Nga Jorge G. Castañeda/ Nuk ka asnjë mënyrë të thjeshtë për të menaxhuar migracionin nga Meksika dhe Amerika Qendrore. Jo gjatë periudhave të rënies ekonomike dhe sidomos jo gjatë një pandemie globale. Kjo është e vërtetë si për Meksikën ashtu edhe për Shtetet e Bashkuara. Është e vërtetë qoftë nëse administrata amerikane është një administratë e denjë dhe progresive si ajo e Presidentit Biden apo një nativiste dhe r eaksionare si ajo e ish Presidentit Donald Trump. Forcat që shtyjnë ose tërheqin njerëzit të largohen nga shtëpitë e tyre dhe të migrojnë në veri kanë ekzistuar dhe evoluar për dekada. Çështja ka qenë një ankth për presidentët amerikanë për ta adresuar, e cila, nga ana tjetër, nënkupton një performancë tm erri për qeveritë meksikane dhe amerikane qendrore. Ajo që e k omplikon këtë en igmë për z. Biden është realiteti aktual në Meksikë – një realitet shumë më i k eq se sa u desh të përballeshin Bill Clinton, George W. Bush, Barack Obama dhe madje edhe z. Trump. Presidenti i Meksikës, Andrés Manuel López Obrador, i njohur si AMLO, po k eqmenaxhon çdo aspekt të situatës së vendit të tij, nga pandemia te ekonomia, nivelet e larta të k rimit dhe d hunës, p ërkeqësimi i institucioneve demokratike dhe sundimi i ligjit dhe të drejtat e njeriut.
Administrata e Biden, duke punuar në qëllime të kryqëzuara me axhendën e saj dhe interesat afatgjata në të drejtat e njeriut dhe demokracinë, ka arritur një marrëveshje dritëshkurtër me Meksikën për të adresuar menjëherë “k rizën e fëmijëve” në jug të kufirit, duke ndaluar migrimin me vazhdimin e disa prej politikave të epokës së Trump. Ky nuk ishte një veprim i thjeshtë, pasi kërkonte që z. Biden të fitonte bashkëpunimin e AMLO-s dhe “bashkëpunimi”, në këtë ushtrim diplomatik, është shpesh një eufemizëm për të bërë punën e p isët të Amerikës. Në këmbim të bashkëpunimit të z. López Obrador, qeveria e z. Biden nuk ka kritikuar a utoritarizmin e tij në rritje. Kjo është z hgënjyese dhe mund të tregojë t elashe për Meksikën. Me një opozitë të dobësuar, një degë gjyqësore të tm erruar, një ushtri të ko rruptuar (që mund të blihet nga kontrata të mëdha për gjithçka, nga aeroportet tek ATM), një elitë të frikësuar dhe një shoqëri civile të paorganizuar, i vetmi element politik që AMLO ka për të përmbajtur është Uashingtoni, transmeton lexo.com.al.
Deri më tani, administrata e Biden-it ka hezituar të flasë për axhendën bilaterale të çështjeve me schqetësim të ligjshëm si menaxhimi makroekonomik, energjia e rinovueshme dhe sundimi i ligjit. Zyrtarët amerikanë kanë fr ikë se duke vepruar kështu mund të of endojnë z. López Obrador dhe të mi nojnë gatishmërinë e tij për të ndihmuar adresimin e numrit në rritje të fëmijëve që mbërrijnë në kufi. Me pak fjalë, Presidenti Biden ka sa krifikuar parimin për qëllimin. Ai i ka dhënë në mënyrë efektive z. López Obrador një leje të bardhë për të vazhduar sundimin e tij joliberal, një çmim të majmë për të paguar për bashkëpunimin e tij. Qasja lidh k rizën në kufi me k rizën politike në Meksikë. Mënyra e vetme për të ndryshuar çështjet është ta vendosësh z. López Obrador përgjegjës për ab uzimet e tij, të tilla si kë rcënimi i autoriteteve elektorale ose mbështetja e zgjatjes së mandatit të shefit të Gjykatës së Lartë me dy vjet, një veprim që kritikët e quajnë antikushtetuese. Z. Biden nuk duhet të lejojë që rrë muja afatshkurtër në kufi të eklipsojë nevojën për një stabilitet afatgjatë në Meksikë.
Qasja miopike e z. Biden, jo ndryshe nga ajo e paraardhësit të tij, vjen në mes të një rritjeje të migrantëve nga Meksika që hyjnë në Shtetet e Bashkuara pa autorizim. Kjo mund të vazhdojë me vite. Rritja e migrantëve meshkuj meksikanë është s fida e vërtetë. Sipas Këshillit Kombëtar të Popullsisë të Meksikës, 1.5 milion meksikanë migruan në Shtetet e Bashkuara midis 2016 dhe 2020. Numri i meksikanëve që lënë vendin e tyre kryesisht për të kërkuar punë në veri është rritur ndjeshëm që nga mesi i vitit të kaluar. Kjo shifër ka shumë të ngjarë të nënvlerësohet, pasi shumë njerëz, veçanërisht burra beqarë, bëjnë disa përpjekje për të kaluar kufirin. Kjo tërheqje në kufi për shumë migrantë nga Meksika ishte e qartë edhe para se z. Biden të zgjidhej. Në vitin 2018, para se z. López Obrador të merrte detyrën dhe ndërsa ekonomia meksikane po rritej, megjithëse ngadalë, Doganat dhe Mbrojtja e Kufirit të SHBA kapën rreth 18,500 migrantë nga Meksika mesatarisht në muaj. Në 2019, numri mesatar mujor i migrantëve të ndaluar nga Meksika u rrit pak, dhe pjesa e tyre në llogaritjet totale vjetore u ul, pjesërisht për shkak të politikës fillestare të armëve të hapura të AMLO ndaj amerikanëve qendrorë që filloi në maj. Atë muaj, kapjet e amerikanëve qendrorë u rrit në 104,000 nga 76,000 në prill, transmeton lexo.com.al.
