Nga Paola Tamma/ Nuk ekziston diçka të tillë si një drekë falas – e lëre më një fond të rimëkëmbjes falas prej 750 miliardë euro. Udhëheqësit e BE ranë dakord korrikun e kaluar për lëshimin e qindra miliarda borxheve të përbashkëta dhe shmangën me lehtësi diskutimin se si do të shlyhej kjo shifër. Ndërsa vendet paraqesin planet e tyre kombëtare të shpenzimeve në Bruksel – dhe kërkojnë miratim të shpejtë për të marrë fondet – ripagimi nuk është në mendjet e kryeqyteteve të BE. Por kjo do të përfundojë, ndërsa Komisioni Evropian përgatit një propozim për të mbledhur një mori taksash të reja në nivelin e BE për të shlyer qindra miliarda gjatë tre dekadave të ardhshme. Madhësia e paketës së rimëkëmbjes së BE u dakordua në 750 miliardë euro në çmimet e vitit 2018 në negociatat e buxhetit; kjo është rreth 800 miliardë euro në çmimet aktuale. Megjithatë arritja e një marrëveshjeje mbi taksat e reja komplekse do të jetë gjithçka përveç se e lehtë, dhe kjo do të sjellë negociata me vite si në BE ashtu dhe në nivelin ndërkombëtar. Komisioneri i Buxhetit të BE Johannes Hahn pranoi se “Të gjithë vendet anëtare kanë pikëpamje të ndryshme, qasje të ndryshme. Dhe kjo është arsyeja pse propozimi [për taksat e reja] duhet të jetë një ekuilibër i cili të pranohet përfundimisht nga të gjitha vendet anëtare”.
Nëse nxitja për taksat e reja nuk arrin të mbledhë konsensusin, opsionet alternative – për të shlyer grantet gjatë viteve përmes rritjes së pagesave në buxhetin e BE, ose ndryshe, përmes shkurtimeve të buxhetit – janë gjithashtu shumë të papëlqyeshme për shumë vende. Ndërsa udhëheqësit kombëtar i bënë thirrje verën e kaluar Komisionit të propozojë burime të reja të ardhurash si një mënyrë për të shlyer borxhin, ata nuk do t’i dorëzojnë me padurim më shumë kompetenca Brukselit. Guntram Wolff, drejtori i think tank-ut Bruegel tha se “Politikisht unë jam mjaft s keptik se do të ketë shumë oreks nga ana e vendeve anëtare për të dhënë burime të konsiderueshme tatimore në nivelin e BE”, transmeton lexo.com.al.
Një detyrë taksimi
Komisioni ka thënë se opsioni i tij i preferuar për të shlyer më shumë se 400 miliardë euro në grante plus kostot e interesit është mbledhja e taksave të reja që futen në buxhetin e BE, të njohur si “own resources”. Pjesa tjetër e fondit të rimëkëmbjes, deri në 386 miliardë euro në kredi, duhet të shlyhet nga vendet e BE-së. Komisioneri Hahn tha javën e kaluar se “Qëllimi ynë është të bëjmë tashmë këtë vit një propozim në madhësinë e nevojshme, rreth 15 miliardë euro në vit”. Kjo shumë, vlerëson Komisioni, duhet të jetë e mjaftueshme për të shlyer fondet e huazuara deri në vitin 2058. Komisioni është duke punuar mbi një propozim për tre tarifa të reja, të cilat ai planifikon të zbulojë deri në fund të qershorit. Propozimi ka të ngjarë të përfshijë një shtrirje të skemës së tregtimit të karbonit të bllokut, një mekanizëm rregullimi të kufirit të karbonit dhe një taksë dixhitale. Por secila prej këtyre vjen me gracka të mundshme.
Shtrirja e propozuar e sistemit të tregtimit të emisioneve të bllokut dhe tregtisë së bllokut në ndërtesat dhe sektorët e transportit vlerësohet të sjellë rreth 10 miliardë euro në vit, sipas Komisionit. Por ajo tashmë po përballet me rezistencë nga një numër vendesh, duke filluar nga Polonia në Portugali, mes shqetësimeve se do të rrisë kostot për industrinë dhe familjet. Sidoqoftë, kjo është më e mundshmja për të shkuar përpara në një formë. Planet për një taksë në mbarë BE që synojnë kompanitë dixhitale, që pritet të gjenerojnë 1.5 miliardë euro në vit, u vunë në pikëpyetje, pasi SHBA kundërshtuan në fillim të këtij muaji një taksë globale për kompanitë më të mëdha në botë. Brukseli nuk dëshiron të heqë dorë, por plani i tij për të futur një taksë dixhitale “të butë” mund të mos pritet mirë në Uashington dhe kryeqytetet e BE-së të kujdesshme për eksportin, të cilët kanë frikë se një skemë paralele do të ndezte z emërimin e partnerëve kryesorë tregtarë, transmeton lexo.com.al.
