Në vazhdën e kolapsit të Silicon Valley Bank dhe shkrirjes së mëvonshme bankare, paraja është mbreti. Trazirat e shkaktuara në tregjet financiare kanë bërë që investitorët e kujdesshëm të ikin nga tregjet e paqëndrueshme drejt alternativave më likuide.
Fondet e tregut të parasë, që mendohet gjerësisht të jenë një nga opsionet më të sigurta dhe me rrezikun më të ulët të investimit, kanë parë një fluks parash në javët e fundit ndërsa investitorët kërkojnë terren më të qëndrueshëm.
Këto fonde investojnë në letra me vlerë afatshkurtra si obligacionet e qeverisë, certifikatat e depozitave ose llogaritë e kursimit me afat të caktuar dhe borxhin tregtar. Qëllimi i një fondi të tregut të parasë është t’u sigurojë investitorëve një opsion investimi relativisht të qëndrueshëm që ofron kthime më të larta se kursimet tradicionale.
Por tregjet e parasë nuk janë pa rreziqe të tyre, veçanërisht kur përjetojnë një valë të madhe investitorësh të gjithë menjëherë. Që kur Fed filloi të rrisë normat e interesit një vit më parë, sasia e parave në fondet e tregut të parasë është rritur me rreth 400 miliardë dollarë. Flukset hyrëse arritën në më shumë se 120 miliardë dollarë vetëm javën e kaluar, sipas Apollo Global Management. Kjo do të thotë se aktualisht janë investuar një rekord prej 5 trilion dollarësh.
Shumica e parave të reja javën e kaluar erdhën nga investitorët institucionalë, të cilët vendosën rreth 101 miliardë dollarë në fonde. Investimet nga investitorët me pakicë arritën rreth 20 miliardë dollarë, sipas Institutit të Kompanisë së Investimeve.
Megjithatë, investitorët me pakicë së shpejti mund të rritin ritmin. Ekonomistët e Goldman Sachs shkruan në një shënim të enjten se amerikanët mund të shesin deri në 1.1 trilion dollarë në aksione këtë vit dhe në vend të kësaj t’i vendosin ato para në kredi dhe në aktivet e tregut të parasë. Por sa më shumë para të investohen në këto fonde, aq më i madh është rreziku që paratë mund të rrjedhin shpejt, duke krijuar një krizë likuiditeti në tregun e parasë, ku fondet mund të mos kenë para të mjaftueshme në dorë për të përmbushur këto riblerje.
Fondet e tregut të parasë janë thellësisht të ndërlidhura me sistemin më të gjerë financiar dhe shpesh përballen me të njëjtat rreziqe si bankat. Ata zakonisht investojnë në letra me vlerë me maturim 90 ditë ose më pak, që do të thotë se janë shumë të ndjeshëm ndaj ndryshimeve në normat e interesit. Ata gjithashtu investojnë shumë në borxhin tregtar nëse ka një rënie të konsiderueshme ekonomike që emetuesit mund të mos përmbushin detyrimet e tyre.
Tregjet e parasë përjetuan për herë të fundit një shkrirje në panikun e shkaktuar nga pandemia e vitit 2020 që kërkoi që Departamenti i Thesarit i SHBA dhe Rezerva Federale të ndërhynin për të parandaluar një tërheqje të shpejtë destabilizuese të parave nga fondet. Fondet që nuk janë banka “mund të përballojnë stresin ekzistues në sistemin financiar dhe ta përforcojnë atë”, tha në atë kohë Sekretarja e Thesarit e SHBA-së, Janet Yellen.
Rregulloret dhe përditësimet u sugjeruan nga Thesari në vazhdën e trazirave, por dobësitë e ekspozuara gjatë panikut ende nuk janë adresuar. Propozimet e reja për rritjen e sigurisë së investitorëve pritet të zbulohen nga Komisioni i Letrave me Vlerë muajin e ardhshëm.
Korporata Federale e Sigurimit të Depozitave, një agjenci e qeverisë amerikane që siguron depozitat në banka dhe shoqatat e kursimit, nuk siguron para të gatshme të investuara në fondet e tregut të parasë. Këto fonde gjithashtu nuk janë të garantuara nga qeveria amerikane. Bankat morën hua më pak këtë javë nga fondet e emergjencës së Rezervës Federale se sa më parë, por jo shumë.
Rezerva Federale u dha hua institucioneve financiare një total prej 163.9 miliardë dollarësh në javën deri më 22 mars, krahasuar me 164.8 miliardë dollarë javën e kaluar, sipas të dhënave të Fed të publikuara të enjten. Por, si pjesë e këtij totali, bankat morën hua 53.7 miliardë dollarë gati pesë herë më shumë këtë javë se sa e kaluara në kuadër të Programit të financimit afatshkurtër të sapolançuar nga Fed.
Shifrat e ngritura këtë javë sinjalizojnë se trazirat janë ende në rrugën e tyre në sistemin bankar. Kjo trazirë ka bërë që disa banka të kërkojnë akses të shpejtë në para për t’i plotësuar klientët ose për të rritur likuiditetin, gjë që synojnë të ofrojnë programet e bankës qendrore. Përpara krizës bankare, këto shifra ishin mesatarisht rreth 10 miliardë dollarë në javë.
