The Economist
Në një video të postuar në internet më 13 mars, lideri çeçen i Putinit, Ramzan Kadyrov duket se po diskuton taktikat me ushtarët e tij. Udhëheqësi i Republikës Çeçene, një rajon me mbizotërim mysliman në Kaukazin e Veriut të Rusisë, qëndron përpara një flamuri çeçen të stolisur me një ilustrim të babait të tij, Akhmad.
Sipas Kadyrovit, ai u filmua në Hostomel, më pak se 30 km nga Kievi, kryeqyteti i Ukrainës. Kjo nuk është verifikuar në mënyrë të pavarur, por ka pasur disa raporte të konfirmuara të luftëtarëve çeçenë në Ukrainë.
Çeçenia dhe pjesa tjetër e Rusisë kanë një histori të gjatë, të ndërlikuar dhe shpesh të dhunshme; pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Rusia zhvilloi dy luftëra brutale për të parandaluar që Çeçenia të bëhej e pavarur.
Por, forcat çeçene tani po mbështesin Vladimir Putinin, presidentin e Rusisë, në një tjetër konflikt të përgjakshëm, këtë herë për të mbajtur Ukrainën nën kontrollin e Rusisë.
Dhe më 15 mars, Kadyrov u përplas në internet me Elon Musk, një miliarder amerikan, kur ai e paralajmëroi atë të mos e sfidonte Putinin me dyluftim.
Si kaloi Kadyrov nga lufta kundër Rusisë në luftën për të dhe çfarë roli do të luajnë luftëtarët çeçenë në Ukrainë?
Carët rusë zhvilluan fushata të zgjatura për të pushtuar Kaukazin e Veriut në shekullin e 19-të. Pas Revolucionit të Tetorit të vitit 1917, Çeçenia dhe fqinjët e saj shpallën pavarësinë (siç bëri Ukraina në të njëjtën kohë).
Forcat bolshevike përfundimisht e rimorën rajonin. Kur Bashkimi Sovjetik u shemb, nacionalistët çeçenë, mes tyre edhe i “plaku” Kadyrov, vendosen përsëri për t’u shkëputur nga Moska, raporton abcnews.al.
Në vitin 1994, Boris Yeltsin, presidenti i Rusisë, nisi luftën e parë çeçene, një përpjekje e përgjakshme për të rimarrë kontrollin e territorit; ajo përfundoi në 1996 me pavarësinë de facto të Çeçenisë të paprekur.
Tre vjet më vonë, Rusia filloi një luftë tjetër, këtë herë me Putinin në krye, duke premtuar se do t’i “shkatërronte në shtëpi” (si lufta e Putinit në Ukrainë, ajo nuk u quajt zyrtarisht një luftë, por më tepër një opearcion kundër terrorizmit)
Putini u ndihmua nga Kadyrov, një mysliman sufi, i cili kishte ardhur për të marrë anën e Rusisë si të vetmen mënyrë për të çrrënjosur fundamentalizmin islamik që po fitonte terren në rajon. Putinin e vendosi Kadyrovin në krye të rajonit në vitin 2003.
Ramzani, atëherë vetëm 27 vjeç, mori shpejt pushtetin.
Më i riu Kadyrov e konsolidoi sundimin e tij duke shtypur brutalisht rivalët e brendshëm. Subvencionet bujare nga Moska nxitën si rindërtimin e Çeçenisë, ashtu edhe stilin e jetës luksoze të Kadyrovit. Ai tani drejton rajonin si feudin i tij personal, me dhjetëra mijëra trupa të njohura si “Kadyrovtsy” nën komandën e tij.
Në vitin 2017 ai u vu nën sanksione nga Amerika për abuzime të të drejtave të njeriut duke përfshirë rrëmbimin, torturimin dhe vrasjen e çeçenëve LGBT. Ai i qëndron besnik Putinit dhe shpesh vesh bluza me fytyrën e liderit rus.
Forcat e tij e kanë ndihmuar Putinin të luftojë luftërat e mëparshme në Gjeorgji në vitin 2008 dhe në Ukrainën lindore në vitin 2014. Megjithatë, marrëdhënia e tyre është një bashkëvartësi dhe zoti Kadyrov ka tensione të gjata me shërbimet e sigurisë ruse që e bëjnë rolin e tij në fushën e betejës të paparashikueshëm.
Pavarësisht nëse Kadyrov është apo jo në Ukrainë, forcat e tij tashmë janë. Javët e fundit qarkulluan imazhe të Kadyrovit duke iu drejtuar me sa duket mijëra luftëtarëve në Grozny, kryeqyteti çeçen, dhe të çeçenëve me sa duket në Ukrainë duke u lutur në pyll para betejës.
Por njerëzit Kadyrovit duket se nuk kanë ecur më mirë se pjesa tjetër e forcave ruse. Një video e marrë me sa duket pak pas fillimit të pushtimit duket se tregon një kolonë të djegur tankesh dhe transportuesish të blinduar të çeçenëve.
Sipas raportimeve, ky ishte një sulm nga Ukraina ndaj një kolone të forcave çeçene në të cilën vdiqën 70 ushtarë. Dobia e tyre për Putinin në një luftë që ai mund të mos jetë në gjendje ta fitojë deri më tani ka qenë i kufizuar.(Përgatiti në shqip:Abcnews.al)