Në fund, një plan për të taksuar importe të caktuara ndotëse, i njohur si një mekanizëm rregullimi i kufirit të karbonit, mund të sjellë të ardhura potenciale prej 5 miliardë euro në 14 miliardë euro në vit, në varësi të modelit të taksës. Por idea ka marrë deri më tani vetëm mbështetje të kufizuar brenda BE-së dhe reagime nga jashtë – dhe madje Komisioni duket se nuk dëshiron ta përdorë atë, por ta përdorë atë si një k ërcënim. Nëse nuk mund të gjendet asnjë marrëveshje midis vendeve të BE mbi këto tre opsione, Hahn tha se Komisioni mund të paraqesë një propozim për taksat e tjera të reja në 2024. Verën e kaluar, Komisioni lëshoi një numër idesh, duke përfshirë një propozim për një taksë mbi kompanitë e mëdha që “nxjerrin përfitime të mëdha nga tregu i vetëm i BE”, por që ishte e vështirë të shpjegohej. Hahn tha se “Nuk do të përjashtoja që në rast se nuk do të përfundonim me një sasi të mjaftueshme parash, ne mund të propozonim njërën ose tjetrën”. BE është gjithashtu e vendosur që çdo taksë e re duhet të mbetet në buxhetin e BE, edhe pasi të shlyhet fondi i rimëkëmbjes – i cili është përshkruar si një instrument i njëhershëm. Një zyrtar i BE tha se “Do të ishte e dëshirueshme në çdo rast nëse këto burime të reja do të qëndronin në vend”.
Alternativa të papëlqyeshme
Ka rezistencë midis vendeve të BE për të lejuar Komisionin të ngrejë taksat e veta, pasi kjo do të nënkuptojë t’i japë ekzekutivit të BE një atribut të mëtejshëm të një qeverie të plotë: një thesar. Kjo, thonë vëzhguesit, do të ishte një hap i mëtejshëm drejt integrimit fiskal, të cilin shumë vende nuk janë të etur ta marrin me lehtësi. Lucas Guttenberg, zëvendës drejtor i Jacques Delors Center, një institut studimor, tha se “Simbolikisht, dhe për zhvillimin e personalitetit fiskal të BE-së, i gjithë diskutimi i burimeve të reja të brendshme është shumë i rëndësishëm. Por l ufta e vërtetë do të jetë në çështjen se si do të zhvillohet ana e shpenzimeve të BE-së që nga viti 2028” kur të mbarojë periudha aktuale e buxhetit. Buxheti i BE bihet dakord çdo shtatë vjet me unanimitet përmes negociatave shumëvjeçare. Shumica dërrmuese e të ardhurave vijnë nga kontributet nga vendet e BE-së, plus disa të ardhura doganore dhe tatimi mbi vlerën e shtuar. Nëse nuk bihet dakord për ndonjë burim të ri të të ardhurave, alternativat për të ripaguar fondin e rimëkëmbjes janë kontributet e rritura nga vendet e BE-së në buxhetet e ardhshme të BE-së, ose ulja e shpenzimeve të BE-së. Të dyja këto mundësi paraqesin pjesën e tyre të p roblemeve. Kontribuesit neto në buxhetin e BE, të tillë si Gjermania, Holanda dhe Suedia, do të ngurronin të derdhnin më shumë para. Nga ana tjetër, përfituesit neto të programeve të financimit të BE-së, të tillë si Hungaria dhe Polonia, ka të ngjarë t’i rezistojnë çdo shkurtimi, transmeton lexo.com.al.
Para se të mbarojë periudha e buxhetit aktual, 27 udhëheqësit e BE do të duhet të negociojnë një buxhet të ri shtatë-vjeçar, duke përfshirë mënyrën e shlyerjes së borxhit të shkaktuar nga fondi i rimëkëmbjes. Guttenberg tha se “Nga 2028, kostot e borxhit po fusin një pykë në buxhet. Ai ndryshon llogaritjen sepse do të thotë që më shumë vende do të duhet të bëhen kontribues neto”. Shmangia e bisedave për ripagimin gjatë negociatave tashmë të vështira se si duhen shpenzuar dhe shpërndarë paratë ishte ndoshta një veprim i domosdoshëm në atë kohë, por fatura është e madhe, dhe dikush duhet të paguajë përfundimisht. Apo ndoshta jo – nëse vendet bien dakord për borxhin e përhershëm në të gjithë BE-në. Kjo ka qenë një temë tabu, por thirrjet e fundit, veçanërisht nga Kryeministri Italian Mario Draghi, për një aset të sigurt të BE-së i kanë dhënë një impuls të ri debatit. Edhe nëse fondi i rimëkëmbjes së BE-së është interpretuar qartë si një instrument i vetëm, ai konsiderohet gjerësisht si një rast prove për integrimin e mëtejshëm fiskal. Guttenberg tha se “Është një opsion i cili është përjashtuar në mënyrë të qartë tani, por natyrisht që është gjithashtu një mundësi teorike”./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.
