‘Ndihmon politikanët gjakatarë’, profili i ‘Politico’ për Paul Manafort, konsulentin amerikan të Berishës më 11 Maj

Media ndërkombëtare Politico i ka dedikuar një artikull të gjatë Paul Manafort, konsulentit amerikan që Sali Berisha mbajti pas vetes gjatë gjithë fushatës së zgjedhjeve të 11 majit, në përpjekje për t’i bindur votuesit se marrëdhëniet mes tij dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës janë ende aktive dhe të shëndetshme.

Në profilin e Politicos për Paul Manafort, theksohet se në thelb të punës së tij ndër vite si konsulent kanë qenë gjithmonë përpjekjet për t’i bërë “makiazh” figurave politike të konsumuara nëpër botë, apo liderëve gjakatarë dhe të përjashtuar politikisht nga qytetarët e vendeve të tyre.

Politico analizon fushatën e Berishës dhe rolin që Manafort luajti pranë liderit demokrat, bashkë me të tjerë si Chris LaCivita dhe Philip Griffin.

Në artikull theksohet se qartë se Berisha është një politikan ballkanik i shpallur Non Grata nga SHBA-të dhe se ai ka qenë një ndër simpatizantët më të mëdhenj të George Soros, pavarësisht se gjatë fushatës elektorale kryedemokrati u mundua t’i krijonte votuesve përceptimin se është një “viktimë” e filantropit amerikan, retorikë kjo shumë e përafërt me atë të Donald Trump gjatë zgjedhjeve presidenciale.

Politico thotë se bashkëpunimi me Berishën, për Manafort ishte një tentativë për të rigjallëruar biznesin e tij të konsulencës, 5 vite pasi ai doli nga burgu.

Për të ilustruar më qartë faktin se Paul Manafort është një konsulent amerikan i preferuar më së shumti nga politikanët e zullumeve, Politico na tregon se ai i ka ofruar konsulencë edhe partisë së Milorad Dodik, në Republikën Sërpska, i cili është një politikan pro-rus, i shpallur “Non Grata” nga SHBA-të njëlloj si Berisha.

Artikulli i plotë:

Brescia, Itali, nuk është vendi më i dukshëm për një rikthim triumfues të një politikani amerikan të turpëruar.

Por kur Paul Manafort u shfaq në një aktivitet politik atje në prill — më pak se pesë vjet pasi dënimet e tij për krime financiare dhe lobimi, si dhe për pengim të drejtësisë, u shuan me një falje nga presidenti Donald Trump — kjo shënoi përfundimin e një udhëtimi të pabesueshëm: nga një ndërmjetës global me ndikim, në një të burgosur federal, dhe sërish mbrapsht.

Manafort ndodhej në qytetin industrial në periferi të Milanos me një klient të ri, në emër të të cilit po përpiqej të ndërtonte një “rimodelim politik”, që kujtonte projektet e viteve 1980 që e kishin kthyer atë në një figurë pothuajse mitike në botën fitimprurëse të konsulencës dhe lobimit politik ndërkombëtar.

Në ato vite, Manafort fitoi emër duke ndihmuar në larjen e imazhit të figurave të përgjakura të huaja, të cilët ua shiste Uashingtonit të Ronald Reagan-it si aleatë të Luftës së Ftohtë. Por sot është një epokë e re në Uashington, dhe oferta ka ndryshuar. Në vend që të bindë administratën amerikane duke e paraqitur klientin e tij si një antikomunist të bindur, ai po i pozicionon si aleatë në luftën e Trump kundër elitave globaliste dhe “shtetit të thellë”.

Prandaj partneri i tij në ngjarjen e Brescias ishte Sali Berisha, ish-president dhe ish-kryeministër i Shqipërisë, i cili ishte sanksionuar nga Departamenti Amerikan i Shtetit për “korrupsion të rëndësishëm” dhe akuzuar për korrupsion edhe në Shqipëri. Berisha kërkonte të rikthehej në pushtet në zgjedhjet parlamentare të 11 majit. Si kryetar i opozitës konservatore kundër Partisë Socialiste në pushtet të kryeministrit Edi Rama, Berisha ishte rishpikur si një viktimë “në stilin Trump” e një gjuetie shtrigash nga rivalët e tij vendas dhe globalistët e majtë, përfshirë miliarderin George Soros dhe administratën e ish-presidentit Joe Biden. Sipas dy personave të njohur me përpjekjen, mesazhet e tij politike ishin formësuar ndjeshëm nga Manafort.

