Një lloj i ri dhe më infektues i koronavirusit Covid-19 është përhapur në shumë vende rreth globit. Por çfarë ndryshon në lidhje me këtë patogjen të ri? Dhe a duhet që njerëzit të përgatiten për një apokalips total? Irlanda konfirmoi praninë e një lloji të ri dhe shumë infektiv të koronavirusit të premten, ndërsa autoritetet në Liban dhe Japoni gjithashtu regjistruan rastet e para që i atribuohen këtij varianti. Në Evropën kontinentale, Gjermania dhe Danimarka konfirmuan praninë e llojit në fillim të kësaj jave, duke u bashkuar me Holandën dhe Italinë. Dihet ende pak për llojin e ri, që mban emrin tërheqës ‘SARS-CoV-2 VOC 202012/01.’ Por ndërsa sigurisht që ai paraqet një problem, ai nuk duket aq apokaliptik siç e kanë prezantuar disa media.
Nga ka ardhur?
Tipi i ri besohet të ketë origjinën në Britaninë e Madhe dhe u zbulua për herë të parë atje në shtator. Ai u përhap me shpejtësi dhe të dhënat e testimit nga laboratorët e Britanisë së Madhe tregojnë se në zona të caktuara, tani ai përbën më shumë se dy të tretat e të gjitha rasteve të Covid-19. Përhapja e shpejtë e llojit të ri e nxiti kryeministrin britanik Boris Johnson të rivendosë kufizime të ashpra në zona të mëdha të vendit, duke anuluar Krishtlindjet për miliona londinezë dhe të tjerë në juglindje të vendit. Më shumë se 50 vende kanë ndaluar udhëtimin në dhe nga Britania, por me virologët që parashikojnë një rritje të rasteve në vende të tjera të BE-së, BE-ja u ka bërë thirrje anëtarëve të saj të heqin kufizimet e tyre për udhëtimet në Britaninë e Madhe.
Çfarë ka të re në lidhje llojin e ri të virusit?
Faktori kryesor që veçon llojin e ri nga paraardhësi i tij është infektiviteti i tij. Megjithëse zbulimi i saktë se sa më infektues është i vështirë, kryeministri Johnson ka pretenduar në mënyrë të përsëritur se lloji është 70 për qind më infektues sesa lloji ekzistues, duke cituar me sa duket mjekë nga Imperial College London dhe këshilltarët e tij, pjesë e ekipit NERVTAG (Neë and Emerging Respiratory Virus Threats Advisory Group). Me qeverinë që jepte pamje të tilla ogurzeza, media ‘mori zjarr’. The Sun e përshkroi llojin e ri si një ‘makth para Krishtlindjeve’, ndërsa Metro e quajti atë ‘Mutant Covid’. Edhe Financial Times që ishte më i përmbajtur tha që shkencëtarët janë ‘alarmuar’ nga përhapja e ‘mutantit Covid’. Sidoqoftë, provat për rritjen e transmetueshmërisë janë ende të pakta dhe disa mjekë që janë kundërshtarë mendojnë se nuk ka asnjë provë për përhapjen e llojit të ri.
“Ne nuk kemi parë ndonjë provë për ta mbështetur këtë pretendim.” – tha profesori i mikrobiologjisë Hugh Pennington për The Sun të Skocisë, këtë javë. Të tjerët, përfshirë virologun gjerman Christian Drosten, kanë thënë se ende nuk ka të dhëna të mjaftueshme për të përcaktuar nëse lloji i ri është me të vërtetë më i transmetueshëm. Disa pretendime specifike në lidhje me llojin e ri janë shfaqur gjithashtu, për shembull që shpërndahet më lehtë midis fëmijëve. Profesori Neil Ferguson i NERVTAG e bëri këtë pretendim në fillim të kësaj jave, por shtoi se ‘do të duhej të bëhej më shumë hulumtim mbi këtë çështje para se të nxirrent ndonjë përfundim’.
Çfarë kërc ënimi paraqet?
Në vija të trasha, ideja e një virusi të mutuar mund të shkaktojë alarm. Sidoqoftë, varianti i koronavirusit i përhapur para këtij lloji të ri ishte vetë një mutacion i patogjenit origjinal që u shfaq në Wuhan, Kinë, një vit më parë. Me të arritur në Evropë në shkurt, virusi u shndërrua në një lloj të njohur si ‘D614G’, i cili më pas u bë lloji dominues në të gjithë botën. Një lloj tjetër, A222V, shpërtheu në Spanjë menjëherë më vonë dhe tani përbën deri në shtatë përqind të mostrave në Evropë. Kur u shfaq ‘D614G’, shkencëtarët paralajmëruan se mund të ishte nëntë herë më ngjitës sesa lloji Ëuhan. Fatmirësisht, ky paralajmërim nuk është provuar kurrë se është rasti.
Të gjithë viruset mutohen, zakonisht bëhen më të butë duke u përhapur. Shefi i emergjencave të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, Mike Ryan, tha në një konferencë virtuale këtë javë se mutacione të tilla janë ‘një pjesë normale e evolucionit të virusit’. Tani për tani nuk ka asnjë provë se varianti i ri është më vde kjeprurës se ai ekzistues. Mbretëria e Bashkuar, për shembull, raportoi pak më shumë se 39,000 raste të reja të Covid-19 të enjten, më shumë se pesë herë më shumë se në ditën më të keqe të valës së parë në prill. Sidoqoftë, 574 vde kje u regjistruan, rreth gjysma e më shumë se në disa ditë në prill.
A do të ofrojnë vaksinat e tanishme mbrojtje?
Për momentin, pretendohet se po. Sidoqoftë, nëse virusi vazhdon të shndërrohet, ekziston rreziku që ai të mësojë se si t’i shmanget tre vaksinave që gjenden aktualisht në përdorim. Virusi i gripit mutohet aq rregullisht sa vaksinat e reja të gripit lëshohen çdo vit për të luftuar adaptimet e fundit të virusit. Deri më tani, koronavirusi nuk ka mutuar mjaft shpejt për të shkaktuar shqetësime në lidhje me efikasitetin e vaksinës. Prodhuesit e vaksinave Pfizer dhe Moderna aktualisht janë duke testuar vaksinat e tyre kundër llojit të ri, ndërsa firma gjermane BioNTech, e cila zhvilloi një vaksinë së bashku me Pfizer, tha këtë javë se një formulë e re mund të merret në gjashtë javë nëse është e nevojshme. Sidoqoftë, virusi teorikisht mund të vazhdojë të shndërrohet dhe të qëndrojë një hap para krijuesve të vaksinave.
Megjithatë, edhe me kërcënimin e mutacioneve të mëtejshme, shkencëtarët në Britaninë e Madhe po provojnë një koktej eksperimental të antitrupave që ata thonë se mund të ndalojnë këdo që është i ekspozuar ndaj koronavirusit, të mos zhvillojë Covid-19.
Krijuar nga Spitali i Universitetit të Kolegjit të Londrës dhe firma britanike-suedeze e ilaçeve AstraZeneca, trajtimi premton t’i japë imunitet të menjëhershëm kujtdo që është i ekspozuar ndaj patogjenit. Nga ana tjetër, vaksinave mund t’u duhet deri në një muaj për të dhënë imunitet të plotë.