Kjo bëri që z. Trump të t ërbohej dhe të k ërcënonte se do të përplaste tarifa deri në 25 për qind për të gjitha mallrat e importuara nga Meksika. Kjo mjaftoi që z. López Obrador të reagojë, të vendosë më shumë trupa në kufijtë jugorë dhe veriorë të vendit për të mbajtur amerikanët qendrorë larg Shteteve të Bashkuara dhe të pranojë Protokollin e tu rpshëm të Mbrojtjes së Migracionit, në të cilin azilkërkuesit duhet të qëndrojnë në ka mpe të improvizuara të vendosura në qytete kufitare të infe ktuara nga kri mi, shpesh në kushte jo-sanitare, për të pritur dëgjimin e tyre në Meksikë. Qershorin e kaluar, kapjet e migrantëve nga Amerika Qendrore ranë më pas në 3,753. Ndërkohë, megjithatë, vitin e kaluar u arre stuan thuajse 298,000 migrantë nga Meksika, numri më i lartë vjetor që nga viti 2010. Ata përbënin 65 për qind të të gjithë migrantëve të kapur në kufi. Për sa kohë që ekonomitë amerikane dhe meksikane po performojnë në drejtime të kundërta, njerëzit do të vazhdojnë të lëvizin në veri për mundësi.
E kaluara mund të ofrojë njohuri për atë që do të vijë. Në mesin e viteve 1990, ekonomia e Meksikës u shemb në të ashtuquajturën Kr iza e Tequila, ndërsa Shtetet e Bashkuara shijuan bumin e Clinton-it. Ishte gjatë kësaj kohe kur migrimi i padokumentuar nga Meksika kapi majat, me numrin e përgjithshëm të popullsisë së paautorizuar të rritur nga 5.7 milion në 1995 në 8.4 milion në vitet e para të këtij shekulli. Sot Meksika është zh ytur në de presionin e saj më të k eq që nga vitet 1930, pasi ka rënë më shumë se 8 për qind në vitin 2020. Rimëkëmbja e saj pritet të jetë e ngadaltë. Ndërkohë, Shtetet e Bashkuara po kalojnë një rimëkëmbje të fr ikshme ekonomike, pasi u tkurrën me 3.5 për qind vitin e kaluar. Kush do i ndërtojë autostrada dhe ura të reja të Amerikës? Kush do t’i drejtojë vendet e ndërtimit me pika përgjatë skajeve të saj? Dhe kush do t’u shërbejë klientëve në restorantet e panumërta në të cilat do të dynden amerikanët kur të rihapen? Shumë prej tyre do të jenë migrantë meksikanë. Megjithatë, ekziston një ndryshim i madh midis mesit të viteve ’90 dhe tani: AMLO. Ko rrupsioni mund të jetë endemik në Meksikë, por qëndrimet e tij gjithnjë e më na cionaliste, statiste, po puliste dhe au toritare kanë filluar të kë rcënojnë demokracinë thuajse 25-vjeçare të Meksikës duke shk atërruar institucionet e transparencës dhe sistemet e kontrolleve dhe ekuilibrave. Edhe gjatë viteve të ko rruptuara të Presidencës së Enrique Peña Nieto, institucionet demokratike u respektuan. Ne nuk duhet t’i gjykojmë lehtë këto zhvillime, transmeton lexo.com.al.
Qeveria meksikane ka qenë gjithashtu neglizhente për të zbatuar Marrëveshjen SHBA-Meksikë-Kanada, duke u lënë në dorë bizneseve të përdorin klauzola ar bitrazhi nëse ata dëshirojnë. Sindikatat amerikane dhe ambientalistët janë në thelb të bashkuar në zbatimin e dispozitave të traktatit për të drejtat e punës. Megjithatë AMLO nuk ka hasur në shumë re zistencë nga shumica e zyrtarëve amerikanë. Në Uashington, janë kryesisht anëtarët progresivë demokratë të Kongresit që po tërheqin vëmendjen për kthimin e tij në au toritarizëm. Ngurrimi i z. Biden për të kr itikuar politikat e AMLO është i kuptueshëm por i ga buar. Përkundrazi, ai duhet t’i bëjë të qartë Meksikës se pazari që Trump bëri me AMLO – bëj si të duash, për sa kohë që i mban amerikanët qendrorë larg Shteteve të Bashkuara – nuk është më i pranueshëm. Z. Biden duhet ta mbajë Meksikën në të njëjtat standarde që ka për vendet e tjera si Kina, Rusia dhe Guatemala. Ai duhet të bashkëpunojë me z. López Obrador, por gjithashtu t’i bëjë hapur pr esion për të gjitha çështjet: ndryshimi i klimës, të drejtat e njeriut, korr upsioni, sundimi i ligjit, demokracia dhe transparenca. Kujdesi për fëmijët në kufi është i rëndësishëm. Kështu është edhe kujdesi për Meksikën./NYT/Lexo.com.al/e.c.
