Një qytet dikur i madh, tani është një tjetër shtojcë e d iktaturës.
Nga Bandow Doug/ Liria në Hong Kong vazhdon të v uajë një v dekje të d himbshme, e m bytur nga zbatimi i ligjit të vitit të kaluar të sigurisë kombëtare. Shefja ekzekutive Carrie Lam, s hërbëtorja Pekinit, shprehu kohët e fundit shpresën e saj se administrata e Biden do t’i jepte territorit “një g jykim të drejtë”. M jerisht, humbja e a utonomisë së saj është shumë e dukshme për tu m askuar ose shprehur dëshira. Megjithëse rajoni i veçantë administrativ do të vazhdojë të shijojë një pjesë shtesë të lirisë ekonomike, nga ana tjetër do të funksionojë ashtu si çdo qytet tjetër kinez. Dhe ka shumë pak gjëra që Shtetet e Bashkuara mund të bëjnë për të p ërmbysur procesin. Çfarë duhet të bëhet? Populli i Hong Kongut kuptohet që nuk dëshiron të drejtohet nga një shtet i largët t otalitar që s htyp lirinë e informacionit dhe të shprehjes. Por ata nuk duhet t’i vendosin shpresat e tyre mbi Uashingtonin. Në vitin 2019, disa p rotestues shfaqën flamuj amerikanë, të cilët patën të njëjtin efekt tek Presidenti kinez Xi Jinping sikurse tundja e një flamuri të kuq ndaj një demi. Kjo ishte arsye e mjaftueshme që Pekini të g odiste, duke u përpjekur të p ërjashtonte ndërhyrjen e SHBA në punët e brendshme të territorit.
Sidoqoftë, aktivisti i demokracisë Nathan Law, i cili iku në Mbretërinë e Bashkuar dhe u a kuzua më vonë për aktivitetet e tij atje, shkroi në twitter: “Deklaratat e s hqetësimit dhe d ënimit nuk janë të mjaftueshme – dhe marrëveshjet e tregtisë ose investimeve me a utokracitë janë edhe më k eq”. Ai i kërkoi Bashkimit Evropian të a nulonte traktatin e investimeve të negociuar së fundmi dhe Shtetet e Bashkuara të “vazhdojnë të konsolidojnë bashkëpunimin transatlantik për të l uftuar zgjerimin a utoritar të Kinës”. Ai përfundoi me një thirrje që “bota të ngrihet dhe të mbrojë vlerat tona të përbashkëta universale me ta, jo me fjalë të d obëta, por me veprime të vërteta, sup më sup”. Shkrimtarja amerikane Patricia Pan Connor bëri një thirrje të ngjashme në Washington Examiner: Ajo shpresonte që Shtetet e Bashkuara të bindnin Evropën që të mos e ratifikonte marrëveshjen e investimeve. Ajo tha se “SHBA, Evropa dhe vendet e tjera demokratike përbëjnë mbi gjysmën e PBB-së në botë. Duke vepruar në unison, ato mund të f renojnë s hkeljet e të drejtave të njeriut të Kinës dhe të mbrojnë liritë e çmuara civile të një populli demokratik”, transmeton lexo.com.al.
M jerisht, duke mos shkuar në l uftë, asgjë që Shtetet e Bashkuara dhe Evropa bëjnë, nuk do ta rikthejnë Hong Kongun atje ku ishte në 2019, ose 1996, aq më pak të rezultojë në proceset demokratike që Law dhe të tjerët dëshirojnë. Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze Wang Wenbin mund të besohet kur tha: “Kina nuk ka f rikë nga f rikësimi nga ndonjë f orcë e jashtme – vendosmëria jonë është e palëkundur në ruajtjen e sovranitetit kombëtar, sigurisë dhe interesave të zhvillimit”. R epresioni është thelbësor për rreg ullin e Partisë Komuniste Kineze (CCP). R egjimi nuk do të japë vullnetarisht k ontroll mbi atë që e sheh si territor kinez, të cilin e ka përcaktuar si çështje të vijës së k uqe ashtu sikundër edhe Tajvanin. R etorika kundër s eparatizmit është shumë e fortë dhe paragjykimi i grumbulluar kundër vetë qytetarëve të Hong Kongut tani është shumë i madh. S anksionet e synuara janë një k otësi morale, kryesisht një mënyrë që Kongresi Amerikan të angazhohet në shfaqjen e virtytit. M ohimi ndaj Lam të një llogarie bankare, edhe pse emocionalisht i kënaqshëm, nuk bëri që Pekini të tërhiqej dhe as të refuzonte të nënshkruante një marrëveshje investimi ose të bënte një marrëveshje tregtare. Ende ka përfitime nga përdorimi i s anksioneve të stilit Magnitsky për të n dëshkuar elitën kineze që përfiton nga një r egjim i k orruptuar në shtëpi ndërsa kërkon të gëzojë përfitimet e Perëndimit, përfshirë duke vepruar si një flamur i dobishëm në k leptokracinë globale. Sidoqoftë, nuk do ta lëvizë gjilpërën ndaj Pekinit.
