Nga Irwin Cotler dhe Enes Kanter/ Pasi 13 p engje turq u gjetën të v dekur në Irakun verior në 14 shkurt, Turqia a rrestoi qindra njerëz, përfshirë anëtarë të shquar të Partisë Demokratike të Popullit (HDP) të opozitës pro-kurde. Qeveria hapi madje h etime ndaj anëtarëve të HDP në Parlament dhe aktivistëve të të drejtave të njeriut si Hüda Kaya dhe Ömer Faruk Gergerlioğlu, të cilët kishin l uftuar në mënyrë aktive së bashku me familjet e v iktimave për t’i sjellë p engjet në shtëpi të sigurt. Zëdhënësi i Presidentit Rexhep Tajip Erdogan deklaroi se HDP ishte “një dhe e njëjta” me Partinë e Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), e cila është caktuar si një grup t errorist nga Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe vendet e tjera perëndimore (HDP e m ohon pretendimin). Vetë Erdogan vazhdoi të a kuzonte SHBA për mbështetjen e t erroristëve.
Sado të çuditshme mund të duken këto a kuza, ato ndjekin modelin e gjatë të Erdoganit me a buzimin me r etorikën e “a ntiterrorizmit” për të justifikuar s htypjen e qeverisë dhe për të kryer disa nga m izoritë më të k ëqija në një strategji pothuajse të veçantë për t’u kapur pas pushtetit. Presidenti Joe Biden nuk mund ta lejojë Turqinë të vazhdojë të a buzojë me terminologjinë që ndikon në sigurinë kombëtare të SHBA, veçanërisht kur Turqia i drejton ato a kuza ndaj vetë qeverisë amerikane dhe ka një mundësi ta bëjë të qartë këtë në telefonatën e tij të parë me Erdogan. Shkalla e madhe e burimeve qeveritare të dedikuara për të s htypur shprehjen e lirë nën mbulesën e a ntiterrorizmit është befasuese. Turqia ka ngarkuar 785 akademikë me a kuzat e përhapjes së p ropagandës t erroriste thjesht për nënshkrimin e një letre të hapur që promovon paqen në juglindjen e vendit në 2016. Që atëherë, rreth 6,000 akademikë janë pushuar nga puna si pjesë e sp astrimit më të gjerë të profesionistëve. Dhe këtë vit, Turqia a rrestoi më shumë se 560 studentë për d emonstrime paqësore kundër emërimit nga Erdogan të një rektori të qeverisë, i cili as nuk u zgjodh dhe as nuk plotësoi kriteret akademike, në Universitetin Boğaziçi, Harvardin e Turqisë, transmeton lexo.com.al.
Në pesë vitet e fundit, Turqia është renditur vazhdimisht ndër ato vende që b urgosin më shumë gazetarët në botë, pasi ka b urgosur më shumë se 200 reporterë dhe punonjës mediatik kryesisht me a kuza për t errorizëm ose “f yerje të Presidentit”. Në fund të vitit 2020, viti që regjistroi një numër rekord të gazetarëve të b urgosur në të gjithë botën, Human Rights Watch njoftoi se rreth 87 gazetarë dhe punonjës mediatikë turq ishin në p araburgim ose v uanin d ënime për vepra t erroriste për shkak të punës së tyre gazetareske. Sipas Raportit Vjetor të Monitorimit të Mediave të Shoqatës Turke të Gazetarëve, një në gjashtë gazetarë aktualisht po g jykohet në Turqi. Që nga viti 2016, të paktën 160 media janë mbyllur. Përfaqësuesi i Gazetarëve pa Kufij (RSF) i Turqisë, Erol Önderoğlu, përgjegjës për monitorimin dhe mbrojtjen e lirisë së shtypit në vend, po g jykohet aktualisht dhe përballet me 14 vjet b urg me a kuzat e “p ropagandimit për një organizatë t erroriste”, “duke nxitur hapur për të kryer k rime” dhe “duke lavdëruar k rimin dhe k riminelin”.
Organizata e tij thotë se Önderoğlu dhe të p andehurit e tjerë përballen me këto “a kuza të rr eme” vetëm për punën redaktuese në një gazetë që u detyrua të mbyllej pas përpjekjes për g rusht shteti. Can Dündar, një gazetar tjetër veteran i shquar dhe redaktor i një gazete që ka parë të b urgoset gati gjysma e stafit të saj, u d ënua në dhjetor me më shumë se 27 vjet burg me a kuzat e t errorizmit. Në nëntor, një gjykatë e apelit la në fuqi një d ënim të përjetshëm kundër Hidayet Karaca, një gazetar dhe president i një grupi transmetimi televiziv tashmë të mbyllur. Më 15 shkurt, tre ish-punonjës të një gazete të mbyllur, së bashku me kryeredaktorin dhe avokatin e të drejtave të njeriut Eren Keskin, u d ënuan me 20 vjet e 10 muaj b urg me a kuzat e t errorizmit. Platformat e mbetura për diskutim në Turqi po zvogëlohen me shpejtësi. Qeveria po g odet mediat sociale dhe mijëra mund të a rrestohen dhe a kuzohen për f yerjen e Presidentit ose përhapjen e p ropagandës t erroriste. Human Rights Watch vëren se qindra janë duke u hetuar ose ndaluar nga policia për postimet në rrjetet sociale që mendohet se “krijojnë f rikë dhe p anik” në lidhje me Covid-19, disa prej të cilave përfshinin k ritika ndaj reagimit të qeverisë ndaj pandemisë, transmeton lexo.com.al.
