Ngjarja e ndodhur më 6 tetor 2025 në ambientet e Gjykatës së Apelit në Tiranë, ku humbi jetën gjyqtari Astrit Kalaja gjatë ushtrimit të detyrës brenda sallës gjyqësore, përbën një rast të rëndë me pasoja të drejtpërdrejta mbi perceptimin dhe funksionimin e sigurisë në sistemin gjyqësor. Vrasja e një gjyqtari në vendin e punës, në momentin e shpalljes së një vendimi, ngre një sërë problematikash strukturore që kanë qenë të njohura për institucionet përgjegjëse për administrimin e gjykatave.
Këshilli i Lartë Gjyqësor, në reagimin e tij zyrtar pas ngjarjes, shprehu keqardhje për humbjen e një gjyqtari në detyrë dhe theksoi nevojën për forcimin e masave të sigurisë. Megjithatë, qëndrimi i KLGJ-së nuk adresoi faktin që Gjykata e Apelit Tiranë kishte dërguar tre shkresa zyrtare me kërkesa të posaçme për përmirësimin e kushteve të sigurisë në ambientet e gjykatës. Këto kërkesa, të formuluara mbi bazën e shqetësimeve konkrete dhe analizës së rreziqeve në rritje, nuk kanë marrë përgjigje nga organi përkatës, përfshirë vetë Këshillin e Lartë Gjyqësor.
Sipas të dhënave të siguruara nga burime gjyqësore, komunikimet zyrtare të dërguara nga Gjykata e Apelit kanë përfshirë kërkesa për pajisje kontrolli të sigurisë, shtim të forcave të ruajtjes së rendit në ambientet e brendshme të gjykatës, si dhe përmirësim të protokolleve të menaxhimit të situatave me rrezikshmëri të lartë. Këto kërkesa janë bërë në një kohë kur çështje me ngarkesë të lartë emocionale, konflikte të shumta pronësie dhe procese me prani të elementëve të dhunshëm ishin në rritje të dukshme.
Ngjarja tragjike e ndodhur gjatë shqyrtimit të një çështjeje civile, që përfshinte një konflikt pronësor mes disa familjeve dhe një subjekti privat, ndodhi në kushtet kur sistemi i kontrollit fizik në gjykatë nuk ishte në gjendje të parandalonte futjen e një arme zjarri në sallën gjyqësore. Autori i dyshuar, palë në proces, hyri në sallën e gjyqit i armatosur dhe qëlloi drejt gjyqtarit Kalaja në momentin e dhënies së vendimit. Dy persona të tjerë mbetën të plagosur gjatë të njëjtit incident.
Kjo ngjarje ngre çështjen e mospërputhjes ndërmjet përgjegjësive të institucioneve mbikëqyrëse dhe realitetit të funksionimit të gjykatave. KLGJ, në cilësinë e organit kushtetues të ngarkuar me administrimin dhe garantimin e funksionimit të sistemit gjyqësor, ka kompetenca të plota për të ndërhyrë mbi nevojat që lidhen me sigurinë fizike të ambienteve të punës së gjyqtarëve. Mungesa e një reagimi të drejtpërdrejtë dhe në kohë ndaj kërkesave zyrtare të gjykatës përbën një çështje që kërkon analizë institucionale të hollësishme dhe rivlerësim të praktikave të ndjekura në menaxhimin e burimeve dhe prioriteteve.
Ngjarja ka vënë në dukje nevojën për të vendosur masa të reja që i paraprijnë rrezikut dhe jo thjesht për të reaguar pas ngjarjeve të rënda. Siguria në ambientet gjyqësore nuk është vetëm çështje logjistike, por kusht themelor për funksionimin e pavarur dhe të pandikuar të gjyqësorit. Ndodhitë e tilla përbëjnë kërcënim për të gjithë trupën gjyqësore dhe ngrenë shqetësime serioze për besimin e publikut në aftësinë e sistemit për të mbrojtur anëtarët e tij.
Në këto kushte, është e domosdoshme që Këshilli i Lartë Gjyqësor të paraqesë një raport të plotë mbi shkresat e pranuara nga Gjykata e Apelit, trajtimin që u është bërë atyre dhe arsyet e mosmarrjes së masave. Për më tepër, duhet të shqyrtohen mundësitë për përgjegjësi administrative apo menaxheriale nëse konfirmohet neglizhenca institucionale. Transparenca dhe adresimi i këtij rasti është një kusht i panegociueshëm për të garantuar funksionimin e mëtejshëm të sistemit gjyqësor në kushte të pranueshme sigurie dhe për të shmangur përsëritjen e rasteve të ngjashme në të ardhmen./Lexo.al