Shtetet e Bashkuara mund të ndanin më gjerë Hong Kongun, por duke bërë kështu do të d ëmtonin më shumë qytetarët e Hong Kongut sesa qeverinë kineze. Uashingtoni mund të fillojë një s ulm më të gjerë ndaj ekonomisë së tij. Kjo mund t’i kushtojë Kinës (dhe Shteteve të Bashkuara) në mënyrë të konsiderueshme, por jo aq sa të d etyrojë Pekinin të d orëzohet. As shumë vende të tjera nuk kanë gjasa të nd ërpresin lidhjet ekonomike duke pasur parasysh humbjet e mëdha që mund të rezultojnë – shikoni vetëm traktatin e fundit të investimeve sino-evropiane. Për më tepër, kjo qasje rrez ikon të tjetërsojë popullin kinez. Edhe studentët e kolegjit që nuk e pëlqejnë c ensurën e internetit zakonisht janë n acionalistë të f ortë dhe mblidhen rreth qeverisë së tyre kur ajo është nën s ulm të huaj. Asgjë nuk fitohet duke e çuar marrëdhënien dypalëshe jo vetëm në një h endek, por mbi një shkëmb, veçanërisht pasi përgjigja më e mundshme e CCP do të ishte f orcimi i k ontrolleve. Shpresa më e mirë për përmirësimin e të drejtave të njeriut është ndryshimi nga brenda Kinës, jo p resioni nga jashtë. Një Kinë e i zoluar, nën rret him nga jashtë, ka të ngjarë të jetë edhe më s htypëse dhe e rrez ikshme, transmeton lexo.com.al.
Për më tepër, e ardhmja e Kinës nuk është përcaktuar. Mao Ce Dun e d ominoi dhe s hkatërroi Kinën. Sidoqoftë, v dekja e tij mundësoi forcat e reformës që transformuan vendin. Xi e p ërmbysi atë trend, por ai nuk do të qeverisë përgjithmonë. Pas tij mund të vijë një periudhë tjetër e liberalizimit. Shtetet e Bashkuara mund të punojnë drejt ndërtimit të marrëdhënieve për një kohë më të mirë ndërsa vendosin kufij të qartë të d etyrimit kinez jashtë shtetit dhe përpjekjeve për të p rishur rendin ndërkombëtar drejt a utokracisë tani. Në ndërkohë, amerikanët dhe të tjerët duhet të kërkojnë të rrisin fluksin e informacionit për popullin kinez pa n dezur më tej ndjenjat n acionaliste. Demokratët e Hong Kongut kanë nevojë gjithashtu për ndihmë. Çdo ndihmë do të pikturohet nga Pekini si duart e z eza të Uashingtonit, por ndihma për qytetarët e Hong Kongut jo vetëm që do të mbahet mend prej tyre, por edhe nga ata që tani h eshtin në Kinë dhe që e shihnin ishullin si një b astion të lirisë relative.
Të b urgosurit dhe familjet e tyre kanë nevojë për ndihmë financiare. F atkeqësia e atyre që janë në s hënjestër të r egjimit duhet të promovohet. Të p andehurit kanë nevojë për përfaqësim ligjor. Kompanitë perëndimore duhet të mirëpresin aplikantët e Hong Kongut. Universitetet perëndimore duhet të ftojnë studentët e Hong Kongut për të studiuar jashtë vendit. Kombet perëndimore duhet të pranojnë migrantë që kërkojnë liri. H umbja e Pekinit është fitimi i Perëndimit pasi që autoritetet kineze nuk kanë ç’të bëjnë me statusin e pasaportave kombëtare britanike të jashtë shtetit për qytetarët e Hong Kongut. Kullimi i talenteve nga ishulli nuk do të bëjë që Pekini të ndryshojë pozicion, por do ta bëjë atë të p aguajë një k osto ndërsa kombet e tjera përfitojnë në k urriz të tij. Lam e quajti ligjin e sigurisë kombëtare “jashtëzakonisht të efektshëm”. Kjo është e vërtetë në një kuptim p ervers. Raymond Chan, një drejtues radio i a kuzuar sipas ligjit, tha se masa “është f uqia për qeverinë për të bërë gjithçka”. Aktivisti i demokracisë Joey Siu u a nkua se “vetë qyteti po v des”. Sigurisht, Hong Kongu i vjetër ka v dekur. I gjithë k undërshtimi politik ndaj r egjimit të CCP do të s hkatërrohet dhe territori nuk do të jetë politikisht më i lirë sesa Pekini ose ndonjë qytet tjetër kinez, që do të thotë jo i lirë. Në një pikë të largët, Kina mund të çlirohet përsëri nga dora e v dekur e s htypjes Maoiste përsëri. Por ndërsa qytetarët e Hong Kongut mund të shpëtohen, Hong Kong në vetvete nuk mundet./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
