Operacioni i fundit hetimor në drejtim të koncesionarit që operon në fushën naftëmbajtëse Patos-Marinëz, ka zbuluar abuzimet e drejtorëve me këtë pasuri të stërmadhe shqiptare. VoxNews ka raportuar edhe më herët për veprime të ngadalta të shtetit shqiptar për t’i vjelë “Bankers” 236 milionë USD që fitoi në Arbitrazh. Ndërkohë, që gjatë kësaj kohe, vetë firma koncesionare deklaronte fitime minimale vjetore, pavarësisht se xhiron qindra miliona euro.
Një skemë e dyshimtë kriminale, që tashmë ka filluar të çmontohet. CEO aktual, Hongping Xiao, shtetas kinez, dhe ish-drejtori shqiptar Leonidha Çobo janë në mesin e 14 të arrestuarve, teksa dyshohet se i shkaktuan shtetit shqiptar një dëm prej miliona eurosh. Në fakt, dëmi ka kohë që zhvillohet në “syrin” e të gjithëve, por askush s’ka marrë guximin për t’i goditur, për shkak se kompania “investonte” në çdo fushë.
Por, ndoshta ka ardhur koha që vetë “Bankers” duhet të largohet nga Shqipëria, pavarësisht se koncesioni i mbaron në vitin 2029 me opsionin për t’u shtyrë edhe 5 vite të tjera. Megjithë këto abuzime, sërish do të operojë në pasurinë shqiptare? Kjo mbetet për t’u parë, por më skandalozja është se, institucionet shqiptare, pavarësisht se i kanë gjetur shkelje të shumta, nuk kanë guxuar deri më sot për t’a denoncuar.
“Bankers Petroleum Albania Ltd” vepron sipas ligjeve të Ishujve Cayman, një parajsë fiskale. Fillimisht është regjistruar në QKB në datën 28 korrik 2004, ndërkohë që fillimisht është administruar nga një firmë kanadeze.
“Marrëveshja e Patos-Marinzës u bë efektive në mars 2004 dhe ka një afat 25 vjeçar me opsionin për t’u zgjatur dhe për pesë vite të tjera, me zgjedhjen e shoqërisë mëmë, pas miratimit të qeverisë dhe organeve rregullatorë” thuhet në dokumentet e vetë kompanisë.
Në muajin shtator të vitit 2024, kompania ka ndryshuar edhe CEO-n. “Është vendosur që Huanqin Xiao të japë dorëheqjen si përfaqësuesi ligjor i degës me efekt nga data 24 shtator 2024 dhe Hongping Xiao, shtetas kinez, të emërohet përfaqësues ligjor i degës prej të njëjtës datë”, thuhet në dokument.
Në fakt, të tilla ndryshime janë bërë shpesh nga “Bankers”, me qëllim për të fshehur edhe abuzime e tyre. Kompania bën hetime të pavarura të brendshme dhe në bazë të tyre, ndryshon drejtorët. Ish-drejtori Leonidha Çobo, edhe ai i arrestuar së fundmi, është “kapur” nga vetë kompania për abuzime të mëdha. Qoftë ndaj shtetit shqiptar, ashtu edhe ndaj kompanisë. Por është një skemë, e para për t’ia hedhur fajin individit dhe jo kompanisë dhe e dyta për të vijuar punën, me justifikimin se “ndëshkuam dhe larguam abuzuesit”.
VoxNews ka siguruar një listë të gjatë, më saktësisht regjistrin e drejtorëve dhe zyrtarëve të “Bankers”, duke filluar nga viti 2004 e deri në vitin 2025. Emra të cilët janë paguar miliona euro, ndërkohë që ka emra fiktivë anembanë botës që paguhen nga kompania koncesionare, me qëllimin që bilancet t’i nxirrnin pa fitime.
Duket një skemë e dyshimtë, ku me naftën shqiptare janë paguar qindra shtetas të huaj, shumica e të cilëve s’kanë shkelur asnjëherë në vendin tonë. Por, marrin rroga me shumë zero.
Në listë janë emra grek, amerikan, kanadezë, kinezë, italianë, shqiptarë, indianë, nordikë, afrikanë etj, etj. Ka shumë emra që kanë të shënuar se kanë punuar “drejtor” të “Bankers”, por pa specifikuar se ku dhe çfarë kanë bërë. Koncesionari ka pasur edhe president, asistent sekretar, drejtor i përgjithshëm, drejtor operativ, menaxher i lartë financiar, sekretar i korporatës, zëvendëspresident, drejtor ekzekutiv.
Këta drejtues janë ndryshuar disa herë, pasi ka pasur edhe këshilltar të lartë, drejtor finance, drejtor zbatueshmëria, zyrtar komunikimi. Madje, ka pasur edhe persona që paguhen nga nafta shqiptare me emërtimin “përfaqësues kryesor në Qeverinë Popullore të Kinës”. Dhe të gjithë, paguheshin me rroga të majme, që dilte nga nëntoka shqiptare.
