Çfarë të presim nga një presidencë e Biden
Joe Biden ka ëndërruar të hyjë në Shtëpinë e Bardhë që prej të paktën 1987, kur ai kandidoi për herë të parë për President. Ato ëndrra duhet të kenë ndryshuar nga realiteti këtë javë. Numri zyrtar i vdekjeve amerikane nga Covid-19 ka kaluar 400,000. Deri në fund të 100 ditëve të tij të para mund të kenë kaluar 500,000. Miliona amerikanë kanë humbur punët e tyre. Në vend që të vëzhgonte triumfin e demokracisë në Evropën Lindore nga Zyra Ovale, siç bëri fituesi i zgjedhjeve në 1988, z. Biden duhet të luftojë me rënien demokratike në shtëpi. Nuk është një fillim i mbarë. Megjithatë, edhe pse duket e vështirë, në muajt e ardhshëm, fushëpamja nga Avenue 1600 e Pensilvanisë mund të përmirësohet në mënyrë dramatike.
Ndreqja e Amerikës fillon me marrjen nën kontroll të virusit. Vaksinimi i popullsisë do të jetë një operacion i frikshëm që do të provojë aftësinë e burokracive federale, shtetërore dhe lokale për të bashkëpunuar. Një fushatë e shkëlqyer e llojit që qeveria federale ka organizuar për të çrrënjosur poliomielitin, do të shpëtonte shumë jetë. Megjithatë, edhe një program i papërsosur i vaksinimit do të bëjë një ndryshim të madh në kohën kur pranvera të kthehet në verë. Moti më i ngrohtë, dhe si rrjedhojë qëndrimi për më gjatë në natyrë, do të ndihmojë gjithashtu. Covid-19 përhapet në mënyrë eksponenciale. Por sapo numri i njerëzve që çdo person infekton të bie nën një, virusi do të shpërndahet gjithashtu në mënyrë eksponenciale, transmeton lexo.com.al.
Kjo nga ana tjetër do të ndihmojë rimëkëmbjen ekonomike të Amerikës. Megjithëse tregu i punës është po aq i dëshpëruar sa ishte kur z. Biden u betua si nënkryetar i Barack Obama në dhëmbët e krizës financiare, kjo rënie është shumë e ndryshme. Të ardhurat e disponueshme reale ndoshta u rritën me ritmin më të shpejtë prej dy dekadash në vitin 2020, pas masës së rëndësishme stimuluese të derdhur në ekonomi nga qeveria federale. Sistemi bankar duket i shëndoshë. Dhe dhimbja ekonomike nuk është e përhapur, por e përqendruar mes punëtorëve në biznese që varen nga grumbullimi i shumë njerëzve në hapësira të mbyllura. Shumë prej tyre do të gjejnë shërbimet e tyre të kërkuara përsëri nga amerikanët pasi të dalin nga një vit letargjie.
Duke përfituar nga mënyra sesi qeveria federale mund të marrë hua pa asnjë kosto, ekipi i z. Biden do të shpërndajë një stimul tjetër fiskal prej 1.9 trilionë dollarë, duke sjellë mbështetjen totale të buxhetit që nga goditja e pandemisë në 27% të PBB-së para krizës. Ai mund të mos jetë në gjendje ta kapërcejë Senatin, as që është e qartë që ekonomia ka nevojë për të gjitha ato. Por edhe një version i shkurtuar i planit të Biden – më shumë para për shpërndarjen e vaksinave, zgjatjen e sigurimit të papunësisë dhe zgjerimin e kredive të taksave të fëmijëve – do të kishte efekte të mëdha. Vetëm ndryshimi i kredisë tatimore mund të përgjysmojë varfërinë e fëmijëve.
Sa i përket krizës politike që imponoi 25,000 trupa në rrugë në inaugurimin e z. Biden, shkaqet e saj nuk do të zbehen shpejt. Partia Republikane u organizua rreth një parimi të besnikërisë ndaj një njeriu që nuk ka besnikëri ndaj asgjë përveç vetvetes, një përkëdhelje e rrezikshme e fraksioneve raciste dhe ngritjes së fakteve alternative: të gjitha këto ishin në proces prej dekadash. Por FBI monitoron kërcënimet nga terrorizmi i brendshëm. Ish Presidenti është një qytetar i thjeshtë i cili mund të kandidojë përsëri për Presidencën në 2024, duke supozuar se Kongresi nuk do e ndalojë atë që ta bëjë këtë pas gjyqit të tij për fajësimin. Dhe z. Biden në inaugurimin e tij deklaroi mbështetjen e tij të qartë për sundimin e ligjit dhe barazinë racore – e cila në një kohë tjetër mund të dukej si diçka e rëndomë, transmeton lexo.com.al.
