Nesër Mali i Zi zgjedh Presidentin. Dhe po, edhe një herë, edhe pas tre dekadash, bëhet fjalë për zgjedhjen ose moszgjedhjen e Milo Gjukanoviçit.
Por, këtë herë ka një “por” serioze. Në emër dhe praninë e ekonomistit të ri, të arsimuar perëndimor, i cili është kthyer në politikan nga rrethanat e turbullta politike.
Ai quhet Jakov Milatoviç, vjen nga një prejardhje modeste, i është dashur të luftojë për një të ardhme më të mirë duke mësuar shumë dhe duke marrë bursa të universiteteve prestigjioze të huaja.
Milatoviçi sapo kishte filluar shkollën fillore kur Gjukanoviç po fillonte kontrollin e tij afatgjatë në fronin e Malit të Zi. Ai është student i Oksfordit tani, ndërsa Gjukanoviç është alumni i betejave për pushtet që e çuan atë nga përqafimi i Millosheviçit dhe Rusisë në atë të NATO-s, por gjithashtu, sipas shumë gazetarëve investigativë dhe raporteve të OJQ-ve, në përqafimin e rëndë të krimit të organizuar dhe korrupsionit.
Gjukanoviç ishte ose president ose kryeministër i Malit të Zi që nga viti 1991. Milatoviç ishte ministër i ekonomisë në Qeverinë që u formua pas humbjes së DPS-së së Gjukanoviçit në zgjedhjet parlamentare në gusht 2020. Humbje pas 3 dekadash në pushtet.
Edhe për shijen shqiptare, për njeriun e pushtetshëm afatgjatë, kjo mund të jetë shumë.
Pra, më shumë se çdo gjë tjetër, Milatoviç po ecën me idenë e ndryshimit. Ndryshim nga shteti që u kap nga miqtë e afërt të kreut të DPS-së. Ndryshim nga shoqëria e paralizuar nga korrupsioni endemik dhe lidhja e zyrtarëve të lartë shtetërorë me krimin e organizuar (përkufizimi i gjendjes në Mal të Zi nga Departamenti i Shtetit i SHBA-së gjatë regjimit të Gjukanoviçit).
Ndryshim nga vendi që ka parë një grup njerëzish pranë pushtetit të fitojnë luhatje të mëdha, ndërkohë që çdo i treti fëmijë në vend jetonte në varfëri.
Kështu që Milatoviç kur ishte ministër filloi projektin financiar “Evropa Tani” që dyfishoi pagën minimale në 450 € dhe më vonë përdori markën për të filluar lëvizjen politike.
Ai nuk ishte i vetëm në këtë përpjekje. Por, le të flasim për këtë herën tjetër, pasi një epokë e re me siguri po vjen në politikë në Mal të Zi dhe në Ballkan në përgjithësi.
Kështu që Milatoviç ka nevojë për ndryshim, por edhe duke përfituar nga Gjukanoviç për një kontroll të gjatë dhe të fortë në pushtet.
Meqenëse Gjukanoviç qëndroi në pushtet duke eliminuar këdo që mund të ishte alternativa e tij, si brenda partisë së tij ashtu edhe atyre të opozitës, ai u bë armiku më i madh i vetes.
Sepse, ai nuk po lë askënd indiferent, shumë tani do të votojnë jo për kundërshtarin e tij Milatoviç, por kundër Gjukanoviçit.
Duke folur për ndryshim, Milatoviç po konkurron edhe kundër politikës së ndarjes. Dhe ajo politika, politika e identitetit ishte karta e egër e Gjukanoviç për tre dekada.
Milo është munduar edhe në këto zgjedhje të bëjë identitetin dhe ende po përpiqet ta portretizojë Milatoviçin si një kalë trojan të Serbisë.
Por (Përsëri kjo por që bën ose nuk bën mbretër në politikë) Gjukanoviç ka bërë gabim strategjik duke u përpjekur të shtyjë në raundin e dytë të zgjedhjeve pro serbin Andrija Mandiç, liderin e DF që u akuzua për grusht shteti nga gjyqësori i Gjukanoviçit.
Taktikisht mund të ishte një lëvizje e zgjuar, sepse Milo do ta kishte mundur lehtësisht Mandiçin në raundin e dytë. Por kjo dështoi sepse Gjukanoviç nuk është më në gjendje të kontrollojë perceptimin dhe opinionin publik si dikur në të kaluarën.
Votuesit e perceptojnë gjithnjë e më shumë DPS-në dhe DF-në si armiq bashkëpunues që e kanë mbajtur Malin e Zi të arrestuar në politikat dhe ndarjet e identitetit.
Pra, të sulmosh Milatoviçin se punon në interes të Serbisë pas flirtimit me DF-në e preferuar të Beogradit nuk është një argument aq i lehtë për të kaluar.
Dhe, mbi të gjitha, në mes të Gjukanoviçit që përpiqej të bënte fushatë mbi temën e pavarësisë së Malit të Zi nën sulmin nga Serbia, Rusia dhe Kisha Ortodokse Serbe (triada e tij politikisht më fitimprurëse e armiqve), u hap çështja Pandora e regjimit të tij.
Arrestimet e shumë zyrtarëve të MPB-së nën akuzën se punojnë në interes të narkokartelit po ndodhin vetëm pak ditë para ditës së zgjedhjeve.
Të arrestuarit janë në lidhje të supozuar me oficerët më besnikë dhe më të qëndrueshëm të pushtetit të Gjukanoviçit.
Plus, nga sa mësohet nga dosjet e prokurorisë, policët e arrestuar akuzohen se kanë përdorur para të pista për të gjeneruar më shumë vota në zgjedhjet e mëparshme.
Pra, me “narkokartelin e policisë” si titullin mbipopullues të mediave, është shumë e vështirë të shesësh edhe një herë idenë se Gjukanoviç është rojtari i shtetit. “Po ai është”, po thonë gjithnjë e më shumë njerëz që votonin për Milon, “por rojtar i shtetit të arrestuar të korruptuar”.
Siç e kujton gjithmonë kryeministri Dritan Abazoviç Gjukanoviçin dhe mbështetësit e tij të zhurmshëm, nuk bëhet fjalë për luftë për shtet, por për karakterin e shtetit.
Dhe Milatoviç në ngritjen e tij në pushtet po bën sërf pikërisht në atë valë.
Pavarësisht gjithçka ç’është thënë, Gjukanoviç do të ketë ende shumë nga ata që e mbështesin atë.
Por vështirë se do të mjaftojë të dielën.
Në disa aspekte, ky është edhe ndryshim brezash. Ndryshimi i trajektores politike në Mal të Zi, por edhe në Ballkan.
Fuqia nuk është ajo që ka qenë. Është më e lehtë për ta marrë atë, por edhe shumë më e lehtë për ta humbur atë.
Gjukanoviç dhe brezi i tij nuk janë mësuar të funksionojnë në mjedise luhatëse. Ata kanë nevojë për sisteme të rënda të gdhendura në shkëmb. Dhe në kohën e multiverseve, universi autoritar i tyre mik është thjesht i paqëndrueshëm.
