Presidenti i Italise Sergio Mattarella dergoi nje videomesazh në edicionin e 50-të të Forumit Ambrosetti në Cernobbio, më 6 shtator 2024. Ai vuri theksin tek nevoja që bota ka për Evropen. Mattarella theksoi Bashkimi Evropian e ka vendosur veten si një zonë paqeje dhe bashkëpunimi të aftë për të projektuar vlerat e saj përtej kufijve të saj, duke përcaktuar stabilitetin, mirëqenien, rritjen dhe besimin.
Sergio Mattarella : Bota ka nevojë për Bashkimi Evropian, ku
Me poshte fjala e plote:
Unë i drejtoj një përshëndetje shumë të ngrohtë të pranishmëve, atyre që ndjekin në lidhje video, dhe të gjithë atyre që do të përfshihen në sesionet e ndryshme të këtij forumi, në debatet mbi ndryshimet urgjente të kohës sonë.
Pesëdhjetë vjet me shikime drejt botës.
Forumi, përgjatë dekadave, ka ndihmuar Italinë të përballet me realitetet e një bote gjithnjë e më të lidhur dhe konkurruese, të reflektojë mbi një dimension global dhe të kuptojë mundësitë që ka një vend si i yni. Ju, ndërsjelltas, keni ofruar për operatorët dhe vëzhguesit ndërkombëtarë një skenë nga ku marrin lajme autentike nga aktorë të drejtpërdrejtë, një platformë dialogu që fitoi edhe më shumë vlerë përmes takimeve mes personaliteteve që në Cernobbio gjetën një hapësirë dialogu.
Një aktivitet, ai që zhvillon organizata juaj, për të cilin meriton vlerësim thellë European House-Ambrosetti, motor i kësaj nisme.
Reflektoni, zgjerojini horizontet, mos pretendoni t’i shikoni ngjarjet bashkëkohore sikur mund të vendosen në forma të njohura. Dhe, kështu, merrni mbi vete përgjegjësinë për të kërkuar zgjidhje për sfidat epokale që bota përballet, që nis me qëndrueshmërinë e modeleve të zhvillimit dhe me ndjekjen e objektivave që afirmojnë dinjitetin e njerëzve dhe popujve; jo më si instrumente ambicie të pushtetit të qeverive e grupeve drejtues, por sipas projektit që Europa ka ndjekur këto pothuajse shtatëdhjetë vite nga Traktati i Romës: të angazhuar për të luftuar pabarazitë dhe për të promovuar paqen.
Ky është fusha themelore që, sot, në një kontekst ndërkombëtar të karakterizuar nga konfliktet e ashpra, na prek.
Ku vendosen fatet tona? Ku mund të shprehim plotësisht aspiratat tona, në harmoni me popujt dhe kombet me të cilët ndajmë vlerat? Ku shprehim në mënyrë domethënëse, reale e të efektshme sovranitetin tonë?
Kritikat ndaj projektit evropian, herë e shohin si një “utopi ngushëlluese”, pasojë e vuajtjeve të Luftës së Dytë Botërore, ose herë si pjesë funksionale e një zhvillimi më të gjerë kapitalist global. Trashëgimia e arritjeve tona mund të përmblidhet — sipas debatit bashkëkohor në disa vende evropiane — mes përceptimit të anëtarësisë si një kufizim që ngufat ndonjëherë, ose si një mundësi, ndoshta e vetmja për kontinentin tonë, i vendosur në një botë — i mësojnë BRICS — gjithnjë e më i mbushur me gjigantë.
Shpesh kritikat harrojnë dy aspekte: së pari, Bashkimi Evropian është ushtrim i parë i këtij lloji ku popujt janë pjesëmarrës direkt në vendimmarrje; së dyti, vendimet që herë pas here ngrihen si sondazh lokal — të habitshme kur vijnë nga ata që kanë qenë pjesë e këtyre hapave — nuk lindin nga rregulla të imponuara nga forca të errëta, por nga kompaktime kolektive mes qeverive kombëtare, Komisionit, Parlamentit Evropian — me procese të pjesëmarrura dhe transparente.
Duhet thënë se Europa është e papërfunduar, një projekt në zhvillim e sipër.
