Letër e hapur Metës nga ish-ambasadori i Shqipërisë: Ju s’jeni më presidenti im, s’mund të përçmohet e anatemohet roli i SHBA, siç bëni ju

Nga Fatos Tarifa

Z. Meta

Asnjëherë nuk kisha menduar se do të vinte një ditë, kur unë, me bindje të plotë, si një qytetar i kësaj republike dhe si një intelektual i angazhuar, do të shkruaja për ju këto radhë. Arsyen ma dhatë ju, me deklaratat dhe qëndrimet tuaja të gabuara dhe aspak dinjitoze për një njeri që mban postin më të lartë në krye të shtetit.

Për këdo që mund të mos e dijë, ju ishit kryeministri i Shqipërisë që më emëroi mua ambadasor të vendit tonë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në janar të vitit 2001. Në atë kohë e kam konsiderur vendimin tuaj për të më emëruar ambasador në kryeqytetin më të rëndësishëm të botës, në të cilin graviton pesha politike e globit, si një vlerësim të qeverisë socialiste që ju drejtonit dhe si një vlersim personal tuajin për arritjet në veprimtarinë time si ambasador i Shqipërisë në Mbretërinë e Hollandës, ku shërbeja atëherë, si dhe për formimin tim akademik në Shtetet e Bashkuara.

Një vit më vonë, kur, në janar të vitit 2002, ju dhatë dorëheqjen nga posti i kryeministrit, në kushtet e një lufte hakmarrëse tit-for-tat me kryetarin e Partisë Socialiste dhe rivalin tuaj politik kryesor në atë kohë, z. Fatos Nano, kuptova se arsyeja kryesore—dhe, ndoshta, arsyeja e vërtetë—pse ju më zgjodhët mua për postin e ambasadorit në Uashington kishte qenë një motiv personal i juaji, që s’kishte të bënte me politikën e jashtme të Shqipërisë dhe as me interesin kombëtar, por me interesat dhe me llogaritë tuaja politike personale.

Juve duhet t’ju kujtohet, po aq mirë sa mua, se ditën që mësova lajmin mbi dorëheqjen tuaj nga detyra e kryeministrit, ju kam telefonuar nga Uashingtoni, duke kërkuar të më sugjeronit se si do të duhej t’ia shpjegoja veprimin tuaj Sekretarit amerikan të Shtetit në atë kohë, z. Colin Poëell, me të cilin do të takohesha mbëmjen e asaj dite në Departamentin e Shtetit. Përgjigja juaj ishte se z. Poëell duhej t’ia kërkonte shpjegimin për atë vendim ambasadorit amerikan në Tiranë, të ndjerit Joe Limprecht.

Juve duhet t’ju kujtohet, gjithashtu, po aq mirë sa mua, se të nesërmen, pasi ju komunikova mesazhin e Sekretarit Poëell se “Uashingtoni nuk dëshiron trazira të reja në Ballkan”, ju, në një mënyrë që më befasoi dhe më shqetësoi në atë kohë, më thatë, me një ton kërcënues, këto fjalë: “Unë të kam dërguar në Uashington që të më qëndrosh luajal mua”.

Zhgënjimi dhe shqetësimi që provova kur i dëgjova këto fjalë nga kryeministri i vendit tim ishin kaq të thellë, sa ndaj atyre fjalëve—dhe ndaj jush—nuk mund të reagoja dot ndryshe veçse duke ju thënë se, “si ambasador i Shqipërisë në Uashington unë nuk u shërbej interesave të asnjë individi dhe të asnjë partie politike, por u shërbej vetëm interesit kombëtar dhe së mirës publike për popullin tim”.

Në mbarim të këtyre fjalëve, i nervozuar, ju më mbyllët telefonin. Me këtë gjest tuajin më ndihmuat të hap sytë e të kuptoj edhe më mirë se çfarë ndodhte me politikën shqiptare në Tiranë, nga ku unë kisha më shumë se një dekadë që isha larguar.

Sa thashë më sipër—dhe shumë më tepër se kaq—shtjellohet gjerë e gjatë në kujtimet e mia nga Uashingtoni, të cilat do të botohen në formë libri në një kohë të afërt. Episodin e mësipërm e ndieva të arsyeshme ta përmend sot, në këtë letër të hapur për ju, për t’ju thënë se qëndrimet dhe deklaratat tuaja të kohëve të fundit, në postin e Kryetarit të Shtetit, dëshmojnë të njëjtin mentalitet politik antidemokratik dhe të njëjtën sjellje politike autoritariste prej bajraktari.

Për më tepër, transheja në të cilën ju, në një mënyrë krejt absurde—dhe për fatin tuaj të keq—jeni pozicionuar kohët e fundit, ju ka vënë në konflikt të hapur me Shtetet e Bashkuara, partnerin dhe aleatin strategjik kryesor të Shqipërisë dhe, ipso facto, edhe me interesat kombëtare strategjike të Republikës sonë, një qytetar i së cilës jam edhe unë.

