Irani ndërmori një sulm të paprecedentë me dronë dhe raketa në shkallë të gjerë në Izrael gjatë nates mes 13 dhe 14 prillit 2024. si hakmarrje për sulmin vdekjeprurës në konsullatën e tij në Damask të Sirisë më 1 prill.
Forcat izraelite dhe aleate thanë se rrëzuan “shumicën dërrmuese” të mbi 300 dronëve dhe raketave të lëshuara nga Irani. Zëdhënësi i Forcave të Mbrojtjes të Izraelit, kundëradmirali Daniel Hagari tha se Izraeli po “punon ngushtë” me SHBA-në, Britaninë e Madhe dhe Francën. Të tre “vepruan sonte” gjatë sulmeve iraniane. Ky partneritet ka qenë gjithmonë i ngushtë, por sonte u shfaq në një mënyrë të pazakontë,” tha Hagari.
Kjo është hera e parë që Republika Islamike nis një sulm të drejtpërdrejtë ndaj Izraelit nga toka e tij, duke shënuar një pikë të re të rrezikshme kthese në konfliktin e Lindjes së Mesme që po zgjerohet me shpejtësi.
Ndërkohë Teherani vijoi sot me kërcënime të reja kundër Tel Avivit dhe aleatëve të tij të jashtëm, duke paralajmëruar se do të japë një përgjigje më të fortë e më e vendosur” nëse Izraeli vazhdon të kryejë “agresion ushtarak”.
Çfarë dimë deri tani
Raketat e shkatërruara
Më shumë se 300 predha – duke përfshirë rreth 170 dronë shpërthyes dhe mbi 120 raketa balistike, 30 raketa lundruese – u qëlluan drejt Izraelit.”99%” e tyre u kapën nga sistemet e mbrojtjes ajrore të Izraelit dhe “partnerët” e tij,tha ushtrisë izraelite. Vetëm “një numër i vogël” raketash balistike arritën në Izrael, të gjithë dronët e raketat lundruese u kapën përpara se të arrinin territorin izraelit”, tha zëdhënësi i IDF, kundëradmirali Daniel Hagari. Forcat izraelite në bashkëpunimin me aleatët e SHBA-në arritën të zbrapsin 99% e sulmit, duke rrëzuar “shumicën dërrmuese” tha ai. Autoritetet izraelite raportuan vetëm dëme të lehta. Ndërkohë Times of Israel raporton se një vajzë shtatëvjeçare në jug të Izraelit ndodhet në gjendje të rëndë.
Telefonata Biden-Netanyahu
Pas sulmit, presidenti amerikan Joe Biden pati njw telefonatw me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, duke e bërë të qartë se SHBA nuk do mbështesë një kundërsulm kundër Iranit, tha një zyrtar i lartë i administratës së Dhomës së Përfaqësuesve për CNN. Megjithatë, Biden ka përsëritur gjithashtu se angazhimi i SHBA për sigurinë e Izraelit kundër kërcënimeve nga Irani mbetet “i hekurt”.
“Ne nuk kërkojmë konflikt me Iranin, por nuk do të hezitojmë të veprojmë për të mbrojtur forcat tona dhe për të mbështetur mbrojtjen e Izraelit’ deklaroi Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Lloyd Austin.
SHBA konsultohet me aleatët: Izraeli dhe aleatët e tij perëndimorë tani po vendosin se si do të vijohet. Udhëheqësit e G7 do të takohen sot për të koordinuar një përgjigje të bashkuar diplomatike ndaj sulmit “të pacipë të Iranit”, tha Biden. Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken tha se “do të konsultohet me aleatët dhe partnerët në rajon dhe në mbarë botën në orët dhe ditët në vijim”. “Shtetet e Bashkuara dënojnë sulmin e Iranit ndaj Izraelit në termat më të ashpër,” tha ai në një deklaratë të dielën. “Ne nuk kërkojmë përshkallëzim. Do të vazhdojmë të mbështesim mbrojtjen e Izraelit dhe siç e bëri të qartë Presidenti, ne do të mbrojmë personelin amerikan”.
Kërcënimet iraniane
Udhëheqësi i Gardës së Revolucionare të Iranit paralajmëroi për një “ekuacion të ri” pas sulmit të tij ndaj Izraelit dhe se tani do të përgjigjet drejtpërdrejt sa herë që Izraeli sulmon interesat, pasuritë ose njerëzit e tij. Shefi i Shtabit të Iranit kërcënoi gjithashtu SHBA-në dhe Izraelin kundër çdo sulmi të ardhshëm. Sardar Bagheri, shefi i Shtabit të Forcave të Armatosura të Iranit, tha se Irani i dërgoi një mesazh SHBA-së përmes ambasadës zvicerane duke paralajmëruar Uashingtonin nëse bashkëpunon me Izraelin në veprimet e tyre të ardhshme atëherë bazat amerikane “nuk do të kenë asnjë siguri”
Shqetësimi në skenën botërore
Një numër i madh liderësh të huaj, në Lindjen e Mesme dhe më gjerë, kanë shprehur shqetësimin për sulmin dhe kanë bërë thirrje për ulje të tensionit. Arabia Saudite, një rival i madh rajonal i Iranit, theksoi rëndësinë e “parandalimit të çdo përkeqësimi të mëtejshëm” të krizës, ndërsa Katari, i cili gëzon marrëdhënie të ngushta ekonomike me Iranin, shprehu “shqetësim të thellë”. Disa vende të Amerikës Latine e dënuan gjithashtu incidentin, ndërsa Kina në deklaratë u bëri thirrje “palëve përkatëse të ushtrojnë qetësi dhe përmbajtje për të parandaluar përshkallëzimin e mëtejshëm”. Australia dënoi ashpër sulmin duke i etiketuar veprimet si “të pamatur dhe një kërcënim serioz” për sigurinë rajonale.
