Rusia i ka bërë të qarta kërkesat e saj në bisedimet e paqes me Ukrainën të mbajtura të hënën në Stamboll: fundi i luftës do të vijë vetëm nëse Kievi heq dorë nga pjesw tw mwdha tw territorit dhe pranon kufizime mbi madhësinë e ushtrisë së saj. Kështu thuhet në një memorandum që është raportuar nga mediat shtetërore ruse.

Këto kushte theksojnë refuzimin e Moskës për të bërë kompromis mbi qëllimet afatgjata të luftës, pavarësisht thirrjeve të ish-presidentit amerikan Donald Trump për t’i dhënë fund “gjakderdhjes” në Ukrainë.

Delegacionet u takuan për një orë për raundin e dytë të negociatave që nga marsi i vitit 2022. Ata ranë dakord të shkëmbenin më shumë të burgosur lufte – duke u përqendruar te më të rinjtë dhe më të plagosurit rëndë – dhe të kthenin trupat e 12,000 ushtarëve të vdekur.

Presidenti turk, Tayyip Erdogan, e përshkroi atë si një takim të shkëlqyer dhe tha se shpresonte të bashkonte Vladimir Putinin e Rusisë dhe Volodymyr Zelenskiyin e Ukrainës për një takim në Turqi me Trumpin.

Por nuk pati asnjë përparim në një armëpushim të propozuar që Ukraina, aleatët e saj evropianë dhe Uashingtoni i kanë kërkuar Rusisë ta pranojë.

Ukraina i ka refuzuar vazhdimisht këto kushte, duke i cilësuar si kapitullim të pastër. Nga ana tjetër, Moska këmbëngul se kërkon një zgjidhje afatgjatë të konfliktit, jo një pauzë të përkohshme, ndërsa Kievi akuzon presidentin rus Vladimir Putin se nuk ka asnjë interes për paqe.

Trump ka paralajmëruar se Shtetet e Bashkuara janë të gatshme të tërhiqen nga përpjekjet ndërmjetësuese nëse nuk shënohet përparim drejt një marrëveshjeje.

Ministri ukrainas i Mbrojtjes, Rustem Umerov, i cili kryesoi delegacionin e Kievit, konfirmoi se Ukraina ka marrë dokumentin rus dhe do ta shqyrtojë atë, por nuk dha komente të menjëhershme. Ai shtoi se Ukraina ka propozuar mbajtjen e një raundi të ri bisedimesh deri në fund të qershorit, por vlerëson se vetëm një takim mes presidentëve Zelensky dhe Putin mund të zgjidhë çështjet kryesore.

Presidenti Zelensky deklaroi se Ukraina i ka paraqitur Rusisë një listë me 400 fëmijë të rrëmbyer që ndodhen në territorin rus, por pala ruse është shprehur e gatshme të punojë vetëm për kthimin e 10 prej tyre. Rusia pretendon se fëmijët janë evakuuar nga zonat e luftës për t’i mbrojtur.

Kërkesat e Rusisë

Sipas memorandumit të publikuar nga agjencia Interfax, për një marrëveshje paqeje kërkohet njohja ndërkombëtare e aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014, si dhe njohja e katër rajoneve të tjera ukrainase që Moska pretendon si pjesë të territorit të saj. Ukraina do të detyrohej të tërhiqte forcat e saj nga të gjitha këto zona.

Memorandumi përsërit kërkesat e Rusisë që Ukraina të jetë një vend neutral, pa anëtarësim në NATO, të mbrojë të drejtat e folësve rusë, të shpallë gjuhën ruse si gjuhë zyrtare dhe të ndalojë ligjërisht çdo formë “lavdërimi të nazizmit”. Ukraina e konsideron këtë akuzë si absurde dhe mohon të ketë diskriminim ndaj personave qw flasin rusisht.