Kjo do të ndihmojë në uljen e temperaturave të politikës amerikane, diçka që mund të hapë mundësi të tjera. Duke punuar me republikanët e etur për Kongresin për të realizuar gjërat, z. Biden mund të jetë ende në gjendje të miratojë një projekt-ligj të infrastrukturës dhe diçka mbi ndryshimin e klimës, si dhe paketën e tij anti-Covid-19. Në librat shkollorë, demokracia përfshin zgjidhjen e problemeve përmes kompromisit dhe menaxhimin e konfliktit në zgjedhje. Me një President të prirur për të ndërtuar një koalicion, pak nga ajo frymë mund të kthehet në Uashington. Votuesit madje mund ta preferojnë atë ndaj luftës partizane 24-orëshe.
Kjo është ajo që duhet të ndodhë. Amerika përballet me sfida që kërkojnë ndihmën nga qeveria. Amerika ka bërë një punë më të keqe për të mbajtur shkollat e hapura vitin e kaluar se çdo vend tjetër i pasur. Regjistrimet kanë rënë, duke sugjeruar që shumë fëmijë kanë braktisur arsimin. Shkalla më e lartë e vdekjeve për afrikano-amerikanët dhe hispanikët janë një kujtesë që shëndeti është i lidhur me ngjyrën e lëkurës. Katër vjet e Donald Trump kanë zbrazur institucionet dhe kanë dobësuar kufizimet për keqpërdorime. Akti i tij i lamutmirës ishte për të falur një mjek të dënuar për përfitime nga kryerja e trajtimeve të panevojshme të syve në qindra pacientë të moshuar. Ai shfuqizoi urdhrin e vet ekzekutiv i cili do të kishte ndaluar zyrtarët e administratës së tij për të punuar si lobistë, transmeton lexo.com.al.
Katër vitet e kaluara kanë krijuar gjithashtu një problem për Amerikën jashtë vendit. Në pjesën e pasme të mendjes së tyre, udhëheqësit e huaj e dinë se forcat që sollën z. Trump në detyrë mund të kthehen me një President të ardhshëm, kështu që çdo marrëveshje që diplomatët amerikanë do bëjnë, ka rrezik të duket i përkohshëm. Politika e jashtme e z. Biden do të kërkojë gjithashtu një seri shkëmbimesh të vështira. Ekipi i tij ka nevojë për bashkëpunimin e qeverisë ruse për të nënshkruar një zgjatje të traktatit të New Start për armët bërthamore, e cila skadon në 5 shkurt. Megjithatë, e njëjta qeveri sapo ka arrestuar politikanin më të shquar të opozitës së Rusisë, Alexei Navalny, pasi u përpoq së pari ta vriste atë. Ata kanë nevojë për bashkëpunimin e Kinës në ndryshimin e klimës, edhe pse Kina është e angazhuar në atë që administrata në largim sapo e ka etiketuar si “gjenocid” kundër Ujgurëve në Xinjiang.
Kënde të ndërlikuara në Zyrën Ovale
Shumë gjëra mund të shkojnë keq. Republikanët e Senatit mund të kundërshtojnë gjithçka që z. Biden sugjeron thjesht sepse ai është një demokrat. E majta e partisë së tij mund të acarohet ndaj tij për përpjekjen për të bërë marrëveshje me republikanët. Politika ka qenë e thjeshtë gjatë administratës Trump, e cila më shpesh drejtohej nga ndezja e luftimeve partizane sesa rregullimi i problemeve të Amerikës. Të angazhohesh me realitetin është shumë më e vështirë – veçanërisht kur je i mbushur me ngjarje.
Për të pasur shanse më të mira suksesi, z. Biden duhet t’i përmbahet markës së tij popullore të centrizmit i cili është aq i përshtatshëm për momentin. Aleatët perëndimorë duhet të jenë të durueshëm dhe të mos presin një transformim të mrekullueshëm brenda natës. Kthimi i përmbajtjes në Shtëpinë e Bardhë do të jetë vetëm hapi i parë në një udhëtim të gjatë, por është një hap i domosdoshëm për rinovimin e Amerikës./TheEconomist/Lexo.com.al/e.c.