Një ekspert turk i ligjeve kibernetike i tha The Guardian se autoritetet tashmë kanë b llokuar më shumë se 400,000 faqe në internet dhe tani po zgjerojnë c ensurimin në internet nën një ligj distopian të miratuar së fundmi që pritet t’i japë më shumë kontroll qeverisë mbi kompanitë e mediave sociale dhe përmbajtjen e tyre në internet. Lëvizja Hizmet, një lëvizje shoqërore që përqendrohet në dialogun ndërfetar, punën humanitare dhe arsimin, të udhëhequr nga kleriku me bazë në SHBA Fethullah Gulen, synohet më shpesh për p ersekutim nën etiketën e t errorizmit. Ndërsa Erdogan fajëson Gylenin për përpjekjen e d ështuar të g rushtit të shtetit në 2016, Gylen ka mohuar çdo përfshirje dhe bëri thirrje për një hetim ndërkombëtar. Sipas shifrave të qeverisë nga korriku 2020, afërsisht 133,000 njerëz ishin nën hetim p enal dhe 58,000 ishin në g jyq për t errorizëm në rastet e lidhura me lëvizjen. Midis atyre, 26,000 po mbaheshin në b urg. Njëri prej nesh e njeh m izorinë e këtyre a kuzave t erroriste jashtë shtetit, pasi jo vetëm që jam a kuzuar personalisht, por gjithashtu kam pasur një baba që kaloi kohë në b urg për këto a kuza – dhe është ndaluar të udhëtojë jashtë ose të flasë me djalin e tij edhe pas lirimit të tij.
Qeveria po synon gjithnjë e më shumë ata që guxojnë të flasin ose të mbrojnë këto raste, duke përfshirë Taner Kılıç, kryetari i nderit i Amnesty International Turkey, i cili u d ënua me më shumë se gjashtë vjet b urg vitin e kaluar. Tani ekzistojnë 450 avokatë që vuajnë d ënime të gjata me b urg për a kuzat e t errorizmit. Në një ditë të vetme në shtator, autoritetet a rrestuan 47 avokatë në shtëpitë e tyre mbi këto a kuza. Një muaj më parë, avokati i guximshëm për të drejtat e njeriut Ebru Timtik, i cili u d ënua me 17 avokatë të tjerë me a kuzat e t errorizmit, v diq gjatë një g reve urie duke kërkuar një gjykim të drejtë. Gjatë pandemisë, qeveria vuri jetën e dhjetëra mijëra të b urgosurve të tjerë politikë të mbajtur me a kuza te rrorizmi në rr ezik të menjëhershëm duke i mbajtur ata në b urgjet e mbipopulluara dhe duke i përjashtuar qëllimisht nga programet e lirimit. Sipas Human Rights Watch, autoritetet po ushqejnë gjithashtu një kulturë të m osndëshkimit duke hedhur poshtë raportet në rritje të t orturave dhe z hdukjet e detyrueshme të v iktimave që ata pretendojnë se janë t erroristë ose duke r efuzuar të hetojnë rastet, transmeton lexo.com.al.
Turqia po zgjeron tani fuqitë e saj për të s htypur shoqërinë civile nën maskën e “l uftimit të te rrorizmit” me një projekt-ligj të ri që autorizon qeverinë të b llokojë dhurimet dhe pasuritë e organizatave joqeveritare si grupet e të drejtave të njeriut dhe t’i mbyllë ato nëse anëtarët a kuzohen për t errorizëm. Ligji u prezantua pasi Turqia mbylli tashmë dhe përvetësoi pasuritë e të paktën 1,500 OJQ-ve midis 2016 dhe 2019. Në dritën e provave të qarta të a buzimeve bruto të të drejtave të njeriut, administrata e Biden duhet të përdorë Global Magnitsky Human Rights Accountability Act për të vendosur s anksione mbi çdo zyrtar turk të identifikuar si i përfshirë në a buzim me të drejtat e njeriut ose k orrupsion. Asnjë zyrtar i vetëm turk nuk është targetuar sipas këtij ligji, sipas një baze të të dhënave të Zyrës së Kontrollit të Pasurive të Huaja.
Kur Presidenti Biden të flasë me Erdoganin, ai duhet të kërkojë që Turqia të s hfuqizojë Ligjin e saj A nti-T error të m bingarkuar dhe t’i japë fund a buzimit nga qeveria të termit për të n ënshtruar njerëzit e saj. SHBA nuk mund të bashkëpunojë për çështjet e sigurisë me një vend që ka justifikuar a buzimet e të drejtave të njeriut nën flamurin e a ntiterrorizmit dhe ka humbur të gjithë besueshmërinë për k ërcënime të vërteta t errori – duke m inuar kështu aleancën më të gjerë të NATO-s. Biden duhet të bëjë gjithashtu p resion për lirimin e të b urgosurve politikë në ballë të l uftës për liri në Turqi. Siç një shumicë bipartizane e Senatit e vendosi në një letër të fundit drejtuar Presidentit, Biden duhet t’i kërkojë qeverisë turke të “përfundojë s htypjen ndaj d isidencës… të lirojë të b urgosurit politikë… dhe të ndryshojë kursin e saj a utoritar”. Përndryshe, Turqia do të vazhdojë të shfrytëzojë t ragjedi si v dekjet e p engjeve për të ngulitur më tej s undimin e Erdogan përmes maskës së “a ntiterrorizmit” në d ëm të qytetarëve të saj./CNN/Lexo.com.al/e.c.