Kur u ndërmor rruga drejt bashkimit ekonomik përballë atij politik, ritmin e ka diktuar — dhe e kishte diktuar — solidariteti aktual që paraprakisht ishte parashikuar nga Robert Schuman. Kujtojmë vetëm zgjedhjet e arta dhe me vizion të Komisionit von der Leyen pas pandemisë: shfaqeshin si një shenjë inkurajuese e arsyesisë. E megjithatë, nuk është vetëm kaq.
Kur mendojmë për politikat e guximshme si ato mbi mutualitetin e borxhit, NextGenerationEU…
Natyrisht — si e pamë plotësisht me Mbretërinë e Bashkuar — gjithmonë është e mundur të tërhiqemi nga zgjedhjet e guximshme dhe inovative, nëse kemi frikë nga nevoja për Unionin dhe veprimtaria e tij më efikase. Por çfarë justifikimi mund të kenë vendimmarrësit për t’u distancuar nga një rol kyç i vendeve evropiane, të bashkuara, në kontekstin ndërkombëtar?
Projekti evropian prek tërësinë e planetit: një projekt përfshirës, i bazuar në njohjen e dinjitetit të barabartë të njerëzve, popujve dhe vendeve. Pyetemi: sa peshë politike kanë fituar vendet anëtare falë ekzistencës së Bashkimit Evropian? Rasti simbolik është çmimi Nobel për Paqen që iu dha BE-së në 2012 — një nderim për rolin që ka luajtur në transformimin e Europës nga kontinent lufte në kontinent paqe.
E padyshim që nuk është pak, në krahasim me sulmin rus ndaj pavarësisë së Ukrainës.
Duke ndjekur këtë logjikë, kujtojmë pasojat e denoncimit unilateral të marrëveshjeve të Bretton Woods nga Shtetet e Bashkuara më 15 gusht 1971. Shtetet-komb të Europës u gjetën përballë, me valutën e tyre, një fluktuimi të çrregullt të tregjeve. Aspirata për një monedhë evropiane si mburojë lind aty — nga dëshira për të pasur një mjet efektiv, duke parë ndjeshmërinë e atyre kombëtare.
Debati mbi “kufizimin e jashtëm” ndaj ekonomive të anëtarëve nuk është i parëndësishëm: disa mendojnë se mund të përdoret si justifikim për të kundërshtuar interesin kombëtar. Edhe pse është e habitshme që qeveri të miratojnë rregulla që, ndër të tjera, çojnë në rezultatin kundër të interesit të popullit që i ka zgjedhur.
Interlokutorë të rëndësishëm si Guido Carli apo Carlo Azeglio Ciampi kanë trajtuar këto tema — që nga Maastrichti tek zgjedhja e euros.
Nuk duhet të kemi frikë nga reformat, nga shikimi përpara, nga imagjinata e një Europe gjithnjë e më të përmbajtur dhe gjithëpërfshirëse, përfshirje për popuj si ata të Ballkanit Perëndimor që aspiruan prej kohësh të jenë pjesë e kësaj aventure.
Në opinionin publik rikthehen — janë të pranishme — shtytje që imagjinojnë, pa arsye, një të ardhme frut nostalgjie për të kaluarën, që na ka sjellë, përkundrazi, shpesh tragjedi. Cdo brez thirret të luftojë kundër fantazmave që shpresojnë në harresë për të rilindur me veshje të reja.
I takon forcave të shoqërisë civile, në tërësinë e saj, të jenë të vetëdijshme se mbrojtja e kornizës së qytetërimit ku jetojnë — dhe kontribuojnë të formojnë — është detyrë që jo vetëm u përket por i takon atyre.
Historia e integrimit evropian, nga paslufta, nga Komuniteti i Karbonit e Çelikut, me energjinë kulturore, sociale, ekonomike të shteteve të ndryshme, dëshmon se një kornizë lirie, drejtësie sociale, aspirate për paqe, mbart vlera të destinuara të triumfojnë mbi vlerat negative të egoizmit, përçarjes, racizmit, dhunës, urrejtjes, luftës.
Me vendosmëri, me përkushtim, vazhdojmë në këtë rrugë.
