Pse Praga ka l uftuar për të marrë mbështetjen evropiane për s ulmin rus.
Nga Tomáš Valášek/ A kanë më pak rëndësi vendet e vogla të Evropës Qendrore sesa ato të mëdha Perëndimore? Kjo është një nga arsyet pse h elmimi nga Kremlini i një d isidenti rus në Mbretërinë e Bashkuar në vitin 2018 shkaktoi një përgjigje shumë më të fortë se sa një raport i fundit se Moska ishte pas një s hpërthimi të vitit 2014 në një depo municionesh në Republikën Çeke që v rau dy persona. Në kohën e këtij shkrimi, vetëm pesë vende të BE d ëbuan personelin rus nga Ambasadat e tyre kur Praga e kërkoi, krahasuar me 18 (nga 28 vene në atë kohë) kur këtë gjë e kërkoi Londra. Kjo duket k eq dhe duket se konfirmon hipotezën ruse se vendet më të vogla në Evropën Qendrore janë qytetarë të klasit të dytë të cilët, në rrethanat e duhura, mund të ndahen nga pjesa tjetër e BE-së. E vërteta është më e ndërlikuar. Në vend të një simptome të pabarazisë brenda BE, çështja çeke duket se është një përrallë e kohës f atkeqe dhe mundësive të humbura diplomatike.
Çekët publikuan zbulimin e tyre kur shumica e kryeqyteteve evropiane kishin një tjetër k rizë me Rusinë në mendjet e tyre. Me dhjetëra mijëra trupa ruse në dukje të gatshme për të hyrë në Ukrainë, përqendrimi në të gjithë Evropën ishte të fliste me Rusinë për të mos bërë diçka të pamend. Kjo nuk është një k ritikë ndaj kohës së zgjedhur nga Çekia por një vëzhgim: Kërkesa e tyre për të d ëbuar personelin rus shkoi kundër nevojës së perceptuar diku tjetër në Evropë për një diplomaci intensive me Moskën. Për t’i bërë gjërat edhe më k eq, disa kryeqytete evropiane sapo kishin d ëbuar s piunët rusë nga kryeqytetet e tyre. Kjo ishte në përgjigje ndaj hakimit të “SolarWinds” të serverave të qeverisë amerikane. Uashingtoni mori drejtimin duke vendosur s anksione dhe duke d ëbuar 10 persona nga Ambasada në Uashington; Polonia ndoqi duke d ëbuar tre nga Varshava, transmeton lexo.com.al.
Polonia do të ishte normalisht ndër vendet e para që do t’i përgjigjej pozitivisht kërkesës çeke, por ekziston një kufi në numrin e personelit që mund dhe që dëshiron të dëbojë. Rregulli i pashkruar është që dikush të mos d ëbojë diplomatët por s piunët që veprojnë nën një mbulesë diplomatike dhe ka një numër të kufizuar të tyre. Rusia e theu këtë rregull duke d ëbuar diplomatët aktualë nga Ambasada çeke në Moskë, por Evropa nuk duhet të ndjekë shembullin rus; dy gabime nuk bëjnë një të drejtë. Në diplomaci, jo gjithmonë mund të kontrollohet koha. Me aftësi dhe bindje, Praga mund të kishte neutralizuar d isavantazhet dhe, në teori, të nxiste një përgjigje më të fortë evropiane. Fakti që nuk bëri kështu, t razoi diplomacinë çeke në këtë kohë. Praga është gjashtë muaj larg zgjedhjeve të përgjithshme. Social Demokratët që kontrollojnë ministrinë e jashtme janë poshtë në sondazhe dhe afër d ëbimit nga parlamenti. Një g rusht shteti i dështuar brenda partisë në prill çoi në shkarkimin e ministrit të atëhershëm të jashtëm, Tomáš Petříček, vetëm pesë ditë para se çekët të ak uzonin Moskën me përgjegjësinë për s hpërthimin.
Pikërisht kur vendi kishte më shumë nevojë për diplomatët e tij, ministria e jashtme drejtohej përkohësisht nga ministri i brendshëm, Jan Hamáček, i cili është gjithashtu kreu i partisë Social Demokrate. Ai nuk është pa përvojë të huaj (ai udhëhoqi komitetin e punëve të jashtme të dhomës së ulët të parlamentit çek në një moment në karrierën e tij), por Hamáček kishte qartë gjëra të tjera në mendjen e tij. Ministria e Jashtme ishte gjithashtu e papërgatitur sepse njoftimi për përfshirjen ruse duket se ishte e nxituar. Erdhi, si shumë e pazakontë në politikë – një mbrëmje të shtune, edhe pse qeveria kishte në zotërim inteligjencën për ca kohë. Ekzistojnë teori të ndryshme se pse ndodhi kjo – disa mendojnë se ishte për të parandaluar një rrjedhje, disa të tjerë që çekët “u tërhoqën” në njoftim nga k ërcënimi i shërbimit të inteligjencës së një vendi tjetër për të lëshuar informacionin nëse nuk e bënin ata më parë. Cilido qoftë shkaku, ajo erdhi aq me vrull sa që diplomatët çekë u kapën të papërgatitur, transmeton lexo.com.al.
Normalisht, shërbimi i jashtëm duhej të kishte punuar paraprakisht se çfarë lloj mbështetjeje do të kërkonte nga aleatët dhe partnerët e tij, dhe kush do të kërkonte, ku dhe si. Kështu siç ndodhi, Këshilli i Punëve të Jashtme të BE-së do mblidhej të hënën vijuese dhe çekët natyrisht duhej ta ngrinin zyrtarisht çështjen, pasi kishin bërë një njoftim publik s hpërthyes 36 orë më parë. Por zyrtarët e qeverisë çeke me të cilët fola thanë se vetëm të martën diplomatët e vendit u pyetën nga kryeqyteti i tyre për të sugjeruar se çfarë lloj shprehjeje të solidaritetit ata mund dhe duhet të kërkojnë nga vendet anëtare të BE-së dhe NATO-s. Deri atëherë, aleatët e tyre disi të hutuar dëgjuan a kuzat, por nuk dëgjuan një kërkesë të qartë se çfarë lloji të mbështetjes dëshirohej. Një mundësi për të përfituar nga emocionet e momenteve të para ishte humbur. Sikur çekët të kishin bërë një qëndrim të përbashkët me Bullgarinë, e cila ngriti a kuza të ngjashme disa ditë më vonë, mbase përgjigjja diku tjetër do të kishte qenë më e fortë, por duket se mes të dyve kishte pasur një koordinim të vakët.
Këto detaje të vogla kanë shumë rëndësi në diplomaci. Vendet e BE ndryshojnë në pikëpamjen e tyre për Rusinë; ato nuk tërhiqen instinktivisht nga s anksionet dhe dë bimet. Duhen aftësi, kohë e mirë dhe një shkak i fortë për të hartuar një përgjigje të përbashkët – thjesht pyesni ata që janë të përfshirë në hartimin dhe negocimin e BE-SHBA për koordinimin e s anksioneve ndaj Rusisë mbi a neksimin e Krimesë. Largoni një ose dy nga këta përbërës dhe do merrni atë që morën çekët: disa shprehje solidariteti, por ndoshta shumë larg pritjeve të tyre dhe një konfirmim i paqëllimtë i dyshimeve të tyre se ndoshta vendet më të vogla në pjesën e tyre të botës kanë më pak rëndësi se ato në Perëndim. Por ndoshta siç thotë shprehja, nuk është kurrë e mençur të fajësosh k omplotin për diçka që dikush mund ta fajësojë p aaftësinë./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.
