në 35 vjeç që shkojnë në festa në qytet raportuan se kishin përdorur ketaminë vitin e kaluar. Disa janë përdorues mujorë ose edhe javorë.
Në afat të shkurtër, përdoruesit mund të ndiejnë efektet euforike, halucinacione dhe ndjejnë sikur janë duke lundruar – marrja e tepërt mund t’i lërë disa në një gjendje kome të njohur si “vrima-k”. Ata që e marrin drogën për një kohë të gjatë ose janë të varur nga kjo drogë mund të vuajnë nga dëmtime të kanaleve të hundës, mëlçisë dhe veshkave, ndërsa disa prej tyre kanë probleme me fshikëzën – në doza të mëdha, droga mund të jetë edhe fatale. Përdoruesit që e kanë lënë drogën përshkruan simptoma tronditëse dhe shpenzojnë deri në 280 paund në ditë për varësitë e tyre. Dhe spitalet në Amsterdam po shohin një numër në rritje të pacientëve që vuajnë nga ndërlikime shëndetësore të lidhura me ketaminën – duke përfshirë dëmtimin e fshikëzës dhe krizat e shëndetit mendor.
Statusi i dyfishtë i ketaminës – i ligjshëm për përdorim mjekësor në vende si Holanda dhe Austria – por i paligjshëm për përdorim rekreativ – e bën atë ideale për kontrabandistët. Trafikantët shfrytëzojnë zinxhirin e furnizimit mjekësor, duke i maskuar dërgesat si produkte farmaceutike të ligjshme përpara se ato të zhduken në tregun e zi. Ketamina kontrollohet nga juridiksioni mjekësor dhe jo në legjislacionin për narkotikët. Kjo krijon një “zonë gri ligjore” që lejon që ajo të importohet me pretekste legjitime – për përdorim veterinar ose farmaceutik – dhe më pas të devijohet për shitje të paligjshme. Kjo boshllëk ligjor – i shoqëruar me klasifikime jokonsistente të drogës në të gjithë Evropën – pengon rëndë zbatimin e ligjit dhe bashkëpunimin ndërkufitar.
“Kjo është një epidemi,”- tha Marc Vancoillie, shefi i zbatimit të ligjit kundër drogës në Belgjikë, duke shtuar: Disa banda kriminale tani po fitojnë më shumë para nga ketamina sesa nga kokaina. Rastet e ketaminës shpesh zbulohen si pjesë e hetimeve më të gjera kundër drogës.
Në vitin 2023, ish-mbretëresha britanike e bukurisë Jennifer Young, 33 vjeç, u arrestua në Meksikë pasi fluturoi nga Amsterdami me 13 kg ketaminë në valixhen e saj – me vlerë rreth 250,000 paund. Tani ajo përballet me mundësinë që të dënohet me 20 vite burg në Meksikë. Historia e Young është pjesë e një rruge më të gjerë trafikimi: ketamina prodhohet ligjërisht në vende si Holanda përpara se të devijohet në tregje të paligjshme ndërsa shkon drejt Mbretërisë së Bashkuar ose Amerikës së Veriut. Kontrabandistët po mbështeten gjithnjë e më shumë te kompanitë fasadë për të marrë dërgesa të ligjshme, të cilat më pas i kanalizojnë në zinxhirët e shpërndarjes së paligjshme.
Të tjerë përdorin qiratë e Airbnb si depo të përkohshme magazinimi.
Ndikimi i rritjes së ketaminës nuk po shihet vetëm në spitale dhe salla gjyqi – po shfaqet edhe në furnizimin me ujë.
Një analizë evropiane e ujërave të zeza e vitit 2024 zbuloi se Amsterdami kishte nivelet më të larta mesatare të ketaminës në Holandë, me më shumë se dyfishin e atyre të Roterdamit ose Utrechtit. Shifrat nga Agjencia e Bashkimit Evropian për Drogën ofrojnë një pamje tronditëse të asaj se si ketamina është bërë e integruar në jetën e Amsterdamit – jo vetëm në klube apo në cepat e rrugëve, por e derdhur edhe në qarkullimin e gjakut të qytetit.
Por për momentin, Amsterdami po i ndjen pasojat nga afër: konfiskime rekord, përdorim në rritje, rrugë ndërkombëtare të kontrabandës dhe para kriminale që depërtojnë në ekonominë ligjore.
Pasojat e tregtisë së lulëzuar të ketaminës në Amsterdam po ndihen shumë përtej kufijve holandezë.