Pa marrë parasysh që për vite me radhë Berisha kishte qenë një ndërkombëtarist i shpallur dhe mbrojtës i NATO-s, që kishte shprehur vlerësim për Sorosin dhe kishte ndërtuar marrëdhënie me të dy presidentët George Bush, si dhe me Bill dhe Hillary Clinton.

Në Brescia, në një takim të shqiptarëve emigrantë që pritej të votonin në zgjedhjet e ardhshme, përpjekja e Berishës për t’u afiluar me një president amerikan që ishte shndërruar në liderin jozyrtar të lëvizjes populiste të djathtë, u vu në pah nga dy operativët që shiheshin pranë tij në rreshtin e parë të turmës, ku mbështetësit valëvitnin flamuj italianë dhe shqiptarë, si dhe ata me simbolin e partisë së Berishës.

Në të djathtën e tij qëndronte bashkëmenaxheri i fushatës së Trump 2024, Chris LaCivita, i veshur me një xhaketë blu të çelët, paksa të rrudhur, dhe me kravatë që i varej mbi barkun e tij të gjerë. Në të majtën e Berishës, i veshur në mënyrë të përsosur me një kostum blu të errët, kravatë të kuqe dhe buzëqeshje të sigurt nën flokët e argjendtë të krehur me kujdes, ishte Manafort. Nëse ndonjë nga të pranishmit kishte rezerva për historinë e tij ligjore dhe faljen e papëlqyer, nuk dihet nëse u shprehën publikisht.
Ky paraqitje, disa ditë pas 76-vjetorit të lindjes së Manafort, ishte ndoshta manifestimi më publik i përpjekjes së tij për të rigjallëruar biznesin, një proces që kishte nisur menjëherë pas faljes. Sipas bashkëpunëtorëve të tij, kjo është pjesërisht një përpjekje për të rindërtuar financat, dhe pjesërisht një tentativë për të rikthyer trashëgiminë e tij dhe për ta mbyllur karrierën sipas kushteve të veta.

“Kur të gjithë po të kërkojnë, duan këshillën tënde dhe duan të të dëgjojnë… kjo të bën të ndihesh i vlefshëm në një farë mase,” tha Hector Hoyos, mik i vjetër dhe ish-partner biznesi i Manafort. “Në këtë periudhë të jetës së tij, ai po e përmbush rolin e një ‘plaku shtetari’.”
Hoyos tha se shumica e punës së Manafort pas faljes ka qenë me korporata, jo me klientë politikë. Për shembull, që pas rikthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë, Manafort ka këshilluar kompani të kriptomonedhave se si të lundrojnë në orbitën e Trump-it.

Megjithatë, në javët pas Ditës së Zgjedhjeve, Manafort, duke ndjerë mundësi, filloi të kërkonte në mënyrë agresive klientë populistë të djathtë nëpër botë që kërkonin të afroheshin me Trump-in.

Ndër ata për të cilët Manafort ka shqyrtuar mundësinë e punës në zgjedhje janë: një miliarder francez që ka mbështetur politikanë anti-emigracion si Marine Le Pen dhe një kryetar bashkie ultrakonservator nga Peruja, që synon një kandidim presidencial vitin e ardhshëm, sipas burimeve të njohura me përpjekjet e tij.

Në muajt e fundit, Manafort ka dhënë këshilla edhe për partinë e Milorad Dodik, autokratit pro-rus që ka shërbyer si president i territorit autonom të Ballkanit, Republika Srpska. Sipas katër personave të njohur me punën e tij, Manafort ishte angazhuar për të ndihmuar përgatitjet për zgjedhje. Këto përgatitje erdhën ndërsa Dodik kërkonte ndihmën e Trump për t’u mbrojtur nga presionet e shumta që po përballej.

Ai është nën sanksione në SHBA dhe përballet me akuza penale në Bosnjë për moszbatim të urdhrave të përfaqësuesit ndërkombëtar që mbikëqyr Marrëveshjen e Dayton-it të vitit 1995, e cila i dha fund luftës së përgjakshme midis boshnjakëve, serbëve dhe kroatëve. Dodik, nacionalist serb, ka mohuar se ushtria e Srpskës kreu gjenocid ndaj myslimanëve boshnjakë gjatë luftës.

Qeveria e Dodikut kishte angazhuar disa aleatë të Trump për të bindur administratën amerikane të hiqte sanksionet dhe të tërhiqej nga zbatimi i Marrëveshjes së Dayton-it. Ashtu si me Berishën, mbështetësit amerikanë të Dodikut e kishin paraqitur atë si një viktimë të institucioneve të lidhura me demokratët, që donin ta ndëshkonin për guximin për t’iu kundërvënë atyre. Konsulenca e Manafort në Srpska, e cila nuk ishte raportuar më parë, ishte përqendruar në politikën e brendshme dhe jo në sanksionet apo çështjet gjyqësore, sipas burimeve të njohura me punën e tij.

