Nga Nataliya Gumenyuk
Në momentin që u hoq shtetrrethimi në Kiev, vozita për të parë se çfarë kishte ndodhur me kryeqytetin tonë gjatë natës.
Për plot dy ditë banorët nuk u lejuan të dilnin jashtë, as gjatë ditës. U identifikuan grupe diversante ruse dhe u zhvilluan përleshje të rastësishme nëpër rrugë.
Nuk e njihja më qytetin tim: me postblloqe në qytetin e vjetër, me njerëz që hapnin llogore, ura të fortifikuara dhe metro të kthyer në një strehë bombash.
Një turmë e madhe, deri në 500 persona, u bënë bashkë për të dalë vullnetarë për njësinë e mbrojtjes territoriale në njërën nga lagjet.
“A i regjistroni të gjithë ata që paraqiten?” pyetëm një djalë të ri përgjegjës. “Pothuajse të gjithë, por nuk i pranojmë ata nën 18 vjeç,” tha ai. “Dhe ka shumë prej tyre. Nuk do të mund t’i shihja në sy nënave të tyre. Kam luftuar në vitet 2014-2015 në Donbas, kështu që e di mirë se çfarë është lufta”.
Është një grup kryesisht i përbërë nga meshkuj, por ka edhe tre gra. Më e reja prej tyre është avokate.
“Ajo që Rusia ka bërë tashmë me civilët na ka bërë të veprojmë,” tha ajo. Ajo nuk i kishte treguar familjes së saj për vendimin e saj për të luftuar. Ata jetojnë në një qytet të vogël në kufirin ukrainas-rus, i cili është shkatërruar pjesërisht.
Një grua tjetër, rreth të 60-ave, më tha se ishte infermiere. Burri i saj ishte bashkuar me njësitë e mbrojtjes dhe ajo ndjeu se duhej të ishte me të.
E fundit ishte një oficer në pension. Ajo u regjistrua sepse djali i saj ishte bashkuar tashmë me ushtrinë ukrainase.
“Kur gjyshërit tanë, që kujtojnë Luftën e Dytë Botërore, dëshironin paqen, ne nuk e kuptonim pse, tha ajo, por tani e di”.
Shifrat tregojnë një gjë, përvoja një gë tjetër.
Numri zyrtar i vdekjeve të civilëve është 350, por pas shtatë ditë luftimesh, nuk mund të ketë asnjë ukrainas që nuk njeh dikë që është prekur nga tragjedia.
Janë mbi 1600 të plagosur.
“Ky është shoku im i klasës,” shkroi një koleg, duke parë faqen e parë të Guardian, me një foto që tregonte një grua të plagosur nga copëzat e shpërndara gjatë sulmeve të para në Chuguev, në kufirin lindor. Elena Kurilova nuk është mirë. Ajo nuk mund të shohë me syrin e saj të majtë dhe gjendja po i përkeqësohet.
Vajza e saj, llogaria e së cilës në Instagram duket si e një blogereje bukurie, tani transmeton drejtpërdrejt me nënën e saj me fasha për t’u provuar komentuesve rusë se lëndimet janë reale; nëna e saj nuk është e rreme.
Një nga banesat e shkatërruara i përket një kolegu në Kiev. Ajo u godit nga një raketë dhe ajo qarkullon fotot, por fillimisht ajo ankohet se sa e padrejtë është që mediat ruse kanë përdorur fotografitë e banesës së saj për të akuzuar Ukrainën për bombardimin e popullit të saj.
“Ata prej jush që keni ardhur për të ‘na shpëtuar’, thjesht ikni,” bërtet një grua që mban një fëmijë në stacionin kryesor të Kievit. “Ishim të gjithë mirë para se të vinit ju. Vetëm largohuni. Krejt çka kam është ca para dhe një çantë shpine.”
Ashtu si mijëra njerëz këtu, misioni i saj është të shkojë diku tjetër, kudo që të jetë. Hekurudha ukrainase i lejon të gjithë të udhëtojnë pa bileta, përfshirë qytetarët e huaj, dhe po drejton trena shtesë në perëndim.
Ne numërojmë orët: shtatë, 20, 70, 100, 144: orët e ushtrisë ukrainase më vete, qytetarët që mbajnë jashtë një nga ushtritë më të fuqishme në botë, e cila tani po forcohet nga mbështetja nga Bjellorusia. Numërimi bëhet simbolik. Për ata që janë nën bombardim, çdo orë duket si një vit.
Objektivi kryesor rus është kryeqyteti, dhe ushtria ka luftuar për ta marrë atë, por lufta është gjithashtu e ashpër në shumë qytete të vogla, emrat e të cilëve nuk përmenden kurrë në titujt kryesorë. Irpin, Hostomel, Bucha u sulmuan të gjithë, por nuk u kapën.
