Pas një viti përballje, luftës në Ukrainë nuk po i duket fundi. Miliona civilë kanë humbur të afërm dhe familjarë, shumë të tjerë nuk po kthehen ende në vendin e tyre, ndërsa të tjerë janë të detyruar të jetojnë pa ushqim, ujë apo energji elektrike.
Cilado që të jenë arsyet që niset një luftë, lufta ka fytyrën e tmerrit, shkatërrimit dhe shpërfaqë mizorinë e njeriut ndaj njeriut në formën më të tmerrshme.
Lufta në Ukrainë përveç humbjeve të pafundme në njerëz, dëmeve të shumta materiale dhe pasojave të parikuperueshme që ka shkaktuar, ka formuar dhe po formon dita ditës trauma të tmerrshme psikologjike te të gjithë ata që i panë me sy pasojat e kësaj lufte të përgjakshme.Ka një errësirë të gdhendur në sytë ushtarëve të kthyer së fundmi nga vija e frontit, të cilët kujtojnë momentet kur shokët e tyre u vranë dhe u masakruan.
Pas 15 muajsh luftime në rajonin e Donetskut, Dmytro mban fort dorën e gruas së tij Tetiana në një qendër shërimi në veri-lindje të Ukrainës.
Ajo udhëtoi 600 milje (966 km) drejt këtij koleksioni të padëmshëm ndërtesash në rajonin e Kharkiv pasi Dmytro iu dha një javë pushim.Vitin e kaluar, rreth 2,000 trupa erdhën këtu për këshillim dhe fizioterapi.Stafi thotë se Ukraina po përpiqet t’i mbajë ushtarët e saj aq mirë sa të qëndrojnë deri në fund.
“Do t’i vuajmë pasojat për gjithë jetën”, thotë Dmytro me sytë me lot.
Dmytro ka premtuar se nuk do ta rruajë mjekrën derisa të përfundojë lufta. Gjatësia e saj pasqyron mbi 400 ditët që nga pushtimi i plotë i Rusisë.Tetiana mendon se bashkëshorti i saj është gjithashtu i ndryshëm përtej pamjes së tij.
“Ai ka ndryshuar shumë”, thotë ajo. “Ai ka dëshmuar se është i aftë për shumë gjëra; të na mbrojë dhe të mbrojë Ukrainën. Ai ka treguar se mund të bëjë shumë.”
Pushtim rus ka prekur çdo ukrainas. Miliona njerëz janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre dhe janë ndarë nga të dashurit, duke vuajtur dhunën dhe duke humbur të gjitha gjërat e tyre.Ekspertët thonë se sëmundjet mendore më të zakonshme janë stresi ose çrregullimet e ankthit, por mendohet se çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD) do të marrë një ndikim të vërtetë në vitet e ardhshme.
Zonja e Parë e Ukrainës, Olena Zelenska kohët e fundit nisi një program mbarëkombëtar të shëndetit mendor, por ka ende një mungesë terapistësh. Kjo është arsyeja pse theksi i qeverisë është te kujdesi për veten.Për një klasë prej gjashtë vetësh në Kharkiv, kjo do të thotë terapi trupore. Ata marrin pjesë në një seancë ku ulen dhe ndajnë ndjenjat, përpara se të eksplorojnë prekjen dhe lëvizjen me njëri-tjetrin.
