Në qendër të një rrjeti biznesi dhe politik me shumë dyshime po vihet kompania europiane “KELONY”, e cila prej disa vitesh bashkëpunon me institucionet shqiptare në projekte strategjike për vlerësimin e rrezikut. Por ajo që tërheq vëmendjen është fakti se në këtë agjenci punon vajza e ish-presidentit Ilir Meta dhe kryetares së LSI, Monika Kryemadhi, Bora Metaj, ndërsa në ndërmjetësim me institucionet shqiptare është i përfshirë edhe një ish-këshilltar i Metës.

Bora Metaj është pjesë e stafit të “KELONY” që prej vitit 2020 dhe sipas burimeve nga Ministria e Financave, ajo merret me projekte financimi dhe menaxhimi të rreziqeve natyrore, dixhitale dhe ekonomike në Shqipëri. Ndërkaq, ish-këshilltari i Ilir Metës, Ilir Kulla, shfaqet si ndërmjetësues mes kompanisë dhe institucioneve shtetërore, duke ngritur dyshime për një lidhje të ngushtë familjare-politike-biznesi.

Në këtë rrjet, familja Meta-Kryemadhi është e angazhuar edhe në një tjetër fushë: dy fëmijët e tyre kanë hapur një startup për menaxhimin dixhital të pasurive të paluajtshme në Shqipëri. Platforma e tyre, që ka për qëllim të institucionalizojë historikun ligjor të pronave dhe të sjellë transparencë në një treg të mbushur me manipulime, përfshin 15 gjuhë dhe synon zgjerim ndërkombëtar. Megjithatë, sipas Monika Kryemadhit, fëmijët e saj përballen me diskriminim dhe vështirësi, duke treguar se lidhja e tyre me politikën nuk i ka bërë rrugën më të lehtë.

Në mungesë të transparencës së plotë dhe verifikimeve të pavarura, lindin pyetje serioze mbi mënyrën se si “KELONY” ka fituar kontratat shtetërore dhe nëse favorizimet politike kanë patur rol në këtë proces. Mungesa e transparencës financiare dhe procedurave të kontraktimit lë vend për dyshime që mund të dëmtojnë besimin në institucionet shqiptare dhe në proceset e zhvillimit ekonomik.

Lind paralajmërimi për rreziqet e konfliktit të interesit kur familjet e politikanëve përfshihen në biznese me kontrata publike, duke krijuar mundësi për favore të fshehta dhe përfitime personale në kurriz të interesit publik.

Rasti i Bora Metaj dhe konflikti i mundshëm i interesit

Bora Metaj nuk është zyrtare publike, por është vajza e një ish-Presidenti të Republikës dhe një deputeteje/kryetare partie (Monika Kryemadhi). Kjo e bën çështjen më delikate dhe mund të përbëjë konflikt të interesit të tërthortë ose të perceptuar, dhe jo domosdoshmërisht shkelje të drejtpërdrejtë të ligjit.

Ligji për Parandalimin e Konfliktit të Interesit në Ushtrimin e Funksioneve Publike (Ligji nr. 9367, datë 7.4.2005)

Ky ligj zbatohet për:

  1. Zyrtarët publikë (nëpunës civilë, ministra, deputetë, etj.).

  2. Nuk zbatohet drejtpërdrejt për qytetarë privatë apo punonjës të kompanive private.

Megjithatë, në këtë rast janë disa elementë të rëndësishëm për të analizuar rrezikun e konfliktit të interesit:

1. Përfshirja e një të afërmeje të ngushtë të një zyrtari të lartë në kompani që përfiton nga fondet publike

Bora Metaj, si vajza e Ilir Metës dhe Monika Kryemadhit, ka lidhje të afërta me figura politike që kanë pasur ndikim të drejtpërdrejtë në institucionet shqiptare.

Nëse kompania “KELONY” ka përfituar kontrata publike në mënyrë jo transparente në periudhën kur këta zyrtarë kishin ndikim real në vendimmarrje, atëherë lind dyshimi për konflikt interesi të tërthortë.

2. Ndikimi i mundshëm në procesin e përzgjedhjes së kompanisë

Ilir Meta (në cilësinë e Presidentit) ose ndonjë prej ish-këshilltarëve të tij, si Ilir Kulla, ka ushtruar ndikim për të favorizuar KELONY-n;

Ose Monika Kryemadhi, si deputete apo kryetare e LSI-së në koalicion me qeverinë, ka ndikuar në kontraktime publike;
atëherë ekziston dyshimi për favorizim dhe konflikt interesi i tërthortë, nëpërmjet ndikimit politik.

3. Transparenca dhe mënyra e dhënies së kontratave publike

Nëse kontratat e KELONY-t me shtetin:

Janë dhënë pa garë,

Nuk janë bërë publike,

Janë miratuar nga persona me lidhje me Metën/Kryemadhin ose me ndërhyrje të palëve të përfshira, atëherë lind dyshimi për shkelje të ligjit për prokurimet publike dhe për konflikt interesi përmes ndikimit të padrejtë.

Përmbledhje e mundësive të konfliktit të interesit për Bora Metajn:

Skenar A ka konflikt të interesit sipas ligjit? Koment
Bora është thjesht e punësuar në KELONY dhe nuk është përfituese direkte Jo, në parim nuk është konflikt ligjor i drejtpërdrejtë Por ka perceptim publik për konflikt për shkak të lidhjes familjare
KELONY ka përfituar kontrata publike gjatë kohës që Ilir Meta ka qenë në pozita me ndikim dhe Bora ka qenë pjesë e stafit Mund të ekzistojë konflikt interesi i tërthortë Duhet hetim mbi mënyrën e përzgjedhjes së KELONY-t
Është përdorur ndikimi i Ilir Metës, Monika Kryemadhit ose Ilir Kullës për të lidhur kontrata për KELONY Po, është shkelje ligjore dhe penale Në këtë rast mund të kualifikohet si abuzim me detyrën ose ndikim i paligjshëm

Bora Metaj vetë nuk duket se është në konflikt të drejtpërdrejtë të interesit sipas ligjit shqiptar, për sa kohë që nuk është zyrtare publike dhe nuk ka marrë pjesë në vendimmarrje për fondet publike. Por, fakti që ajo është pjesë e stafit të një kompanie që bashkëpunon me shtetin, dhe që ndërmjetësimi bëhet nga një ish-këshilltar i babait të saj, krijon një dyshim legjitim për konflikt të interesit të tërthortë dhe për ndihmë për përfitim politik ose familjar.

Kjo situatë kërkon hetim nga organet e kontrollit të kontratave publike, Autoriteti i Prokurimeve Publike dhe ILDKPKI, nëse përfshihen zyrtarë në ushtrimin e funksioneve publike.

A duhet të ketë auditim për këtë çështje?/Lexo.al 

Punoi: Hermes Kafexhiu 

ARTIKUJ TE NGJASHEMME SHUME