Edi Rama ka pasur një mijë jetë. Ka qenë profesor i pikturës në Universitetin e Arteve në Tiranë, kryetar i Bashkisë së Tiranës, ministër i Kulturës, basketbollist i Kombëtares shqiptare dhe sot, kryeministër i Shqipërisë.
Por ai ka qenë gjithmonë një artist.
Kështu e nis artikullin e saj për kryeministrin shqiptar, prestigjiozja italiane, Artribune, me të cilën, Rama ka zhvilluar një intervistë. Në pjesën e parë sillet në vëmendje jeta e tij si artist, që ka bashkëpunuar me galeritë Alfonso Artiaco në Napoli dhe me Marian Goodman në New York. Tavolina e tij e zyrës është një triumf ngjyrash dhe pastelesh. Krahas një telefoni që bie gjithmonë, i mbushur me angazhime të rënda, ka skica dhe vizatime që kryeministri, i vizaton gjatë takimeve.
Por si jeton një artist që është edhe në krye të një vendi? Rama në intervistën e tij tregon për prekjet e para me artin.
“Eksperiencat e para i kam pasur, duke marrë pjesë me disa piktura – kur regjimi i vjetër ende ekzistonte dhe ne artistët mund të ekspozonim vetëm një herë në vit – në ekspozitën kolektive kombëtare. Në ato ditë nuk kishte galeri personale apo të tjera. Vetëm pas rënies së regjimit në vitin 1991 më në fund fillova të udhëtoj nëpër botë”, rrëfen ai.
Rama së fundmi ka filluar të punojë edhe me gjuhën e skulpturës. Po, ky interes ka lindur krejtësisht rastësisht. Një mikeshë, e cila ka një studio qeramike këtu në Shqipëri, i dha mamasë së tij një grup pjatash në të cilat ajo kishte printuar disa nga vizatimet e tij. “Kështu që shkova ta falënderoja për gjestin e këndshëm. Që aty fillova të luaja me materialin. Dhe që nga ai moment nuk kam pushuar kurrë së vizituari në fundjavë”. I pyetur për raportin me Italinë, Rama shprehet se është shumë i ngushtë. “Gjyshja ime, e cila kishte gjak venecian, më fliste italisht, gjuhë të cilën e thelloja më pas, si gjithë shqiptarët, edhe falë televizionit dhe radios. Sigurisht, pjesa e veçantë e kësaj marrëdhënieje është arti”.
Ai bën një paralelizim me vitet e regjimit, ku rezultatet e Rilindjes dhe avangardeve historike mund të admiroheshin vetëm përmes librave. “Më pas, me lirinë, lidhja me Italinë u bë shumë më konkrete: nuk ishte më një realitet përtej detit, në një botë tjetër, por më në fund mund të udhëtonim. Një pjesë e shpirtit tim i përket Italisë”.
Edi Rama si kryeministër Rama si lider bën një bilanc të politikave kulturore të realizuara deri më sot. Me kalimin e viteve ai është përpjekur të bëj diçka më shumë, edhe pse ka ende një rrugë të gjatë për të bërë. “Shqipëria është një vend i talenteve, gjenialitetit dhe pamaturisë, ku mund të bëhet shumë më tepër si për potencialin e brendshëm, ashtu edhe duke u hapur më shumë dhe duke krijuar një lloj offshore arti dhe kulture, një hapësirë krejtësisht e lirë për njerëzit krijues”.
Rama mendon se, rasti i tij si politikan dhe artist ka qenë ndryshe. “Imi është një rast i veçantë, i lidhur me një kryqëzim po aq të veçantë midis historisë së Shqipërisë dhe asaj të jetës sime. Prandaj nuk do të jepja një shembull. Nga ana tjetër, megjithatë, mund të them se arti më ka ndihmuar shumë në detoksifikimin nga përditshmëria dhe për të gjetur pak qetësi, ndërkohë që gjithë ditën jetojmë në një luftë të vazhdueshme”, shpjegon Rama.
Për të politika është betejë, ndërsa arti është lutje. Ndryshimi i qyetetit dhe planet e të ardhmes Kjo dëshirë e tij për t’i “ndryshuar fytyrën qytetit” ishte evidente që në kohën kur ishte kryetar Bashkie, për shembull me projektimin e fasadave. Vetëm se atëherë ishin artistët dhe jo arkitektët ata që punuan në ndërtesat para-ekzistuese. “Dëshira që kemi është të bëjmë realitet një ëndërr për qytetet dhe hapësirat publike të këtij vendi, ku njerëzit të ndihen më mirë, të marrin frymë mirë, duke nxitur një ndjenjë më të madhe përkatësie”, tregon kryeministri.
Ai rikujton një projekt, i cili nuk u realizua, që synonte shndërrimin e godinave të vjetra të regjimit në pavijone të rilyer nga artistë. Ideja ishte që pjesa e vjetër e qytetit të bëhej një lloj galerie e hapur, e cila në vend të korridoreve dhe sallave të prezantonte lagjet. “Por më pas nuk u realizua, sepse, edhe sikur të gjithë të pëlqenin konceptin, asnjë institucion financiar nuk donte të merrte një angazhim serioz. Ndoshta sepse dukej shumë ekstravagante. Megjithatë, për mendimin tim, ai do ta kishte bërë Tiranën një qytet për t’u vizituar qoftë edhe vetëm për këtë”, thotë Rama.
Marrë nga “Artribune”, përshtatur për Albanian Post