Përfaqësuesit e qeverisë së Srpskës nuk iu përgjigjën pyetjeve për rolin e Manafort.

Përpjekjet duket se kanë mbetur pezull në fund të muajit të kaluar, kur Dodik bëri disa lëshime ndaj një vendimi gjykate që kërkonte shkarkimin e tij si president. Edhe pse vazhdoi të sinjalizonte se e konsideron ende veten president, ai njoftoi gjatë një vizite në Rusi se po emëronte një besnik të tij — i cili gjithashtu është nën sanksione amerikane — si kandidatin e preferuar të partisë për ta zëvendësuar në zgjedhjet e parakohshme të muajit të ardhshëm.

Manafort tha se konsulenca e tij me partinë e Dodikut nuk kishte të bënte me përpjekje për të ndikuar politikën e SHBA.

Në një deklaratë me shkrim këtë muaj, ai mohoi se kishte takuar ndonjë person në qeverinë amerikane në lidhje me “ndonjë klient të huaj. Unë merrem me zgjedhje jashtë vendit, por jo me lobim.”

Manafort e fitoi famën në politikë duke ndihmuar në krijimin e një modeli të ri konsulence: ai përfshinte drejtimin e fushatave zgjedhore amerikane si këshilltar dhe, pasi klientët e tij vinin në pushtet, përpiqej t’i ndikonte ata si lobist për interesa të ndryshme korporatash. Në vitet 1980 dhe 1990, ai e zgjeroi këtë model ndërkombëtarisht, duke fituar miliona dollarë për drejtimin e fushatave elektorale ose të marrëdhënieve publike për politikanë të huaj dhe duke lobuar për qeveritë ose grupet e tyre në Uashington.

Kjo punë e bëri të pasur, pasi ai kaloi dekada duke udhëtuar nëpër botë dhe duke fituar dhjetëra miliona dollarë përfaqësuar një galeri figurash të korruptuara, diktatorë grabitqarë dhe oligarkë të pangopur. Por kjo e bëri edhe të famëkeq. Përfaqësimi i tij për klientë si diktatori brutal filipinas Ferdinand Marcos dhe udhëheqësi i përgjakur guerilas angolas Jonas Savimbi u përfshi në një raport të vitit 1992 nga një organizatë vëzhguese të titulluar “Lobistët e Torturuesve”.

Por, në rastet e Marcosit, Savimbisë dhe shumë të tjerëve, Manafort fitoi mbështetje në Uashington duke i paraqitur si aleatë të administratave të Reagan dhe Bush në rivalitetin global me Bashkimin Sovjetik.

“Nuk kam punuar kurrë me ndonjë vend që ishte kundër interesave të politikës së jashtme të SHBA. Kjo ishte kriteri i vetëm në çdo gjë që bënim,” më tha Manafort. “Mënyra si e balancoja ishte: nëse ata ishin në anën e SHBA. E them këtë në një kuptim të gjerë. Politika e jashtme amerikane quhet pro-demokraci, por nuk është gjithmonë pro-demokraci — është pro-SHBA.”
Për shembull, ai e quante Savimbin — i cili akuzohej bindshëm për djegien e kundërshtarëve në turrat e druve në mitingje publike — “luftëtarin e lirisë së Reagan kundër kubanëve”, të cilët po ndihmonin qeverinë prokomuniste të Angolës në luftën kundër rebelëve.

Manafort nisi një fushatë të sofistikuar që e ktheu Savimbin në një kauzë të dashur për qarqet republikane, ndërkohë që zbuti shqetësimet e burokratëve të qeverisë për brutalitetin e tij, fleksibilitetin ideologjik dhe etjen për pushtet. Me ndihmën amerikane të mundësuar nga Manafort — firma e të cilit do të paguhej më shumë se 5 milionë dollarë në tarifa të deklaruara — Savimbi vazhdoi luftën kundër qeverisë angolane gjatë viteve të Reagan dhe Bush.

Kur Savimbi u vra nga trupat qeveritare në vitin 2002, lufta civile që ai kishte udhëhequr për tre dekada kishte lënë pas rreth 500 mijë të vrarë dhe 4 milionë të pastrehë.

Pa ndihmën që kishte siguruar Manafort për Savimbin, lufta ka shumë gjasa të mos kishte zgjatur aq shumë — apo të mos kishte qenë kaq shkatërruese.

