Zgjedhje konkurruese, por sfidë për barazinë e fushatës
Zgjedhjet parlamentare të 11 majit u zhvilluan në kushte konkurruese dhe u menaxhuan profesionalisht, siç u vlerësuan nga delegacioni i përbashkët i OSCE/ODIHR, Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës (PACE) dhe asambleve tjera ndërkombëtare. Megjithatë – përkundër qetësisë në ditën e votimit u evidentuan “përsosje të pabarazisë në fushatë”, përfshi ndikimin e burimeve shtetërore dhe presionin ndaj administratës publike .
Polarizim i thellë politik dhe fushata konfrontuese
Raporti thekson se sfondi politik është “mjaft i polarizuar”, duke penguar një fushatë të hapur e bashkëpunuese, pasi partitë kryesore synonin fitoren përmes gjuhës konfliktuale dhe politike përçarëse . Avokatë të fushatës denoncuan raste intimidimi dhe nuk u krijua një terren i barabartë konkurrimi për të gjithë kandidatët .
Vota e diasporës, një hap përpara, por me sfida teknike
Për herë të parë, diaspora shqiptare mori pjesë në mënyrë efektive – një moment historik i mirëpritur nga emigrantët . Procesi elektronik i testuar në njësinë 10 dhe në Vorë u vlerësua pozitivisht, edhe pse disa votues dhe komisionerë nuk ndodheshin të përgatitur mirë për sistemin e ri .
Rastet e intimidimit dhe mungesa e aksesit për të gjithë
Komisionerët dhe vëzhguesit raportuan edhe raste të intimidimit, ndërhyrje në fshehtësinë e votës dhe mungesë aksesit për personat me aftësi të kufizuara – mbi gjysma e qendrave të monitoruara dëshmuan probleme për këta votues .
Partnerët institucionalë shpërblehen për koordinimin efikas
Raporti njeh dhe vlerëson rolin pozitiv të Byrosë Kombëtare të Hetimit, SPAK, Prokurorisë së Përgjithshme dhe KQZ-së, të cilët koordinuan hetimet mbi krimet zgjedhore, duke siguruar integritetin e procesit zgjedhor .
Rekomandimet e ardhshme, Shtylla drejt reformave thelbësore
Në përfundim, Asambleja kërkon:
Zbatim të plotë të rekomandimeve të Komisionit të Venecias dhe OSBE-së, në mënyrë gjithëpërfshirëse.
Depolitizim të administratës zgjedhore, veçanërisht në nivelet lokale.
Masa strikte kundër blerjes së votës dhe përdorimit të burimeve shtetërore për fushatë.
Intensifikim të edukimit politik dhe luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.
Rishikim të thelluar të procesit të votimit nga diaspora, për të identifikuar nevoja për përmirësime të ardhshme .
Zgjedhjet e 11 majit u mbajtën në kushte të standardeve teknike dhe organizative të larta, por sfidat kryesore mbeten: polarizimi i skajshëm politik, ndikimi i burimeve shtetërore, mungesa e aksesit për kategori të margjinalizuara dhe nevoja për reforma thelbësore institucionalisht. Investimi në depolitizim, qartësi ligjore dhe mjaftueshmëri teknike mbetet kyç për besueshmërinë dhe integritetin e procesit zgjedhor në të ardhmen./Lexo.al
