Gati dy vjet që kur mjekët kinezë vëzhguan për herë të parë raste të reja misterioze të pneumonisë, Covid-19 është ende me ne. Për më tepër, ka dalë në pah ai që është cilësuar si varianti më shqetësues. A mund të jenë vaksinat e detyrueshme një rrugëzgjidhje?
Vaksinimet kundër Covid janë tashmë një kërkesë për jetën publike në shumë pjesë të botës.
Nëse jeni një mjek francez, një mësues i Zelandës së Re ose një punonjës i qeverisë kanadeze, marrja e vaksinave është thelbësore për të shkuar në punë. Indonezia mund t’u mohojë përfitimet njerëzve që refuzojnë vaksinimin. Greqia po i bën ato të detyrueshme për mbi 60 vjec.
Austria është e vendosur të shkojë më tej, me një plan për të futur vaksinat e detyrueshme për të gjithë deri në shkurt.
Kjo nuk do të thotë që austriakët të vaksinohen me forcë. Do të ketë përjashtime por pjesa më e madhe e popullsisë së mbetur të pavaksinuar përballet me gjoba për mos marrjen e vaksinave.
Me Gjermaninë që planifikon një lëvizje të ngjashme, nuk është një debat që po largohet. Këtu janë 3 arsye pro vaksinimit të detyrueshëm dhe tre arsye kundër vaksinimit të detyrueshëm, sipas ekspertëve.
PRO: Vaksinat shpëtojnë jetë
Ekziston një argument shumë i thjeshtë në favor të detyrimit të vaksinimeve kundër Covid-19. Duke u vaksinuar ju reduktoni rrezikun e sëmundjes serioze. Sëmundjet më pak të rënda nënkuptojnë më pak vdekje dhe më pak presion mbi spitalet.
Historikisht, fushatat e imunizimit kanë pasur sukses të madh, duke eliminuar sëmundje si lija ose duke ulur në mënyrë drastike nivelet e vdekshmërisë tek të tjerët.
“Ne kemi shembuj vërtet të mirë që tregojnë vetëm një lidhje të drejtpërdrejtë shkakësore midis kërkesave, marrjen e normave shumë të larta të vaksinimit dhe mbrojtjen e jo vetëm individëve, por mbrojtjen e komuniteteve,” thotë Jason Schwartz, një profesor në Historinë e Mjekësisë në Universitetin Yale.
“Vaksinat funksionojnë, ato funksionojnë absolutisht, ne kemi një numër të madh provash për ta treguar këtë”.
KUNDËR: Do të ketë rezistencë
Në Londër, në korrik, demonstruesit kundër izolimit dolën në rrugë për të protestuar kundër një izolimi që ishte hequr vetëm disa orë më parë.
Çështja është se çfarëdo që të bëjë një qeveri, ajo do të përballet me opozitën. Kufizimet e Covid në veçanti kanë tërhequr protesta në mbarë botën dhe vaksinimet e detyrueshme janë një hap përtej, të themi, një mbajtje maskash.
“Kur bëhet fjalë për vaksinat, njerëzit mendojnë shumë ndryshe,” thotë Vageesh Jain, një mjek i shëndetit publik në Institutin për Shëndetin Global në University College London.
“Çdo gjë që u administrohet atyre në trupin e tyre, nuk do të mendohet në të njëjtën mënyrë, edhe pse akademikët dhe të tjerët mund të mendojnë teorikisht se është thjesht një kufizim, njerëzit kanë këtë lloj reagimi emocionues”.
Ndërsa gjithmonë do të ketë disa që nuk do të binden kurrë të vaksinohen, është e mundur të jesh skeptik në lidhje me vaksinat pa qenë një antivaksinues.
Një studim austriak bëri dallimin midis 14.5% të popullsisë 9 milionëshe të vendit që ishin të papërgatitur për t’u vaksinuar dhe 9% që thjesht hezitonin.
Qeveritë duhet të peshojnë nëse përfitimet tejkalojnë reagimin. Por siç argumenton Cathleen Poëell, pedagoge në Universitetin e Cape Town, ka një çështje ligjore për t’u ngritur.
“E drejta për integritet trupor si një person që nuk dëshiron të vaksinohet, që dëshiron të bëjë zgjedhjet e tij ose të saj për trajtimin mjekësor që duhet të marrë, bie drejtpërdrejt në kundërshtim me të drejtat e njerëzve të tjerë, për të mos u infektuar potencialisht me sëmundje fatale”, thotë ajo.
