Nga Yaniv Kubovich, Jack Khoury, Haaretz
Shefi i Shtabit të Forcave të Mbrojtjes (IDF), Eyal Zamir, pritet që në ditët në vijim t’i prezantojë kryeministrit Netanyahu një plan për marrjen e qytetit të Gazës.
Disa anëtarë të kabinetit të sigurisë kërkojnë që ky plan të jetë po aq drastik sa operacioni që shkatërroi të gjitha ndërtesat në qytetin e afërt Beit Hanoun.
Deri tani, Netanyahu dhe ministrat kanë refuzuar të paktën dy plane më konservatore të Zamir-it.
Vendimi i kabinetit të sigurisë për të zaptuar qytetin e Gazës ndryshon qasjen e IDF-së, pas shkeljes së armëpushimit nga pala izraelite në mars dhe intensifikimit të betejave në maj.
Gjatë këtyre muajve, forcat izraelite vepruan në zona me pak civilë, duke synuar shkatërrimin e tuneleve të Hamasit dhe infrastrukturës terroriste të hartuar paraprakisht.
Prania e armatosur e Hamasit gjatë asaj periudhe ishte e ulët, pasi shumica kishin ikur drejt qytetit të Gazës dhe zonës refugjate jugperëndimore të Muwasi-t, duke imponuar që roli kryesor i ushtarëve të IDF-së ishte mbrojtja e inxhinierëve ushtarakë.
Efekti: operacionet nuk kanë rrezikuar jetën e të kapurve.
Tani, operacionet do të zhvillohen në një qytet me rreth 1.2 milionë banorë — 700 mijë banorë para luftës plus gjysmë milioni të zhvendosur, shumica nga veriu i Gazës por edhe nga Khan Yunis e Rafah në jug.
Në fillimet e luftës, tre divizione vepruan në lagjet Shati, Sabra, Daraj e Tuffah të qytetit.
Shumica e batalioneve të Hamasit u shkatërruan në luftime; postet e komandës u goditën dhe IDF-ja deklaroi fitoren.
Por Hamasi ka pasur muaj për t’u përgatitur për një pushtim tjetër. Komandanti i fundit ushtarak i mbetur në jetë — Izz al-Din al-Haddad — është ende në qytet.
Ai filloi si komandë brigade të qytetit të Gazës dhe u bë udhëheqës i grupit pas vrasjes së Sinwar-it dhe udhëheqësve të tjerë nga Izraeli.
IDF-ja parashikon se do të përballet kryesisht me qeliza të vogla guerilësh të mirë-përgatitur: më shumë armë, eksplozivë, snajperë dhe raketa anti-tank në një zonë shumë të ngjeshur.
Në këto kushte, rreziku për jetët e të kapurve është i dukshëm.
Sipas zyrtarëve të lartë të ushtrisë, disa anëtarë të kabinetit kërkuan riprodhimin e shkatërrimit të Beit Hanoun — një qytet ku ushtria e bëri të pamundur banueshmërinë — përqark qytetit të Gazës.
Por ndryshe nga Beit Hanoun, qyteti i Gazës ka ndërtesa të larta dhe të ngjeshura, dhe shkatërrimi i këtyre strukturave shumëkatëshe kërkon fuqi dhe pajisje shumë më të mëdha — dhe nuk është e sigurt nëse ushtria është e përgatitur për këtë.
Pasojat: edhe në përpjekjet më të kujdesshme të Zamir-it, 100 mijë rezervistë do të thirren, duke kaluar kufirin e vendosur nga kabineti për këtë vit.
Zjarri artilerik për të detyruar popullsinë të largohet
Aspekti më kritik i planit është evakuimi i 1.2 milionë civilëve, i domosdoshëm sipas IDF-së për nisjen e pushtimit.
Evakuimi pritet të zgjasë nga një javë deri në 10 ditë, ndërsa pushtimi mund të marrë disa orë deri disa ditë, me forca që janë gjysma e atyre që më parë operonin atje.
Pas marrjes së kontrollit, ushtria planifikon të kalojë më shumë se një vit duke shkatërruar infrastrukturën sipër dhe poshtë tokës.
Miratimi ligjor mungon: Avokatja e Përgjithshme Ushtarake, Yifat Tomer-Yerushalmi, ka paralajmëruar për pasojat ligjore nëse Izraeli pushton të gjithë bregun, duke detyruar vendin të mbajë përgjegjësi për popullsinë civile — ushqim, shëndetësi, higjenë, infrastrukturë dhe siguri larg luftimeve.
Plani i evakuimit përfshin rihapjen e rrugës Salah al-Din, dhe detyrimin e banorëve të lëvizin në jug përtej korridorit Netzarim, ndërtuar gjatë luftës.
Megjithatë, shumë njerëz mund të qëndrojnë në qytet, duke kërkuar strehim mes rrënojave, sepse janë të lodhur nga zhvendosjet dhe nuk kanë ku të shkojnë.
Në këto raste, ushtria thotë se është e gatshme të përdorë artileri në “zona afër” për t’i inkurajuar të largohen.
Shumica do të grumbullohen në zonën humanitare Muwasi — e caktuar që në fillim të luftës — megjithëse kushtet atje janë të ashpra dhe sulmet të shumta.
Zona për civilët do të shtrihet deri në pjesën perëndimore të Khan Yunis, ndërsa korridori Morag verior i Rafah shënjon kufirin jugor, duke mbuluar vetëm 25 për qind të bregut të Gazës — që ishte vendi më i ngjeshur në botë para 7 tetorit 2023.
Numri i të zhvendosurve detyron ushtrinë të krijojë zona pritjeje dhe qytete çadrash, por IDF-ja nuk ka një plan të qartë për menaxhimin — nuk janë ofruar zgjidhje për shpërndarje ushqimi apo nevoja të tjera thelbësore.
Shkatërrimi i përhapur në qytet
Bashkia e Qytetit të Gazës vlerëson se 70–80 për qind e ndërtesave janë dëmtuar ose shkatërruar. Në veri dhe jug, shkatërrimi është i madh — korridore të ngushta mes gërmadhash dhe mureve të ndërtesave.
Në lagjet dikur me ndikim si Rimal dhe Tel al-Hawa, tani kanë mbetur vetëm skelete të objekteve të mëdha dhe vila të shkatërruara.
Në Zeitoun, afër Salah al-Din, dhe në Sabra, lagje historikisht me ndikim si ajo e liderit të Hamasit Ahmed Yassin, ndërtesat janë dëmtuar rëndë.
Zona Shujaiyeh gjithashtu ka pësuar shkatërrime të mëdha, veçanërisht në pjesët më pranë kufirit me Izraelin.
Goditjet e vazhdueshme të kanë shkatërruar pjesë të Daraj dhe Tuffah.
Në Sheikh Radwan, dëmet janë të përqendruara në veri.
Lagjet Nusra dhe Jalaa janë goditur nga bombardime ajrore, ndërsa në Karama (afër Beit Lahia), rrugë të tëra janë fshirë.
Qendra e qytetit ka marrë goditje, por disa ndërtesa si Kompania Saraya dhe Pjesë të Gatës së Vjetër kanë mbetur në këmbë.
Megjithatë, vende me rëndësi historike si Xhamia e Madhe Omari dhe banja 700-vjeçare Hamam al-Samara janë dëmtuar në javët e fundit.
Disa hapësira të hapura janë shndërruar në qendra emergjente jete. Parqet, fusha sportive, obore shkollash dhe kopshte tani janë mbushur me radhë çadrash për të strehuar të zhvendosurit, të cilët, përballë pushtimit që pritet, nuk dinë ku tjetër të shkojnë.
