Nga Madeleine K. Albright dhe Federica Mogherini/ Një muaj nga fillimi i punës së administratës së tij, Presidenti Joe Biden përballet me një grup të f rikshëm k rizash të brendshme dhe ndërkombëtare. Ndërsa Covid-19 vazhdon të përhapet nëpër botë, aleatët e Amerikës po shpresojnë gjithashtu në administratën e Biden për të rivendosur lidershipin, besueshmërinë dhe partneritetet ndërkombëtare si pjesë e politikës së jashtme të SHBA. Midis shumë s fidave që Biden duhet të trajtojë është p ërkeqësimi i shpejtë i situatës në Afganistan. Pas marrëveshjes së administratës Trump me Talibanët shkurtin e kaluar, një valë v rasjesh të o rkestruara që synojnë civilët ka rr ethuar Afganistanin në muajt e fundit. Gazetarë, aktivistë të të drejtave të njeriut, mjekë, nëpunës civilë, gjykatës, udhëheqës fetarë dhe mësues janë p lagosur dhe v rarë në një varg s ulmesh. Shumë nga v iktimat ishin gra që rimorën vendin e tyre të merituar në shoqërinë afgane pas s undimit b rutal të Talibanëve. Në shtator, ambasada amerikane në Kabul paralajmëroi se gratë afgane ishin në rr ezik në rritje për tu s hënjestruar nga grupet e kstremiste. Që nga ajo kohë, numri i grave të k ërcënuara dhe të d ëmtuara është rritur vazhdimisht. Pa një përpjekje të bashkërenduar, të koordinuar nga SHBA dhe aktorë të tjerë kryesorë, Afganistani rr ezikon të bie në k aos, duke d estabilizuar më tej një rajon të p aqëndrueshëm, duke favorizuar grupe t erroriste dhe, përsëri, duke përshpejtuar një k rizë të gjerë refugjatësh. Ajo që ndodh në Afganistan ka pasoja globale dhe ajo që po ndodh në terren sot është një paralajmërim që nuk mund ta injorojmë më, transmeton lexo.com.al.
Kur talebanët mohojnë përgjegjësinë për d hunën, ekspertët dhe forcat amerikane në Afganistan kanë arritur në përfundimin se kjo është pjesë e strategjisë së re të talibanëve për të h eshtur shoqërinë civile dhe për të s hkatërruar ata që mbështesin paqen dhe demokracinë. V iktimat e fundit të kësaj fushate të qëllimshme v rasjesh përfshijnë dy gjyqtare femra të gjykatës supreme, v rasjet e të cilave janë një s ulm i qartë kundër një shoqërie pluraliste dhe demokratike që synon paqen. Ne i mirëpresim të gjitha hapat për t’i dhënë fund k onfliktit dhe për të sjellë paqen në Afganistan, por ajo që ne shohim sot është vazhdimi i l uftës nga Talibanët. D ështimi i përsëritur për t’i mbajtur Talibanët përgjegjës për s hkeljen e tyre të vazhdueshme të kushteve të marrëveshjes së tyre me Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë premtimin e tyre të paepur për të p rishur lidhjet me al Kaidën dhe rrjetet e tjera t erroriste, e ka vendosur Afganistanin në një rrugë që mund të çojë në k olapsin e shtetit. Le të jemi të qartë: Ne besojmë se Talibanët po t errorizojnë dhe t orturojnë qytetarët e vendit duke i n ënshtruar si pjesë e një strategjie të qëllimshme për të e liminuar k undërshtimin dhe dorëzimin e detyruar ose në fushën e b etejës ose në tryezën e bisedimeve. Presidenti Biden me të drejtë po rishikon marrëveshjen SHBA-Talibanë, të cilën duhet ta konsiderojë si pjesë të llogaritjes më të gjerë strategjike, jo vetëm që të shtyjë për një proces paqësor të vërtetë, por për të parandaluar një tërheqje të pamatur që çon në k olaps të shtetit, një l uftë civile dhe ringjallje të një strehe t erroriste globale. Ka ende kohë për të ndryshuar kursin dhe për të bërë mirë mbi pothuajse dy dekada investimesh dhe s akrificash të përbashkëta në Afganistan. Duhen ndërmarrë disa hapa të menjëhershëm për ta arritur këtë, transmeton lexo.com.al.
Së pari, administrata e Biden duhet të rivendosë koordinimin e ngushtë në Afganistan me partnerët e saj evropianë, NATO-n dhe partnerët qeveritarë afganë, pas një procesi të njëanshëm të SHBA me talebanët që angazhuan aleatët e saj për koncesione pa pajtimin e tyre. SHBA ka fuqi më të madhe mbi Talibanët kur mund të vendosë një front të bashkuar me aleatët e saj. Telefonatat e hershme midis administratës së Biden dhe qeverisë së Presidentit afgan Ashraf Ghani janë një tregues premtues i një qasjeje më konstruktive dhe bashkëpunuese. Koordinimi më i afërt me aleatët e NATO-s për Afganistanin do të ndihmojë gjithashtu në qëllimin më të gjerë të rindërtimit të marrëdhënieve transatlantike të Amerikës. Së dyti, me marrëveshjen SHBA-Talibanë, Presidenti Biden trashëgoi një tërheqje të shpejtë të trupave që nuk bazohet në kushte. Shtetet e Bashkuara tani duhet të rikonfirmojnë kushte domethënëse dhe t’i lënë zotimet e tyre në pritje nëse ato nuk përmbushen. Në të njëjtën kohë, ata duhet të vazhdojnë të mbështesin forcat e Mbrojtjes Kombëtare Afgane të profesionalizuara dhe apolitike, si partneri ynë kryesor i sigurisë dhe motori qendror i sigurisë për popullin afgan. Së treti, SHBA – e bashkuar me aleatët e saj transatlantikë – duhet të kërkojnë gjithashtu një a rmëpushim të menjëhershëm në të gjithë vendin dhe një angazhim të demonstruar për një proces të mirëfilltë paqeje që do të përfshinte rregullimet politike në të ardhmen dhe të drejtat e grave.
Siç kanë propozuar disa ish-diplomatë amerikanë, si talibanët dhe qeveria afgane duhet të bien dakord për një ndërmjetës të pavarur, të palës së tretë për të ndihmuar punën në çështje k omplekse dhe p ërçarëse në mënyrë që të mbështesin dhe të arrijnë një zgjidhje politike. Në ndërkohë, Kombet e Bashkuara, nga ana e tyre, nuk duhet të heqin sa nksionet ndaj Talibanëve derisa të përmbushin detyrimet themelore të të drejtave të njeriut. Në fund, këto hapa duhet të shoqërohen nga një proces i qëndrueshëm dhe i nivelit të lartë rajonal diplomatik për të arritur një konsensus strategjik mbi marrëdhëniet midis Afganistanit dhe fqinjëve të saj. Në planin afatgjatë, Afganistani do të jetë në gjendje të sigurojë territorin dhe popullsinë e tij vetëm nëse vendet fqinje heqin dorë nga n xitja e interesave të tyre të ngushtë ose luajtja e rolit të lajkatarit, gjë që ka bërë shumë shpesh në të kaluarën. Me një udhëheqje të re në Shtëpinë e Bardhë, ekziston një mundësi për të forcuar procesin e paqes afgane dhe për të siguruar interesat tona të përbashkëta në paqe, siguri dhe stabilitet rajonal./CNN/Lexo.com.al/e.c.