Rreth një muaj pas vdekjes së Savimbisë u nënshkrua një marrëveshje armëpushimi e përhershme.

Derim atëherë, Lufta e Ftohtë kishte përfunduar — dhe pyetja se cilat butona të shtypeshin për të fituar mbështetje në Uashington ishte bërë shumë më e ndërlikuar.

Konsulenca politike e huaj është një industri fitimprurëse por e turbullt për konsulentët amerikanë. Ata mund të marrin pagesa të mëdha nga interesa të errëta pa shumë gjurmë dokumentare, pasi kërkesat për transparencë në shumicën e vendeve janë shumë më të lehta se në SHBA. Dhe, megjithëse konsulentët shpesh shihen nga klientët si ura drejt Uashingtonit, vetë puna e konsulencës politike nuk kërkon deklarim në SHBA sipas ligjit të FARA (Foreign Agents Registration Act). Ky ligj kërkon raportim vetëm nëse kryhet lobim ose marrëdhënie publike në territorin e SHBA për interesa të huaja.
Manafort nuk është regjistruar sipas këtij ligji për partinë e Berishës apo ndonjë klient tjetër që prej daljes nga burgu.

Partia e Berishës do të duhet të deklarojë pagesat për konsulentët e saj amerikanë për punë politike deri më 3 nëntor, sipas komisionit zgjedhor shqiptar.

Veçmas, aleatët e Berishës kishin nënshkruar një kontratë me një firmë lobimi të lidhur me sekretarin e Shtetit Marco Rubio, me vlerë 250 mijë dollarë në muaj, për të kërkuar heqjen e sanksioneve ndaj politikanit shqiptar. Pyetjet mbi përputhjen me ligjin FARA dhe kompensimet nuk janë të parëndësishme për Manafort.

Pas rrëzimit të njërit prej klientëve të tij më të paguar — një presidenti të Ukrainës të lidhur me Rusinë — në vitin 2014, pas protestave masive kundër korrupsionit dhe afërsisë me Moskën, Manafort filloi të kishte vështirësi financiare. Ai mbeti pas në pagesat e kartave të kreditit, që përfshinin edhe abonimin e tij prej 210 mijë dollarësh në sezon për biletat e Yankees dhe shpenzime të tjera. Financat iu përkeqësuan edhe më tej gjatë përpjekjes së dështuar për t’u mbrojtur nga akuzat për shkelje të FARA-s dhe krime financiare të lidhura me punën në Ukrainë.

Ndërsa punonte në fushatën shqiptare me disa nga anëtarët e ekipit që kishte pasur në Ukrainë — përfshirë sondazhistin Tony Fabrizio — Manafort thotë se po tregohet shumë i kujdesshëm për të shmangur çdo gjë që mund të ngjante qoftë edhe larg me lobim.

Megjithatë, ishte e lehtë të kuptohej se si përpjekjet e tij në Shqipëri mund të tërhiqnin vëmendjen e një audience të caktuar në 1600 Pennsylvania Avenue (Shtëpia e Bardhë). Kjo u bë e qartë nga vetë mesazhet e Berishës dhe vendimi i pazakontë për të ftuar disa prej bashkëpunëtorëve të Manafort — por jo vetë Manafortin, që shmang mediat — të mbanin fjalime gjatë fushatës.

Në një fjalim në një zonë rurale të veriut të Shqipërisë, Philip Griffin, një zyrtar i vjetër që kishte punuar përkrah Manafort në Ukrainë, bëri një krahasim të drejtpërdrejtë midis kauzës së Trump dhe asaj të Berishës:

“Në Amerikë, socialistët u përpoqën ta shkatërronin Donald Trump duke përdorur sistemin ligjor. Por Donald Trump dhe populli amerikan nuk e lejuan këtë të ndodhte,” u tha Griffin një turme që valëviste flamuj amerikanë dhe ata të Partisë Demokratike të Berishës. “Këtu në Shqipëri, socialistët po përpiqen me të njëjtat truke. Dhe unë jam këtu për t’ju thënë se nuk do të kenë sukses as këtu.”

LaCivita, i cili rekrutoi Manafort si këshilltar të lartë dhe Fabrizio si analist të opinionit publik për t’iu bashkuar ekipit të Berishës, bëri disa paraqitje në Shqipëri në mbështetje të Berishës, duke hapur një fjalim me pyetjen: “Kush është gati ta bëjë Shqipërinë të madhe sërish?”

Në një forum tjetër, LaCivita e quajti Ramën “asgjë më shumë se një kukull të George Soros” dhe e përshkroi Berishën si “një mik të vërtetë të Shteteve të Bashkuara, i cili do të punojë me sukses me presidentin Trump dhe SHBA-të.”

