Nga Max Boot/ Në Evropë, Presidenti Biden po vlerësohet si anti-Trump. Por në vendimin e tij të parë të madh të politikës së jashtme si President – tërheqja nga Afganistani – ai veproi në një mënyrë shumë alla Zrump. Çka do të thotë se ai bëri një vendim të v rullshëm, ideologjik pa planifikim ose përgatitje adekuate. Sa më shumë që dimë, aq më k eq duket. Për të rikujtuar se si arritëm këtu: Presidenti i atëhershëm Donald Trump nënshkroi marrëveshjen më të k eqe të shekullit me talibanët në vitin 2020. Shtetet e Bashkuara ranë dakord të tërhiqnin të gjitha trupat e tyre nga Afganistani brenda 14 muajsh dhe të d etyronin qeverinë afgane të lirojë mijëra të b urgosurë talibanë. Një nga premtimet e pakta që talibanët kanë bërë në këmbim – “për të mos bashkëpunuar me grupe ose individë që k ërcënojnë sigurinë e Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj” – është s hkelur tashmë. Kombet e Bashkuara raportojnë se talibanët mbeten “të lidhur ngushtë” me al-Qaeda.
Për shkak se talibanët nuk po përmbushin anën e tyre të marrëveshjes, Biden duhet të kishte mbajtur 2.500 deri 3.500 trupa amerikane që shërbejnë si këshilltarë të paçmuar për forcat afgane. Në vend të kësaj, Biden njoftoi në 14 prill një tërheqje që do të përfundonte deri më 11 shtator. Simbolika e n gathët – duke shpërblyer aleatët e al-Qaeda në 20 vjetorin e s ulmeve të 11 shtatorit – kujton planin mendjelehtë të Trump për t’u takuar me udhëheqësit talibanë rreth 11 shtatorit 2019. Udhëheqësit u shtarakë e nxitën Biden të linte disa mijëra trupa amerikane në Afganistan. Biden i i njoroi ata – ashtu si Trump i njoroi aq shpesh këshillat e ekspertëve. The Post raporton se Biden foli vetëm një herë me komandantin e lartë të SHBA në Kabul përmes një video-thirrjeje para se të njoftonte tërheqjen. Ai v ështirë se u këshillua me aleatët, duke i d etyruar ata të tërhiqnin t rupat e tyre sepse ata nuk mund të qëndronin pa ne, transmeton lexo.com.al.
Asnjë marrëveshje nuk u negociua paraprakisht me Pakistanin ose me një nga fqinjët e Afganistanit në Azinë Qendrore për të vendosur avionët amerikanë. Avionët dronë ose avionët e k omanduar nga pilotët nga rajoni i Gjirit Persik do të jenë të k ushtueshëm dhe të rr ezikshëm. Si rezultat, raporton New York Times, CIA ka mbetur me “disa mundësi të mira” për të “mbledhur inteligjencë dhe për të kryer s ulme kundër t errorizmit”. Situata është veçanërisht e tm errshme sepse administrata e Biden duket se synon të d etyrojë tërheqjen e kontraktuesve amerikanë të cilët mirëmbajnë fluturimet e avionëve u shtarakë afganë. “Pa ndihmën e kontraktorëve”, raporton NBC News, “f orcat afgane nuk do të jenë më në gjendje të mbajnë dhjetëra aeroplanë l uftarakë, aeroplanë mallrash, helikopterë të bërë nga SHBA dhe dronë për më shumë se disa muaj, sipas ekspertëve u shtarakë dhe një raporti të fundit të inspektorit të përgjithshëm të Departamentit të Mbrojtjes”. Nëse forcave afgane u mohohet mbrojtja ajrore – të cilës ata u besuan – rr eziku i një fitoreje të talibanëve rritet në mënyrë eksponenciale.
Pentagoni është aq i s hqetësuar, sipas New York Times, saqë “po konsideron të kërkojë autorizim për të kryer s ulme ajrore për të mbështetur forcat afgane të sigurisë nëse Kabuli ose një qytet tjetër i madh rr ezikon të bjerë”. Kjo është këshilla e d ëshpërimit – dhe ndoshta nuk do të funksionojë. Nëse talibanët do të m arshojnë në Kabul, nuk do të ndalen nga disa b omba amerikane të hedhura nga avionët që veprojnë nga bazat e largëta ajrore ose transportuesit e avionëve. Australia ka mbyllur tashmë Ambasadën e saj në Kabul. Kjo mund të shkaktojë një reagim zinxhir midis ambasadave të tjera perëndimore të f rikësuara se, sapo trupat e huaja të largohen, aeroporti ndërkombëtar i Kabulit nuk do të jetë më i sigurt. Administrata e Biden shpresonte me sa duket që t rupat turke do të qëndronin prapa për të ruajtur aeroportin, por talibanët po insistojnë që turqit të largohen gjithashtu, transmeton lexo.com.al.
Planifikuesit e u shtrisë dhe të inteligjencës amerikane po veprojnë nën supozimin se r ënia e qeverisë pro-perëndimore është e mundshme. Agjencitë e inteligjencës perëndimore thuhet se po shprehin interes për një rilindje të Aleancës Veriore, ndoshta e udhëhequr nga djali i komandantit l egjendar g ueril Ahmed Shad Massoud. Kjo do të thotë vendosja e një basti në anën më të d obët në një l uftë civile afgane – të udhëhequr nga komandantë f amëkeq të l uftës – në vend që të vazhdojmë të mbështesim qeverinë e zgjedhur në mënyrë demokratike në pushtet. Më e t urpshme nga të gjitha, administrata e Biden nuk ka bërë asnjë parashikim për të evakuuar të gjithë përkthyesit dhe afganët e tjerë që rr ezikuan jetën e tyre për të ndihmuar t rupat amerikane – dhe që me siguri do të v riten nga talibanët. Me f orcat amerikane të vendosura të largohen shumë përpara afatit të shtatorit, koha po mbaron për të shpëtuar ata që na ndihmuan.
Rreth 18,000 kërkesa nga afganët që kanë aplikuar për viza speciale të emigrantëve mbetet të përpunohen. Por Ambasada amerikane në Kabul sapo njoftoi se po pezullon të gjitha operacionet e vizave për shkak të pandemisë Covid-19, edhe pse të gjithë diplomatët amerikanë kanë qasje në vaksina. Elliot Ackerman, një ish oficer detar i cili shërbeu në Afganistan, shkroi në Atlantik se s hpërfillja e p ashpresë e administratës ndaj përkthyesve dhe familjeve të tyre është një t allje me ethosin e ushtrisë “askush nuk lihet prapa”. Duke parë rr ëmujën k aotike, p oshtëruese nga Afganistani, e kam të vështirë të argumentoj me vlerësimin e një prej njerëzve të mençur të Uashingtonit. Leon Panetta, i cili shërbeu si drejtor i CIA dhe Sekretar i Mbrojtjes nën Presidentin Barack Obama, tha kohët e fundit: “Sinqerisht, tani, pamja e tij është që meqenëse nuk kishim një plan, ne kemi thënë në thelb, “në d req me Afganistanin””. Më d hemb ta them këtë si një votues i Biden – por Trump nuk mund të kishte bërë më k eq./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