Rusia ka përcaktuar edhe kushtet për një armëpushim të mundshëm në rrugën drejt paqes, duke paraqitur dy opsione – të dyja të papranueshme për Kievin.

Opsioni i parë kërkon që Ukraina të tërheqë plotësisht forcat e saj nga rajonet Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia dhe Kherson. Nga këto, Rusia kontrollon plotësisht vetëm Luhanskun, ndërsa në të tjerat rreth 70% të territorit.
Opsioni i dytë parashikon që Ukraina të ndalojë riorganizimet ushtarake, të pranojë ndalimin e ndihmës ushtarake nga jashtë, përfshirë komunikimet satelitore dhe inteligjencën. Gjithashtu, do t’i kërkohej të heqë ligjin ushtarak dhe të organizojë zgjedhje presidenciale dhe parlamentare brenda 100 ditëve.
Kreu i delegacionit rus, Vladimir Medinsky, tha gjithashtu se Moska ka propozuar një “armëpushim specifik prej dy deri në tre ditë në disa sektorë të frontit”, për të mundësuar mbledhjen e trupave të ushtarëve të rënë në betejë.

Sipas një plani rrugor të propozuar të hartuar nga Ukraina, Reuters shkruan se Kievi nuk dëshiron kufizime në forcën e tij ushtarake pas çdo marrëveshjeje paqeje, asnjë njohje ndërkombëtare të sovranitetit rus mbi pjesë të Ukrainës të marra nga forcat e Moskës dhe dëmshpërblime nga Moska.

Sulmi i Ukrainës ndaj flotës së bombarduesve rusë

Konflikti ka hyrë në një fazë më të nxehtë. Në maj, Rusia ndërmori sulmet më të mëdha me dron që nga fillimi i luftës, duke shënuar përparime të shpejta në vijën e frontit – më të shpejtat në gjashtë muaj.

Të dielën, Ukraina njoftoi se kishte lëshuar 117 dronë në një operacion të koduar “Rrjeta e Merimangës”, me qëllim goditjen e avionëve bombardues strategjikë rusë me kapacitet bërthamor në baza ajrore në Siberi dhe veri të largët.

Pamjet satelitore sugjerojnë se sulmet shkaktuan dëme të konsiderueshme, megjithëse palët dhanë versione të ndryshme për përmasat e tyre. Analistë ushtarakë perëndimorë i përshkruan këto sulme, të ndërmarra mijëra kilometra larg vijës së frontit, si ndër më të guximshmet të Ukrainës deri më tani.

Flota e bombarduesve strategjikë rusë është pjesë e “triadës” bërthamore, së bashku me raketat tokësore dhe ato të lëshuara nga nëndetëset, që përbëjnë arsenalin bërthamor më të madh në botë. Përballë paralajmërimeve të përsëritura të Putinit për fuqinë bërthamore të Rusisë, SHBA dhe aleatët e saj kanë qenë të kujdesshëm gjatë gjithë luftës për të shmangur një përshkallëzim që mund të çojë në një Luftë të Tretë Botërore.

Një zyrtar aktual amerikan konfirmoi se Trump dhe Shtëpia e Bardhë nuk ishin njoftuar përpara sulmit. Një ish-zyrtar tjetër tha se Ukraina zakonisht nuk i komunikon paraprakisht Uashingtonit plane të tilla, për arsye sigurie operative. Edhe qeveria britanike nuk ishte informuar paraprakisht.

Presidenti Zelensky deklaroi se operacioni, që përdori dronë të fshehur në kasolle druri, ka ndihmuar për të rikthyer besimin e aleatëve në aftësitë e Ukrainës për të vazhduar luftën.

“Ukraina thotë se nuk do të dorëzohet dhe nuk do të pranojë asnjë ultimatum,” deklaroi ai në një konferencë për shtyp online. “Por ne nuk duam të luftojmë. Nuk duam të tregojmë forcën tonë – e tregojmë sepse armiku nuk do të ndalet.”/Reuters