Në Vasylkiv, në lumin Stuhna, është shkatërruar kolegji ku studiojnë dhe stërviten specialistë të IT-së, punëtorë ndërtimi, kuzhinierë dhe berberë. Për fat të mirë 18 persona që po qëndronin në konviktin e kolegjit u evakuuan. Drejtoresha e kolegjit, Liudmyla Postolenko, ecën nëpër mbeturina, duke treguar një sallë të dëmtuar që ishte rinovuar vetëm kohët e fundit.
“Faleminderit Zotit, të gjithë janë gjallë,” thotë ajo. “Por zemrat tona janë thyer. Fëmijët tanë po qajnë… Por, ju e dini, mes studentëve tanë ka punëtorë ndërtimi, saldatorë – kështu që ne do të rindërtojmë. Ajo që duhet të bëjmë është të kujdesemi dhe të mbështesim ata që po luftojnë.”
Dy javë para pushtimit, kur gjërat ishin ende qetë, udhëtova në një qytet në Donbas dhe takova një mik: një punonjës humanitar nga Kievi, i cili ishte zhvendosur atje pas fillimit të luftimeve.
Ai mori një ditë për të shëtitur nëpër qytet “për t’i thënë lamtumirë ditëve të fundit paqësore”. Ai ishte i bindur, si shumë të tjerë, se ushtria ukrainase, e cila arriti të mbronte dhe të pushtonte qytetet në zonë tetë vjet më parë, ishte në gjendje më të mirë.
Megjithatë, ndërsa ecte në një qytet industrial të ftohtë por të qetë, ai bëri fotografi për t’u mbajtur mend. Me çdo gjuajtje ndjeja më shumë zemërim. Nuk doja të pranoja nocionin për t’i thënë lamtumirë paqes.
Duke vozitur nëpër Kiev, unë filmoj radhët jashtë farmacive dhe dyqaneve. Skenat në zonat e granatuara rëndë janë surreale. Ka katër ditë që është thyer xhami i postës por askush nuk e ka grabitur. Kompjuterët dhe pakot janë të gjitha në vend të përsosur.
Unë filmoj tabelat mbi rrugë. Ata janë shkruar në rusisht, duke thënë: “Ushtar rus, ndalo! Si mund të shikoni në sytë e fëmijëve tuaj? Qëndro njeri”; “Ushtar rus, ndalo! Mos e vrisni shpirtin për oligarkët e Putinit. Largohu pa gjak në duar.” Ka detaje të marrëveshjes që u ofrohet nga ministri i mbrojtjes i Ukrainës për rekrutët rusë: 5 milionë rubla për këdo që është i gatshëm të heqë armët.
Unë bëj foto të ndërtesave të rastësishme: kopshtin zoologjik të Kievit, teatrin e operës, zyrën time të mëparshme. Të nesërmen, ata mund të mos jenë aty.
Për muaj të tërë përpara se forcat ajrore të Putinit të sulmonin Ukrainën, ata jashtë vendit po më pyesnin pse ukrainasit nuk ishin në panik. Thashë se nuk ishim të frikësuar dhe se burimi i besimit tonë ishte besimi se ne mund t’i dëshmojmë Rusisë se në planin afatgjatë ishim të pamposhtur.
Dhe në ditët e para të pushtimit, kur civilët u vranë nga sulmet ajrore që humbën kryesisht objektivat e tyre, dukej qartë se Blitzkrieg i Kremlinit nuk po funksiononte.
Por raketat e lundrimit që vranë njerëz në Sheshin e Lirisë në Kharkiv, në veri-lindje, në spitalet në Zhytomyr në perëndim dhe në zonat e banuara në Mariupol në jug, na treguan se strategjia ka ndryshuar: tani plani është për të tmerruar ukrainasit në nënshtrim. Dhe ky është vetëm fillimi.
Duke parë guximin, unitetin, mbështetjen dhe heroizmin e trupave tona, 90% e ukrainasve besojnë se Ukraina do të fitojë. Pyetja është çmimi.
Shtatë ditë ishin të mjaftueshme për t’u mësuar me sirenat dhe strehët e bombave; një realitet i ri në të cilin nuk dola jashtë pa një xhaketë flak. Brenda pak ditësh mund të na duhet të mësohemi me jetën pa energji elektrike ose ujë të rrjedhshëm. Ukrainasit janë gati për këtë.
Por humbja e të gjitha jetëve ndihet ndryshe. Këto janë humbje që mund dhe duhej të parandaloheshin. Ato janë diçka me të cilën as ne dhe as bota e jashtme nuk duhet të mësohemi.
“The Guardian”
