Pas tre muajsh krize shëndetësore, të dhënat e akumuluara kanë zbuluar se në Europë vendet që konsiderohen zakonisht më të varfra kanë qenë më pak të prekura nga koronavirusi ndërkohë që ato më të pasurat dhe ato që qartë kanë fituar të varfër. Për numër popullsie, Rumania, Bullgaria, Greqia, Shqipëria, Hungaria ose Sllovakia kanë pasur shumë më pak raste sesa dhe më pak se një të dhjetën e vdekjeve të vendeve europiane si Franca, Gjermania, Zvicra, Suedia, Belgjika, Danimarka, Britania e Madhe.
Vendi ynë dhe vendet më të varfra të Europës Lindore, arriti të kontrollonte kurbën e epidemisë.Një shpjegim është që ndoshta më pak njerëz që mbartin virusin u transferuan në rajonin qendror lindor të Evropës në javët vendimtare të janarit dhe shkurtit. Por disa të dhëna në të dhëna sugjerojnë se ekziston edhe një shpjegim tjetër: këto vende ishin më të alarmante sepse ata ishin më të vetëdijshme për brishtësinë e sistemeve të tyre shëndetësore. Kjo është arsyeja pse Shqipëria dhe vendet e tjera u kushtuan rëndësi sinjaleve që vinin nga Italia dhe Spanja dhe vendosën të zbatojnë masa më të rrepta izolimi më herët, dhe me më rigorozitet. Ata e dinin që nuk mund të rrezikonin.
Të dhënat e 15 marsit na lejojnë të kuptojmë se si ndryshoi rrugëtimi i virusit në dy pjesë të Europës, në Perëndimin e pasur dhe Lindjen e varfër. Italia tashmë kishte 1,809 viktima nga koronavirusi dhe 24,000 raste. Spanja pati 294 viktima dhe 7988 raste, por pjesa tjetër e Europës mendonin se ishin të sigurt. Franca, vendi i tretë që u godit në madhësi absolute, pati 127 viktima dhe 5423 raste. Shumë nga pjesa tjetër e Europës Perëndimore në heshtje, dhe disi poshtëruese, dyshuan se epidemia në Europën Jugore do të ishte shumë më e rëndë.
Por si ishte situata reale?Duke parë Indeksin e Përgjigjes së Qeverive për Reagimin ndaj Pandemisë të Universitetit të Oksfordit, i cili u jep 100 pikë vendeve që kanë hyrë në karantinë maksimale, Shqipëria ka 84 pikë, Sllovakia 71 pikë, Rumania 67 pikë, Polonia 60 pikë, Hungaria 59 pikë dhe Greqia 57 pikë.
Vendet më të pasura kishin marrë masa më të relaksuara, Gjermania kishte 37 pikë, Franca 50 pikë, Belgjika 53, Britania e Madhe 11 pikë, Zvicra 46 dhe Suedia një. Shtrëngimi i masave erdhi në të gjithë Europën Perëndimore fund të marsit, kur u bë e qartë se epidemia nuk ishte një problem vetëm i Italisë apo Spanjës. Ishte një dhjetë ditësh fatal, e cila mund të kushtonte dhjetëra mijëra vdekje.Dy muaj e gjysmë më vonë, u bë e qartë se nënvlerësimi i situatës nga vendet më të pasura të Europës ka rezultuar në një kosto shumë të lartë dhe se përulësia e vendeve të varfëra të Evropës është shpërblyer.
Sistemet e dobëta shëndetësore i bëri vendet e Europës Juglindore më largpamëse dhe më pak të brishta. Sipas të dhënave të Ëorldometer, Shqipëria sot ka vetëm 11 vdekje për milion banorë, në krahasim me 536 vdekje në Britaninë e Madhe. Greqia ka 16 vdekje për milion banorë, Belgjika 795, Sllovakia 5 të vdekur, Francë 432, Zvicra 220 të vdekur, Rumania 60. Gjermani 99, ndërsa Polonia 60.
Një pandemi globale nuk është sigurisht konteksti i përshtatshëm mbi vlerën e përulësisë dhe maturisë dhe rreziqeve të qenësishme të vetëbesimit të tepërt. Por vetëdija për brishtësinë e tyre duket se i ka bërë vendet si Shqipëria ose Greqia një shërbim i shkëlqyeshëm.(SI)
