Arktiku mund të jetë pa akull deti afërsisht një dekadë më herët se sa ishte parashikuar, paralajmërojnë shkencëtarët – një tjetër shenjë e qartë se kriza klimatike po ndodh më shpejt se sa pritej.
Një studim i ri i botuar të martën në revistën Nature Communications zbuloi se akulli i detit Arktik mund të zhduket plotësisht gjatë muajit shtator që në fillim të viteve 2030. Edhe nëse bota bën shkurtime të konsiderueshme ndaj ndotjes nga ngrohja e planetit sot, Arktiku mund të shohë ende vera pa akull deti deri në vitet 2050, raportuan shkencëtarët.
Studiuesit analizuan ndryshimet nga viti 1979 në 2019, duke krahasuar të dhëna të ndryshme satelitore dhe modele klimatike për të vlerësuar se si po ndryshonte akulli i detit Arktik. Ata zbuluan se rënia e akullit të detit ishte kryesisht rezultat i ndotjes së shkaktuar nga njeriu dhe ngrohjes së planetit dhe modelet e mëparshme kishin nënvlerësuar tendencat e shkrirjes së akullit të detit Arktik.
“Ne u befasuam kur zbuluam se do të shohim një Arktik pa akull në verë, pavarësisht nga përpjekjet tona për të reduktuar emetimet, gjë që nuk pritej,” tha Seung-Ki Min, autori kryesor i studimit dhe profesor në Universitetin e Shkencës dhe Teknologjisë Pohang në Korenë e Jugut.
Akulli i Arktikut grumbullohet gjatë dimrit dhe më pas shkrihet në verë, duke arritur zakonisht nivelet e tij më të ulëta në shtator, përpara se cikli të fillojë përsëri.
Grumbullimi i akullit të detit në stinët më të ftohta do të jetë shumë më i ngadalshëm.
Nën një “rrugë më të larta të emetimeve” – në të cilën bota vazhdon të djegë lëndë djegëse fosile dhe nivelet e ndotjes së ngrohjes së planetit vazhdojnë të rriten – projektet e studimit parashikojnë se Arktiku do të shohë një humbje të plotë të akullit të detit nga gushti deri në fund të tetorit përpara 2080, tha Min.
Akulli i detit Arktik mbyll bregdetin e Svalbard, Norvegji, 5 Prill 2023.
Norvegji, 5 Prill 2023.
Gjetjet e studimit janë në kontrast me raportin e gjendjes shkencore të Panelit Ndërqeveritar të OKB-së për Ndryshimet Klimatike për vitin 2021 , i cili zbuloi se Arktiku do të ishte “praktikisht pa akull afër mesit të shekullit nën skenarët e emetimeve të ndërmjetme dhe të larta të gazeve serrë”.
Ky studim i ri tregon se mund të ndodhë 10 vjet më parë, pavarësisht nga skenarët e emetimit, tha Min.
Gjatë disa dekadave të fundit, Arktiku është ngrohur katër herë më shpejt se pjesa tjetër e botës, tregoi një studim i vitit 2022. Tashmë ka pasur një humbje të shpejtë të akullit të detit në rajon, me akullin e detit të shtatorit që tkurret me një normë prej 12.6% në dekadë , sipas NASA-s.
Një Arktik pa akull deti gjatë verës do të dërgonte efekte të tmerrshme valëzuese në mbarë botën. Akulli i bardhë i ndritshëm reflekton energjinë diellore larg Tokës. Kur ky akull shkrihet, ai ekspozon oqeanin më të errët, i cili thith më shumë nxehtësi duke shkaktuar ngrohje shtesë – një proces reagimi i quajtur “Amplifikimi Arktik”.
Rënia e akullit të detit mund të ketë gjithashtu një efekt në motin global që shtrihet përtej Arktikut.
