Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se ka pranuar propozimin e të dërguarit të SHBA-së në Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, për një armëpushim në Gaza dhe shkëmbim të të burgosurve.
“Izraeli pranon skicën e re të Witkoff-it”, thuhet se tha Netanyahu gjatë një takimi me familjet e pengjeve që mbahen nga Hamasi, sipas një deklarate të lëshuar nga zyra e tij dhe të marrë nga mediat izraelite.
Hamasi konfirmoi gjithashtu të enjten se kishte marrë propozimin e ri për armëpushim nga ndërmjetësit dhe po e shqyrtonte atë. Kjo vjen pasi Witkoff tha më herët këtë javë se ishte optimist për ndërmjetësimin e një marrëveshjeje për t’i dhënë fund më shumë se 19 muajsh lufte në Gaza dhe për të siguruar lirimin e pengjeve që mbahen në Rrip nga Hamasi.
“Kam disa ndjenja shumë të mira për arritjen e një zgjidhjeje afatgjatë – një armëpushim të përkohshëm dhe një zgjidhje afatgjatë, një zgjidhje paqësore të atij konflikti”, tha ai të mërkurën.
Çfarë përfshihet në propozimin e fundit?
Witkoff nuk e ka bërë publike se çfarë përmban propozimi i fundit, por një zyrtar i Hamasit dhe një zyrtar egjiptian konfirmuan në mënyrë të pavarur disa nga detajet. Ata folën në kushte anonimiteti për të diskutuar bisedimet delikate. Ata janë shprehur se bëhet thirrje për një pauzë 60-ditore në luftime, garanci për negociata serioze që çojnë në një armëpushim afatgjatë dhe siguri se Izraeli nuk do të rifillojë armiqësitë pas lirimit të pengjeve, siç bëri në mars kur armëpushimi i mëparshëm u prish.
Hamasi do të lirojë 10 pengje të gjallë dhe një numër trupash gjatë pauzës 60-ditore në këmbim të më shumë se 1,100 palestinezëve të burgosur nga Izraeli, përfshirë 100 që vuajnë dënime të gjata pasi u dënuan për sulme vdekjeprurëse. Çdo ditë, qindra kamionë që transportojnë ushqime dhe ndihma humanitare do të lejohen të hyjnë në Gaza, ku ekspertët thonë se një bllokadë gati tremujore izraelite e ka çuar pjesën më të madhe të popullsisë në prag të urisë.
Çfarë duan Izraeli dhe Hamasi?
Bindja e të dyja palëve për një marrëveshje ka qenë e vështirë, pasi si Izraeli ashtu edhe Hamasi kanë dallime në disa çështje kyçe. Hamasi këmbëngul në një armëpushim të qëndrueshëm, një tërheqje të plotë të ushtrisë izraelite nga Gaza dhe një fluks të ndihmës humanitare. Megjithatë, Izraeli i ka hedhur poshtë vazhdimisht këto kërkesa, duke thënë se do të pranonte vetëm pauza të përkohshme në luftime për të lehtësuar lirimin e pengjeve dhe se qëllimi i tij përfundimtar është shkatërrimi total i Hamasit.
Hamasi ende mban 58 pengje, rreth një e treta e të cilëve besohet se janë ende gjallë. Netanyahu ka këmbëngulur gjithashtu që Izraeli do të vendosë “kontroll të sigurisë” të pacaktuar mbi Gazën dhe do të lehtësojë atë që ai e quan emigrim vullnetar të pjesës më të madhe të popullsisë së saj.
Palestinezët dhe pjesa më e madhe e bashkësisë ndërkombëtare kanë hedhur poshtë planet për të zhvendosur popullsinë e Gazës, një veprim që ekspertët thonë se ka të ngjarë të shkelë ligjin ndërkombëtar. Hamasi ka thënë se do të lirojë vetëm pengjet e mbetura, të vetmen monedhë negociuese, në këmbim të më shumë të burgosurve palestinezë, por ofroi t’ia dorëzojë pushtetin një komiteti palestinezësh politikisht të pavarur që mund të mbikëqyrë rindërtimin e enklavës.
Debati nëse ndonjë armëpushim duhet të jetë i përkohshëm apo i përhershëm ka qenë një pikë ngërçi në bisedimet e ndërmjetësuara nga SHBA-të, Egjipti dhe Katari, të cilat kanë ngecur për më shumë se 18 muaj.
Lufta filloi kur militantët e Hamasit sulmuan Izraelin jugor më 7 tetor 2023, duke vrarë rreth 1,200 njerëz, shumica prej tyre civilë. Një ofensivë e mëvonshme izraelite deri më sot ka vrarë të paktën 54,000 palestinezë, kryesisht gra dhe fëmijë, sipas Ministrisë së Shëndetësisë në Gaza të drejtuar nga Hamasi, shifrat e së cilës nuk bëjnë dallim midis luftëtarëve dhe civilëve.
Ushtria izraelite thotë se 850 ushtarë të saj kanë vdekur që nga fillimi i luftës. Ofensiva ka shkatërruar sipërfaqe të mëdha të Gazës dhe ka zhvendosur rreth 90% të popullsisë së saj prej afërsisht dy milionë palestinezë, me qindra mijëra që jetojnë në kampe me tenda të mjerueshme dhe shkolla të papërdorura. Hamasi është dobësuar shumë ushtarakisht dhe ka humbur pothuajse të gjithë udhëheqësit e tij të lartë në Gaza.