Në fund të vitit të kaluar, VoxNews publikoi ekskluzivisht dokumente të bilanceve të kompanisë naftënxjerrëse “Bankers”, ku rezulton se në vitet 2022 dhe 2023 kishte fituar vetëm 110 mijë euro. Ndërkohë, në shkelje të plotë të ligjit, e njëjta kompani nuk ka publikuar në Qendrën Kombëtare të Biznesit bilancet e vitit 2024. Ndoshta, për të vijuar të fshehë dhe mashtrojë shtetin shqiptar.
“Prej disa muajsh qeveria po tenton të zbatojë vendimin e Gjykatës së Arbitrazhit në Paris, për t’i vjelë kompanisë koncesionare ‘Bankers’ plot 236 milionë dollarë. Janë bërë disa përpjekje për zbatim, por vetëm ditët e fundit është hapur një tender për të përkthyer vendimin në fjalë. AKBN-ja ka ngritur një grup pune për ‘zbërthimin’ e vendimit, për të dalë më pas sa detyrime ka për t’i paguar koncesionari që shfrytëzon prej 20 vitesh vendburimin e naftës Patos – Marinëz, i cili përbën mbi 90 % të rezervave që shfrytëzohen” do të denonconte VoxNews.
Redaksia jonë analizoi bilancet e Bankers në vitet e fundit, ku firma ka dorëzuar në Qendrën Kombëtare të Biznesit pasqyrat financiare deri në vitin 2023. “Në përfundim të kësaj mbledhje u vendos miratimi i pasqyrave financiare të degës të Shqipërisë për vitin ushtrimor të mbyllur më datë 31 dhjetor 2022, të audituara nga auditues i pavarur, me një fitim të ushtrimit prej 7.043.821 lekë” thuhet në këtë dokument. Një fitim tepër minimal, duke marrë parasysh xhirimin e qindra milionë eurove në vit nga firma.
“Nisur nga fitimi tepër i ulët, me të drejtë lindin disa pyetje; A janë reale? Nëse një firmë kaq e madhe ka këtë fitim, përse e vijon koncesionin? Ku shkojnë miliona eurot që xhiron? A mos vallë po ndiqet e njëjta skemë si ajo e viteve më parë, për të mos paguar tatime dhe divident?!” ngriti disa pyetje redaksia jonë.
VoxNews vijoi të shfletojë bilancet e firmës koncesionare, ku edhe për vitin 2023 ka deklaruar një fitim tepër minimal, prej 4.117.947 lekë. Pra, për 2 vite kompania koncesionare fitoi rreth 110 mijë euro, ose sa një biznes i vogël. Të jenë të ardhura reale?
Dy vite më parë, qeveria njoftoi se Shqipëria fitoi gjyqin në Arbitrazhin Ndërkombëtar me kompaninë Bankers Petroleum. Kompania kishte kërkuar në Arbitrazh që t’i njihen si shpenzime 236 milionë USD. Kompania duhet të paguajë tatim mbi fitim për aktivitetin e saj, ku në hidrokarbure tatimi është 50 %. Mbi shumën 236 mln dollarë do të bëhet një verifikim se sa janë kosto reale dhe më pas do të nxirret detyrimi i kompanisë ndaj shtetit shqiptar.
Këto mosmarrëveshje kanë nisur në vitin 2011, kur AKBN-ja konstatoi se Bankers kishte fryrë shpenzimet e deklaruara për investimet që po bënte me qëllim që të dilte pa fitim dhe të shmangte tatimin. Bankers ka raportuar vetëm humbje në bilancet e saj, për të mos paguar tatim fitimin në buxhetin e shtetit shqiptar.
Pas njoftimit të ministrisë, reagoi edhe Bankers, e cila tha se kërkesa fillestare për arbitrazh e paraqitur në vitin 2015 kishte të bënte vetëm me kostot e naftës për vitin e auditimit 2011, por më vonë mosmarrëveshjes iu shtuan vite shtesë (2012-2017).
“Mospërshtatja më e madhe e kostove ndaj Bankers lidhej me veprimet e papërshtatshme të disa ish-punonjësve të Bankers që datonin para blerjes së kompanisë nga pronari aktual. Nga shuma totale e shpenzimeve të kontestuara nga AKBN që qeveria shqiptare ka raportuar janë deklaruar të parikuperueshme (236 milionë USD, që është një numër që është ende në shqyrtim nga Bankers), mbi 100 milionë USD që lidhen me sjelljen e atyre ish-punonjësve të Bankers”, thuhet në këtë reagim.
Të gjitha këto abuzime janë një arsye e fortë përse “Bankers” duhet të ikë nga Shqipëria. Fshehje miliona euro, bilance fiktive, arrestime, mashtrime. A mos ndoshta ka ardhur koha që kësaj firme t’i hiqet koncesioni?
