Në një zhvillim të paprecedentë që rrit ndjeshëm tensionet në Evropën Lindore, avionët luftarakë të NATO-s kanë rrëzuar disa dronë rusë që shkelën hapësirën ajrore të Polonisë gjatë një sulmi ajror të koordinuar ndaj Ukrainës në orët e para të mëngjesit të së mërkurës.
Kjo është hera e parë që NATO ka ndërmarrë një veprim të tillë ushtarak që nga nisja e luftës në Ukrainë. Në operacionin e ndërhyrjes morën pjesë avionë F-16 polakë, F-35 holandezë, një avion paralajmërimi i hershëm italian, sistemet mbrojtëse Patriot gjermane dhe një avion furnizimi nga forcat shumëkombëshe të NATO-s.
Duke folur para parlamentit polak, Kryeministri Donald Tusk tha se situata është jashtëzakonisht e rrezikshme dhe Polonia ndodhet më afër një konflikti të armatosur se çdo herë tjetër që nga Lufta e Dytë Botërore. Ai e cilësoi Rusinë si “një armik që nuk fsheh më qëllimet e tij armiqësore.”
Tusk konfirmoi gjithashtu se Polonia ka aktivizuar Nenin 4 të Traktatit të NATO-s, që detyron aleancën të mblidhet për të diskutuar rreth rrezikut dhe hapave të mëtejshëm.
Sipas autoriteteve polake, janë regjistruar 19 shkelje të hapësirës ajrore, shumica e të cilave besohet se kanë ardhur nga territori i Bjellorusisë. Dronët kanë qëndruar në hapësirën ajrore polake për më shumë se 6 orë, nga ora 23:30 të martën deri në 06:30 të mëngjesit të së mërkurës.
Ministria e Brendshme njoftoi se janë gjetur mbetjet e 7 dronëve dhe një raketë të paidentifikuar. Një nga dronët ka goditur një shtëpi në fshatin Wyryki, pranë kufirit me Ukrainën dhe Bjellorusinë, ndërsa mbetje të tjera janë zbuluar pranë një varreze në Cześniki.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, deklaroi se shkelja e hapësirës ajrore nuk është një incident i izoluar, duke shtuar:
“Nëse ishte apo jo e qëllimshme, është një veprim absolutisht i pamatur dhe shumë i rrezikshëm.”
Ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius, e cilësoi situatën si një provokim të qëllimshëm, ndërsa krerë të mbrojtjes nga Franca, Italia dhe Mbretëria e Bashkuar shprehën solidaritetin dhe gatishmërinë për të mbështetur Poloninë.
Ministria e Mbrojtjes së Rusisë tha se sulmi ishte i drejtuar vetëm ndaj Ukrainës dhe dronët nuk kishin kapacitete të kalonin mbi 700 km. Ndërkohë, Ministria e Jashtme ruse i quajti pretendimet e Polonisë “mitet e radhës për të përshkallëzuar krizën”.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky e quajti shkeljen e hapësirës ajrore polake “një hap të rrezikshëm drejt përshkallëzimit të luftës” dhe kërkoi një reagim të fortë nga aleatët perëndimorë.
Ndërkohë, Ukraina vazhdoi të përballet me një nga sulmet më të mëdha të kohëve të fundit, ku gjatë natës së kaluar u lëshuan 415 dronë dhe 40 raketa ndaj objekteve civile dhe qeveritare në gjithë vendin.
Në një tjetër zhvillim të rëndësishëm, Polonia ka vendosur të mbyllë kufirin lindor me Bjellorusinë, përfshirë edhe kalimet hekurudhore, për shkak të stërvitjeve të përbashkëta ushtarake Rusi-Bjellorusi të quajtura “Zapad 25”, të cilat pritet të fillojnë të premten.
Autoritetet polake kanë mbyllur përkohësisht hapësirën ajrore mbi aeroportin e Varshavës dhe aeroporte të tjera më të vogla për arsye sigurie. Hetimet për shkeljet e fundit dhe kërkimi për mbetjet e dronëve të rrëzuar janë ende në zhvillim.
