Romani që po ngjall shumë diskutime në Itali dhe që tregon se si shkuan realisht gjërat gjatë komunizmit dhe luftës civile në Shqipëri.
Nga Blerina Moka
“Shqipëria për një kohë shumë të gjatë ka qenë treguar, jashtë dhe brenda saj, nga njerëz që nuk e donin më.
Por tani ka arritur koha për “Le favole del comunismo” të Anita Likmetës që na tregon anën tjetër të L’America.
Nga ku gjithçka nisi”.
Kështu shprehet regjisori dhe intelektuali i njohur italian Gianni Amelio për autoren shqiptaro-italiane me sy të shkruar nga Durrësi, Anita Likmeta.
“Le favole del comunismo’ është romani i saj i parë i botuar nga Marsilio Editori dhe siç shprehet regjisori Gianni Amelio, ai është një akt thellësisht dashurie, sepse tregon si shkuan gjërat me të vërtetë.
“Dhe e thotë këtë përmes syve të një fëmije, autorja Anita Likmeta.”, vijon regjisori Amelio.
Romani i Anita Likmetës, që sapo është publikuar në parapagim, po ngritet shpejt në listat e shitjeve në Amazon Italia.
Po për çfarë flet romani?
“Përrallat e vendit të Shqiponjave tregojnë për gomerët, pemë mollësh, veprime për të shpëtuar një vajzë të çmendur me bisht kalëri, dhe për fleta që, një herë të mbjellur, mund të bëjnë të fillojnë të rriten jo vetëm luleshtrydhe dhe qepa, por edhe shtëpi.
Shqipëria e Shqiponjave është më e lumturja që ekziston. Edhe pse nuk ka ujë të rrjedhshëm, edhe pse ka më shumë bunkere sesa lopë, edhe pse nëna e Ari-t e la tek gjyshërit sepse u bë shtatzënë shumë e re për të punuar, edhe pse kur rrëzohet muri i Berlinit nuk ka përfundim të menjëhershëm të diktaturës: në Shqipërinë e Shqiponjave ka vetëm kaos dhe vrasje dhe njerëz me fytyrën e mbuluar. Sigurisht, kur rrëzohet muri i Berlinit, shumë njerëz largohen për në Itali, drejt anës tjetër të Shqipërisë së Shqiponjave, që është më e lumturja prej të gjitha.
Por Ari dhe gjyshërit nuk u nisën, ata mbeten mbrapa. Gjyshërit ndjehen shumë të vjetër për t’u larguar, dhe atëherë Ari pret që nëna – e larguar në anijen që kanë marrë të gjithë të tjerët – të kthehet për ta marrë.
Ka dy Ari në këtë roman: njëra është vajza që jeton në Shqipëri në vitet ’80 dhe ’90, dhe është pa këpucë, sepse këpucët nuk duhet të konsumohen dhe prandaj ajo ec zbath; tjetra është një grua e re që ka shumë këpucë, ashtu si ka ujë të rrjedhshëm, dhe sot jeton në qendër të Milanos, në një apartament elegante, duke kaluar orë nën dush sepse shamponet biologjike nuk bëjnë mjaft shkumë. Të dyja ngjajnë, pak për shkak se janë të bukura dhe bukuria është e njëjtë, pak për shkak se janë të njëjtat Ari.
Anita Likmeta, me butësi dhe ironi, me gëzim dhe pamëshirshmëri, shkruan një roman monumental dhe na tregon një fëmijëri ku, ndonjëherë, të urinosh nën veten ishte mënyra e vetme për t’u ngrohur.
Anita Likmeta është një shkrimtare dhe sipërmarrëse e lindur në Durrës, në Shqipëri, gjatë regjimit komunist të Enver Hoxhës, natyralizuar italiane.
Pasi arriti në Itali pas luftës civile në vitin 1997, ajo mori diplomën e shkollës së mesme për gjuhët klasike dhe pastaj u laureua në Letërsi dhe Filozofi.
Ajo është vlerësuar në vitin 2021 si një nga gratë “Inspiring 50” në Evropë për inovacionin sipas Corriere della Sera. Nga viti 2020 deri në vitin 2023, ajo ka qenë Ambasadore për Connect Albania për IOM – Migracionin e OKB-së. Gjithashtu, ajo ka qenë kandiduar edhe në zgjedhjet politike italiane në zonën e progresistëve liberalë.
