Gjithçka do të varet nga sa “asimetrike” do të jetë marrëveshja mes Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, sepse një gjë tashmë është e qartë: marrëveshja “reciprokisht e favorshme” që BE-ja synonte nuk do të arrihet. Tani Brukseli synon të mbyllë një marrëveshje përpara 9 korrikut, kur përfundon armëpushimi në luftën tregtare me Uashingtonin. Qëllimi është të jepet siguri për bizneset. Edhe SHBA-të janë optimiste.
Presidenti amerikan Donald Trump deklaroi dje se afati i 9 korrikut “nuk është i përcaktuar” dhe mund të ndryshohet: “Mund të bëjmë çfarë të duam – tha ai – mund ta zgjatim. Mund ta shkurtojmë. Do të më pëlqente ta shkurtoja. Do të më pëlqente t’u dërgoja një letër të gjithëve ku të thuhej: ‘Urime, do të paguani 25%’”. Një normë shumë më e lartë se 10% që është përcaktuar në marrëveshjen me Mbretërinë e Bashkuar, dhe që nga disa vende të BE-së, përfshirë Italinë dhe Gjermaninë, shihet si e “pranueshme” – me dhëmbë të shtrënguar – më mirë sesa një pasiguri e zgjatur.
Menjëherë pas kësaj, Trump njoftoi se kishte ndërprerë “të gjitha bisedimet tregtare me Kanadanë, me efekt të menjëhershëm”, pasi Kanadaja njoftoi një “takstë për shërbimet dixhitale ndaj kompanive tona teknologjike”. Për Trump, kjo është “një sulm i drejtpërdrejtë dhe i hapur ndaj vendit tonë”, dhe Kanadaja “po kopjon qartësisht BE-në, e cila ka bërë të njëjtën gjë dhe që aktualisht po diskutohet me ne”. Më pas, nga Zyra Ovale, ai paralajmëroi BE-në: “Së shpejti do të mësoni të mos silleni keq me SHBA-në”.
Dallimet në tarifat doganore dhe sektorët kritikë
Aktualisht, Uashingtoni ka vendosur tarifa doganore prej 10% për shumicën e produkteve nga BE-ja, 25% për makinat dhe pjesët e këmbimit të prodhimit evropian dhe 50% për çelikun dhe aluminin. Në fund të majit, Trump kërcënoi të vendosë tarifa doganore 50% për të gjitha produktet “Made in EU” nëse nuk arrihet një marrëveshje para përfundimit të armëpushimit tregtar.
Për më tepër, SHBA po shqyrtojnë mundësinë e zgjerimit të tarifave doganore edhe në sektorë të tjerë strategjikë si farmaceutika, gjysmëpërçuesit (semiconductors) dhe industria e avionëve – fusha që, së bashku me industrinë automobilistike, çelikun dhe aluminin, janë thelbësore për ekonominë evropiane, veçanërisht për Gjermaninë dhe Italinë.
Bisedimet aktualisht janë përqendruar pikërisht në këta sektorë, në përqindjen e tarifave doganore që mund të konsiderohen “të pranueshme”, në disa pengesa jotarifore, standarde industriale të veçanta dhe blerje strategjike në sektorin e energjisë dhe mbrojtjes. Burime të BE-së nënvizojnë se marrëveshja në kuadër të NATO-s për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes nga 2% në 5% të PBB-së do të ketë ndikim pozitiv në negociatat tregtare me SHBA-në.
Të gjitha opsionet në tavolinë – por jo rregullat për Big Tech
Megjithatë, detajet e negociatave mbahen të fshehta. Komisioni Evropian ka bërë të qartë disa herë se rregullat për kompanitë e mëdha teknologjike (ligjet DSA dhe DMA) nuk janë pjesë e negociatave, pavarësisht presioneve të SHBA-së – gjë që u bë e qartë edhe nga reagimi i djeshëm i Trump ndaj Kanadasë.
Uashingtoni i ka paraqitur Komisionit Evropian propozimin më të fundit të enjten dhe ai aktualisht po analizohet. Dje, komisioneri i BE-së për Tregtinë, Maroš Šefčovič, dhe përfaqësuesi amerikan për Tregtinë, Greer, u komunikuan: “Po punojmë intensivisht për një zgjidhje të negociuar BE–SHBA”, shkroi Šefčovič në X, duke vlerësuar “angazhimin konstruktiv” me homologun amerikan.
Nga SHBA kanë ardhur sinjale pozitive: “Evropa ka bërë një punë të shkëlqyer, po punon fort”, tha sekretari amerikan i Tregtisë, Lutnick, në një intervistë për Bloomberg. “Jam optimist”, shtoi ai.
BE e gatshme për një marrëveshje “asimetrike”
Në samitin e BE-së të mbajtur dy ditë më parë, liderët evropianë i transmetuan presidentes së Komisionit, Ursula von der Leyen, gatishmërinë për të pranuar një marrëveshje të “asimetrike”. Nga niveli i këtij disbalanci do të varet edhe çfarë masash balancuese mund të merren më pas.
Në Bruksel, termat “retorsion” dhe “kundërmasa” janë hequr nga fjalori diplomatik për të shmangur edhe një përshkallëzim verbal të situatës. “Jemi të gatshëm për një marrëveshje, por në të njëjtën kohë po përgatitemi për mundësinë që të mos arrihet një marrëveshje e kënaqshme”, tha von der Leyen të enjten në mbrëmje pas samitit. Ajo paraqiti para liderëve evropianë edhe një ide për krijimin e një modeli të ri të Organizatës Botërore të Tregtisë, pa përfshirjen e SHBA-së, duke filluar me një marrëveshje mes BE-së dhe 12 vendeve të Paktit të Partneritetit Trans-Paqësor (CPTPP)./ Corriere della Sera