Unë nuk dëshiroj që në krye të Republikës së Shqipërisë të jetë një politikan si ju, një president, i cili është nën dinjitetin e popullit tim.

Unë nuk dëshiroj që në marrëdhëniet e saj me Shtetet e Bashkuara dhe me shoqërinë ndërkombëtare Republika jonë të përfaqësohet nga një president si ju.

Unë nuk dëshiroj që roli i Shteteve të Bashkuara në Shqipëri, i cili realizohet përmes ambasadës amerikane dhe ambasadorëve amerikanë në Tiranë, të përçmohet e të anatemohet në këtë mënyrë siç bëni ju.

Si një shtetas shqiptar, që kam jetuar, studiuar dhe punuar për shumë vite me radhë në Shtetet e Bashkuara, unë ndihem thellësisht i indinjuar që presidenti i vendit tim i kundërvihet Amerikës, Republikës së Madhe—The Great Republic—siç e ka cilësuar këtë vend Ëinston Churchill.

Edhe pse ju thoni se “e dashuroni” Amerikën (“për aq kohë sa ajo nuk e dëmton Shqipërinë”), deklaratat dhe sjelljet tuaja të kohëve të fundit në marrëdhënie me ambasadën e Shteteve të Bashkuara në Tiranë dëshmojnë të kundërtën, ato dëshmojnë një qëndrim antiamerikan.

Për më tepër, si një prej ambasadorëve shqiptarë që kanë përfaqësuar Republikën e Shqipërisë në Shtetet e Bashkuara, unë ndihem thellësisht i fyer në dinjitetin tim—dhe besoj se njëlloj ndihen edhe kolegët e mi ambasadorë që kanë shërbyer në atë vend—që presidenti i Republikës sonë i ka “shpallur luftë” Amerikës.

Cili njeri i arsyeshëm mund t’i kuptojë, ose t’i besojë fjalët tuaja, z. Meta, se “Amerika mund t’ju vrasë juve me raketa”, por ne s’duhet të kemi frikë nga “aeroplanmbajtëset dhe raketat e saj”?!

Mua më duket jo thjesht një marrëzi, një mentalitet feudal mesjetar, por edhe një veprim kriminal i pashoq që kreu i shtetit t’u bëjë thirrje qytetarëve të kësaj republike për të “mprehur sfurqet dhe sopatat”, sikur të jetonim në Mesjetë, në periudhën e Luftës Fshatare në Gjermani në vitet 1520.

Si një profesor në fushën e shkencave shoqërore, të marrëdhënieve ndërkombëtare e të diplomacisë dhe si një intelektual i angazhuar, unë ndihem tërësisht i zhgënjyer dhe tepër i shqetësuar—i zhgënjyer dhe i shqetësuar në një masë alarmante—që presidenti i vendit tim i del publikisht në mbrojtje z. Sali Berisha, një njeriu, të cilin, Shtetet e Bashkuara të Amerikës e kanë shpalluar persona non grata.

Mua më duket krejt e palogjikshme, e turpshme dhe e dënueshme që ta cilësosh këtë vendim të administratës amerikane si “një akt të shëmtuar, të pabesë dhe të poshtër” të saj ndaj Sali Berishës dhe ndaj Shqipërisë, siç bëni ju. Me këtë deklaratë absurde, ju jo vetëm keni dëshmuar një mungesë të plotë prudence dhe sentimentet tuaja të theksuara antiamerikane, por edhe e keni vënë veten në të njëjtën transhe me një Berishë të padëshiruar nga aleati ynë më i madh, duke përcaktuar për veten tuaj, të njëjtin fat si ai.

Kjo logjikë e juaja, të më falni, nuk mund të kuptohet ndryshe veçse si një marrëzi. Por, presidentit të një vendi nuk mund t’i falen, as t’i tolerohen marrëzitë. Në krye të Republikës së tyre shqiptarët dëshirojnë të kenë një president normal, një politikan të arsyeshëm, të drejtë e largpamës, i cili të jetë politikisht i paanshëm, mbi palët. Shqiptarët dëshirojnë të kenë në krye të Republikës së tyre një burrë shteti, i cili të ketë, gjithashtu, virtytet dhe sjelljen dinjitoze të një diplomati të mençur në marrëdhëniet e vendit tonë me shoqërinë ndërkombëtare. Ju provuat se nuk i keni këto cilësi dhe këto virtyte.

Ju, z. Meta, mund të mos keni kohë, as mundësi që të dilni nga kjo rrugë ku keni hyrë, por, më besoni, do i bënit një shërbim të vyer qytetarëve të kësaj republike nëse hiqnit dorë—sot—nga posti i presidentit të saj.

Cilido që të jetë vendimi ose qëndrimi juaj, ju nuk jeni më presidenti im, si një qytetar i kësaj Republike.