E ftuara specialja e çmimit prestigjoz “Booker 2022” ishte këngëtarja e muzikës pop Dua Lipa. Gjatë fjalës së saj falënderuese, Dua u ndal te përjetimet e saj me librin dhe leximin që në fëmijëri. Me kredhjen e saj në të kaluarën, artistja e rangut botëror zbuloi se si libri “Kështjella” i autorit Ismail Kadare e lidhi me identitetin si “shqiptare e Kosovës”.
“Kur isha 11 vjeç, familja ime vendosi të kthehej në Kosovë. Leximi i librave si ‘Keshtjella’ e Ismail Kadaresë, testoi aftësitë e mia gjuhësore, ndërkohë që më ndihmoi të lidhem me trashëgiminë dhe identitetin e familjes sime si shqiptarë të Kosovës”, u shpreh fillimisht Dua.
Sipas saj, përmes Kadaresë ajo mësoi edhe për frymën e rezistencës shqiptare, po atë vendosmëri kokëfortë që i mban kosovarët të luftojnë sot për njohjen ndërkombëtare të pavarësisë. Çmimi prestigjioz prej 50 mijë paundësh, për një vepër të vetme artistike të botuar në Mbretërinë e Bashkuar në anglisht, u jep gjithashtu pesë shkrimtarëve një vlerësim prej 2 mijë e 500 paundësh secili. Kujtojmë që Booker McConnell, një kompani shumëkombëshe, themeloi Çmimin Booker në vitin 1968. Kjo, për t’u krahasuar me Prix Goncourt, e cila organizohej asokohe në Francë.
“Shtatë Hënat e Maali Almeidës” nga Shehan Karunatilaka, një satirë e mbinatyrshme e vendosur në mes të një lufte civile vrastare në Sri Lanka, fitoi çmimin Booker 2022.
Romani i shkrimtarit nga Sri Lanka ka të bëjë me një fotograf që zgjohet i vdekur, me një javë kohë për t’u kërkuar miqve të tij që të gjejnë fotot e tij dhe të ekspozojnë brutalitetin e luftës.
Fjalimi i plotë i Dua Lipës
“Madhëria juaj, zonja dhe zotërinj,
Së pari, një falënderim nga zemra për Fondacionin e Çmimit Booker që më ftoi këtu sonte. Është një nder i madh të jesh në mesin e disa prej mendjeve letrare më të mëdha të botës për të folur për një nga gëzimet më të thella në botë, kënaqësinë e thjeshtë të leximit të një libri.
Leximi është një pasion që ka marrë shumë forma për mua. Ashtu si shumë fëmijë të tjerë të shkollës në Londër, obsesionet e mia të hershme përfshinin Roald Dahl dhe Malorie Blackman, të cilët të dy më dhanë perla të vogla urtësie që më udhëheqin ende sot.
Kur isha 11 vjeç, familja ime vendosi të kthehej në Kosovë. Leximi i librave si “Keshtjella” e Ismail Kadaresë, testoi aftësitë e mia gjuhësore, ndërkohë që më ndihmoi të lidhem me trashëgiminë dhe identitetin e familjes sime si shqiptarë të Kosovës.
Përmes Kadaresë mësova për frymën e rezistencës shqiptare, po atë vendosmëri kokëfortë që i mban kosovarët të luftojnë sot për njohjen ndërkombëtare të pavarësisë sonë. Shpesh pyes veten nëse autorët e kuptojnë se sa dhurata na bëjnë.
Sot, angazhimet e turneut më çojnë në të gjithë globin dhe jeta është shpesh e tensionuar. Ndonjëherë, vetëm për të mbijetuar, më duhet të përshtas një qëndrim të ashpër. Dhe në këto momente, janë librat që më zbutin.
Në fillim të këtij viti krijova një podcast, të cilin e dua sepse më jep mundësinë të flas një për një me disa nga autorët e mi të preferuar. Ata janë mysafirë të jashtëzakonshëm sepse janë shumë në harmoni me emocionet njerëzore – sinqerisht është më mirë se çdo seancë terapie në të cilën kam qenë ndonjëherë!
Të flasësh me Hanya Yanagihara për ‘Një jetë të vogël’ është një privilegj që ende më merr mendjen – isha aq e zhytur në atë histori, sa sinqerisht u ndjeva sikur jetoja në rrugën Lispenard. Ajo më tha se ende mendon për Judën çdo ditë të jetës së saj po ashtu!
Shkrimi i mirë ka fuqinë t’i bëjë njerëzit të ndihen të parë dhe të dëgjuar, të tregojnë histori që bota i ka injoruar. Ne të gjithë duam vetëm të duam dhe të na duan dhe të gjejmë vendin tonë në botë, dhe autorët me të vërtetë na ndihmojnë për ta bërë këtë.
Pra, secilit prej autorëve të përzgjedhur sonte, nëse libri juaj ishte diçka që ju e keni shkruar vetëm për veten tuaj, për të ndryshuar botën, apo thjesht sepse mendonit se duhej, faleminderit që na lejuat të hyjmë në botët që krijoni. Me të vërtetë do të thotë shumë për ne lexuesit”.
