Nga Fred Hiatt/ Në një shkëmbim testues përmes zhvillimit të bisedimeve të para të nivelit të lartë midis zyrtarëve komunistë kinezë dhe administratës së Biden, delegacioni i Kinës paralajmëroi Shtetet e Bashkuara të mos shkojnë shumë larg me arr ogancën e tyre. Yang Jiechi, drejtor i Zyrës Kineze të Komisionit Qendror për Punët e Jashtme vuri në dukje se “Shumë njerëz brenda Shteteve të Bashkuara kanë në të vërtetë pak besim në demokracinë e Shteteve të Bashkuara dhe kanë pikëpamje të ndryshme në lidhje me qeverinë e Shteteve të Bashkuara”. Ndaj kësaj deklarate ne amerikanët mund të përgjigjemi: Na tregoni diçka që nuk e dimë. “Pamje të ndryshme” me siguri që pakësojnë kontestimit tonë, dhe besimi i kujt në demokracinë amerikane nuk është t ronditur pas katër viteve të fundit? Megjithatë, nuk mund të mos mendoja: Nëse Kina është kaq e sigurt në epërsinë e modelit të saj – Yank këmbënguli se nga ana tjetër, “udhëheqësit e Kinës kanë mbështetjen e gjerë të popullit kinez” – pse udhëheqësit e saj veprojnë kaq të fr ikësuar?
Pse një qeveri popullore do të bu rgoste një burrë të tillë si Wang Bingzhang, për shembull? Wang ishte një avokat i demokracisë që jetonte në Amerikën e Veriut në 2002 kur agjentët kinezë e rr ëmbyen atë nga një takim në Vietnam dhe e k ontrabanduan përtej kufirit me Kinën. Ata e mbajtën atë f shehurazi për gjashtë muaj dhe më pas, në një “gjyq” të mbyllur një ditor, e dë nuan me bu rgim të përjetshëm. Gati dy dekada më vonë, Wang është ende në iz olim në një b urg të largët kinez. Nëse s unduesit komunistë të Kinës janë kaq të dashur, pse kanë fr ikë ta lënë këtë burrë 73-vjeçar nga burgu? Dhe pyesja veten: Pse një r egjim kaq i dashur do të kishte kaq f rikë nga Zhang Zhan? Siç Lily Kuo e Post raportoi, Zhang, një avokate e kthyer në qytetare-gazetare, u d ënua në një gjyq me dyer të mbyllura në fund të dhjetorit me katër vjet b urg për kr imin e “gr indjeve dhe pr ovokimit të pr oblemeve”, transmeton lexo.com.al.
Zhang kishte udhëtuar në shkurt të vitit 2020 në Wuhan, ku ajo filmoi spitalet e mbingarkuara ndërsa qyteti ku pandemia Covid-19 filloi të l uftonte për të përballuar v irusin. Ajo u n dalua në maj dhe është ushqyer me f orcë ndërsa kryente një gr evë urie. Nëse Kina “ka bërë arritje vendimtare dhe fitime të rëndësishme strategjike në l uftimin e Covid-19”, siç deklaroi Yang gjatë samitit të së premtes, pse Partia Komuniste do të s hqetësohej për raportet e Zhang? Për atë çështje, çfarë mund të kenë f rikë su ndimtarët komunistë të Kinës nga një 24-vjeçar i dobët dhe me fjalë të buta si Joshua Wong? Wong u d ënua në dhjetor me 13½ muaj b urg për ndihmën në organizimin dhe pjesëmarrjen në një pr otestë në Hong Kong në 2019.
Askush nuk k undërshton që pr otesta ishte paqësore. Kr imi i vërtetë i Wong ishte dëshira për të vënë në provë pohimin e popullaritetit të Yang: Wong, si Agnes Chow dhe Ivan Lam dhe të rinjtë e tjerë që u p ersekutuan në Hong Kong, favorizon zgjedhje të lira dhe të hapura, të cilat Partia Komuniste nuk ka qenë kurrë e gatshme t’i rr ezikojë në Kinë dhe e cila tani – pavarësisht se ka bërë premtime për të kundërtën – ka ndaluar edhe në Hong Kong. Kjo është arsyeja pse, kur Yang po ligjëronte Sekretarin e Shtetit Antony Blinken dhe Sekretarin e Mbrojtjes Lloyd J. Austin III në lidhje me popullaritetin e r egjimit të tij, burimi i vetëm që ai mund të citonte ishin “sondazhet e opinioneve” të paspecifikuara, transmeton lexo.com.al.
Sondazhi ka përdorimet e tij në çdo vend, dhe sf idat e tij gjithashtu. Këto sf ida janë veçanërisht sh qetësuese në një vend ku të anketuarit e dinë se mendimi i g abuar mund t’i bëjë ata të hidhen në b urg. Në Kinë, qindra avokatë, gazetarë dhe mbrojtës të të drejtave të njeriut janë në b urg sepse ata shprehën mendimin e g abuar. M anjatët kanë humbur biznesin e tyre për shkak të mbajtjes së mendimeve të g abuara. Uebsajtet janë të ndaluara nëse nuk papagallojnë versionet zyrtare komuniste të historisë. Aplikacionet e mediave sociale nuk lejohen nëse policia s ekrete e Kinës nuk mund të lexojë ose dëgjojë çdo bisedë. Shumë amerikanë kishin f rikë të thellë për demokracinë tonë, ndërsa Presidenti Donald Trump dhe miqtë e tij u larguan nga sundimi i ligjit dhe hodhën poshtë normat kushtetuese në të cilat jemi mbështetur gjithmonë. Yang ka të drejtë për këtë. Shumë prej nesh ndihen larg ndjenjës se rre ziku ka kaluar, pasi besnikët e Trump në shumë shtete punojnë për ta bërë votimin më të vështirë.
Dhe kush nuk do të pajtohej, ndërsa v rasësi i George Floyd shkon në gjyq në Minesota dhe gratë aziatike janë v rarë me a rmë në Xhorxhia, se “sf idat me të cilat përballen Shtetet e Bashkuara në të drejtat e njeriut janë të ng ulitura thellë”, siç tha Yang. Megjithatë, vjeshtën e kaluar, amerikanët ishin në gjendje të organizoheshin, të mblidheshin dhe të votonin, dhe ne larguam një udhëheqës dhe instaluam një tjetër. Unë mund të mbështes kr itikat e Yang ndaj të drejtave të njeriut në SHBA pa u dërguar në b urg për “gr indje dhe p rovokim t elashesh”. Kështu që unë do t’i thoja drejtorit Yang, ju keni të drejtë për Amerikën. Nëse keni po aq të drejtë për Kinën, lini Wang Bingzhang dhe Zhang Zhan dhe Joshua Wong të largohen nga b urgu. Lërini të flasin mendjet e tyre. Lëreni njerëzit tuaj të organizohen dhe të t ubojnë dhe të votojnë. Le të shohim se sa e gjerë dhe e thellë është mbështetja juaj në të vërtetë./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