PRO: Ne kemi ezauruar opsionet e tjera…
Covid ka qenë me ne për disa kohë, por më pas edhe vaksinat.
Të paktën në Europë, ka një zhgënjim që pas muajsh të tëra vaksinash dhe disponueshmërie të gjerë, mbeten popullata të konsiderueshme të pavaksinuara.
Ka një ndryshim të madh në normat e vaksinimit në të gjithë kontinentin nga perëndimi në lindje.
Shefja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen tha se tani ishte koha për të menduar për vaksinimet e detyrueshme, megjithëse ajo theksoi se qeveritë individuale do të vendosin.
“Ne kemi vaksinat, vaksinat që shpëtojnë jetë, por ato nuk po përdoren kudo në mënyrë adekuate”, tha ajo.
KUNDËR: …ose ndoshta akoma
Ndërsa ekziston një argument i fortë shëndetësor në favor të vaksinimeve të detyrueshme, kjo nuk është mënyra e vetme për të rritur nivelet.
“Ajo që është mjaft e dukshme në të kaluarën është se politikanëve u pëlqen ideja e vaksinimit të detyrueshëm sepse duket se i jep një përgjigje të shpejtë problemit”, thotë Samantha Vandeslott, një studiuese e shkencave sociale në Oxford.
“Unë nuk do të doja që qeveria të neglizhojë gjërat e tjera që duhen bërë për t’u siguruar që njerëzit të kenë vërtet akses në vaksina”.
Austria nuk do t’i bëjë të detyrueshme vaksinat deri në shkurt dhe ende po përdor mjete të tjera. “Për ata që kanë frikë, që nuk kanë besim, për ata që vlerësimi i rrezikut është i ulët, për ta është e rëndësishme që ata të dëgjohen dhe shqetësimet e tyre të merren seriozisht”, thotë Barbara Juen, psikologe në Universitetin e Innsbruck.
Në Afrikën e Jugut, 24% e popullsisë është e vaksinuar, më pak se gjysma e mesatares europiane, por dukshëm më e lartë se mesatarja prej 7% e regjistruar në të gjithë kontinentin afrikan. Nuk ka mungesë të dozave dhe vaksinimi i ulët është fajësuar pjesërisht për keqinformimin.
Afrika e Jugut lufton frikën e Omicron dhe mitet e dozave
Qeveria ka kërkuar t’i bëjë vaksinat të detyrueshme në disa rrethana, por numri i vaksinave të administruara është rritur me shpejtësi që nga zbulimi i variantit Omicron. Nuk janë vetëm qeveritë ato që japin indicie.
PRO: Përfundon cikli i izolimeve
Vaksinimet e detyrueshme nuk janë forma e vetme e luftës kundër Covid-19. Shumica e qeverive kanë vendosur një formë kufizimesh, nga lejet e Covid deri te ndalimet e udhëtimit, që bartin kostot e tyre.
“Nuk ka të bëjë vetëm me ndryshimin e lirisë… ka të bëjë me dëmtimin ekonomik dhe dëmtimin e shëndetit mendor, dëmtimin e shëndetit fizik”, thotë Alberto Giubilini, studiues në Oxford.
Giubilini thotë se nuk ka asnjë arsye për të imponuar kostot e mëdha të kufizimeve për njerëzit kur është një masë tjetër në dispozicion.
KUNDËR: Mund të rezultojë kundërproduktive
Disa kanë më shumë shqetësime afatgjata, të tilla si nëse një program i suksesshëm mund të krijojë mosbesim ndaj fushatave të ardhshme.
“Skemat e detyrueshme gjatë një krize do të jenë kundërproduktive”, tha Dicky Budiman, epidemiolog që këshillon OBSH-në për rimëkëmbjen pandemike.
“Kur njerëzit kanë atë që ne e quajmë teori konspirative ose kanë mungesë besimi apo keqkuptime, skema të tilla vetëm sa do të forcojnë opinionet e tyre”.
“Ne kemi qenë dëshmitarë, veçanërisht në Europë ku partitë, sidomos ato opozitare e kanë përdorur vaksinimin e detyrueshëm si një mënyrë për të dënuar politikat e qeverisë dhe për të marrë mbështetjen e votuesve”, thotë Budiman.
