Në Japoni, çadrat nuk shërbejnë vetëm për t’u mbrojtur nga shiu apo dielli, por ato janë mjete shpirtërore të afta të thërrasin shpirtra.
Në shumicën e vendeve të botës, çadrat përdoren thjesht për të mbrojtur njerëzit nga shiu ose për t’u siguruar hije nga dielli. Edhe pse vizitorët në Japoni mund t’i shohin vendasit duke i përdorur për këto arsye, çadrat (sidomos ato tradicionale) kanë një rol shumë më të fuqishëm në kulturën japoneze: ato shihen si enë shpirtërore.
Sipas Tatsuo Danjyo, Profesor Emeritus i shkencave humane në Universitetin Beppu në prefekturën ?ita të Japonisë, tradita japoneze beson se disa objekte përfshirë çadrat mund të shërbejnë si yorishiro (objekt që tërheq hyjni ose shpirtra).
Ky besim është thellësisht i rrënjosur në histori. Çadrat u shfaqën për herë të parë në Japoni mes shekujve IX dhe XI, por në fillim nuk përdoreshin për t’u mbrojtur nga moti; ato ishin simbole të fuqisë shpirtërore ose politike. Çadrat e hershme, si sashikake-gasa me dorezë të gjatë, ishin të rezervuara për figurat fetare dhe politike dhe mbaheshin nga shërbëtorë mbi personat e rëndësishëm.
Në festivalin Yasurai Matsuri në Kyoto, çadrat e zbukuruara me lule besohet se largojnë sëmundjet dhe të këqijat nga njerëzit.
“Japonezët priren të kenë një mënyrë animiste të të menduarit,” i tha Danjyo BBC-së. “Forma rrethore e çadrës, që ngjan me formën e shpirtit, dhe doreza, që ngjan me një shtyllë… konsideroheshin si një vend ku shpirti mund të zbriste lehtësisht.”
Çadrat Kanazawa bëhen me dorë për dy muaj duke përdorur letër të trashë washi, bambu të fortë dhe teknika të veçanta forcimi.
Që në shekullin XII, sipas Danjyo, çadrat nisën të përdoren nga populli i thjeshtë, dhe ndër shekuj kanë ruajtur rëndësinë e tyre shpirtërore.
E njëjta rëndësi shpirtërore shfaqet ende në festivale të ndryshme në Japoni sot. Në Yasurai Matsuri në Kyoto, çadrat e stolisura me lule besohet se largojnë sëmundjet. Në Hakata Dontaku në qytetin verior Fukuoka (3-4 maj), parakalojnë platforma gjigante kasaboko; kalimi poshtë tyre thuhet se sjell shëndet dhe fat të mirë.
Në ishullin Okinoshima të prefekturës K?chi, më 13-16 gusht, banorët krijojnë struktura çadrash të zbukuruara për të strehuar shpirtrat e të vdekurve gjatë festivalit Obon. Çdo dy vjet, natën e 16 gushtit, këto çadra mbahen në një valle rituale rreth një platforme qendrore, duke udhëhequr simbolikisht shpirtrat përsëri në botën shpirtërore.
Çadrat kanë frymëzuar edhe një nga figurat mbinatyrore më të njohura të Japonisë: Kasa yokai (shpirti i çadrës). Këta shpirtra shfaqen në artin historik, si në veprën Parada e Natës së Mijëra Goblinëve, ku paraqiten sende shtëpiake të braktisura që marrin jetë.
Zakonisht të paraqitur me një sy të vetëm dhe tipare të çuditshme, kasa yokai pasqyrojnë besimin animist japonez se edhe objektet mund të kenë shpirt, veçanërisht ato që janë përdorur, dashur dhe në fund janë hedhur poshtë.
Udhëtarët që duan të eksplorojnë historinë dhe mjeshtërinë e çadrave tradicionale japoneze mund ta bëjnë këtë përmes punëtorive dhe muzeve në mbarë vendin.
Prandaj, herën tjetër që do të hapësh një çadër në Japoni, sidomos një wagasa tradicionale, kujto se mund të bëjë më shumë se thjesht të të mbrojë nga shiu.
Burimi: BBC