LaCivita nuk pranoi të komentojë. Fabrizio nuk iu përgjigj kërkesave për koment.

Edhe pse kandidatët shqiptarë kishin përdorur më parë konsulentë amerikanë në zgjedhje, ata kurrë nuk kishin qenë kaq të dukshëm, tha Agon Maliqi, analist politik shqiptar dhe bashkëpunëtor në Këshillin Atlantik.

“Këtë herë, mendoj se ishte më shumë në frymën e momentit trumpian — sjellja e njerëzve të lidhur me Trump për të sinjalizuar brenda dhe jashtë vendit se kjo është pjesë e të njëjtës valë, dhe se edhe Shqipëria është pjesë e saj,” tha Maliqi.

Sipas tij, kishte logjikë që Berisha të përpiqej të fshihej pas flamurit të Trump-it, sepse ndjenjat proamerikane janë të forta në Shqipëri, por ai theksoi se kjo nuk përputhej me historinë e gjatë politike të Berishës:

“Berisha ka një histori udhëheqjeje autoritare, por si një pro-NATO dhe transatlantikist që admiroi Reaganin dhe bashkëpunoi ngushtë me administratat Bush, ai përputhet më shumë me profilin e një republikani klasik,” tha Maliqi.
Gjithashtu, kjo mund të ketë qenë një përpjekje për të ushtruar presion ndaj prokurorëve shqiptarë që po e hetonin Berishën për një aferë korrupsioni të lidhur me një tokë në pronësi të dhëndrit të tij, duke qenë se organet ligjzbatuese shqiptare marrin ndihmë dhe udhëzim nga qeveria amerikane.

Me shumë gjasa, kampi i Berishës nuk do të kishte përqafuar Trump-in nëse nuk do të mendonte se kjo strategji do të funksiononte te votuesit shqiptarë. Por përfitimi shtesë ishte edhe mundësia për të fituar simpati në Uashington — sidomos sepse atje, pak njerëz janë të vetëdijshëm për sa e çuditshme tingëllonte retorika “MAGA” nga një figurë e vjetër si Berisha.

Megjithatë, nëse kjo rishpikje mund të dukej e pazakontë për kandidatin, ishte plotësisht natyrale për këshilltarin e tij.

Edhe pse Manafort gëzon ende marrëdhënie të mira me Trump, ai nuk është më aq afër rrethit të brendshëm të vendimmarrjes për politikën e jashtme sa ishte nën Reagan apo Bush.

Por formula e re — të paraqitësh politikanët e huaj si populistë pro-Trump — mund të jetë një “recetë” për të fituar ndikim në Uashingtonin e Trump, në të njëjtën mënyrë siç ishte dikur antikomunizmi gjatë administratave të Reagan dhe Bush, edhe nëse në Shqipëri nuk pati të njëjtin efekt si puna e tij e mëparshme për Savimbin apo Marcosin.

Në prag të zgjedhjeve parlamentare shqiptare, kishte zëra se Departamenti i Shtetit mund t’i jepte Berishës një leje të veçantë për të udhëtuar në SHBA pavarësisht sanksioneve. Një “befasi e tetorit”, por në maj, që aleatët e tij parashikonin se do t’i siguronte fitoren, duke forcuar narrativën se ai kishte lidhje në nivelet më të larta të administratës Trump që mund të ndihmonin Shqipërinë.

Por kjo nuk ndodhi.
Sanksionet mbetën në fuqi dhe Berisha humbi rëndë.

Partia e tij mori më pak se një të tretën e votave, një rënie krahasuar me zgjedhjet e mëparshme. Ndërkohë socialistët fituan mbi 53 për qind, duke zgjatur mandatin e Ramës si kryeministër.

Megjithatë, Alfred Lela, zëdhënës i Partisë Demokratike të Shqipërisë, argumentoi se angazhimi i Manafort dhe LaCivita ishte një sukses.

“Falë ndihmës së miqve tanë amerikanë, arritëm të demonstrojmë aftësinë e Partisë Demokratike për të ndërtuar një prani moderne politike dhe për të promovuar vizionin që të gjithë shqiptarët të gëzojnë të njëjtat mundësi lirie dhe begatie që presidenti Trump po përpiqet të sjellë në Shtetet e Bashkuara dhe në mbarë botën,” tha Lela në një deklaratë.

Jo të gjithë ishin kaq bujarë në vlerësim. Berisha dhe ekipi i tij morën një tjetër faqe nga manuali i Trump-it, duke pretenduar se zgjedhjet ishin manipuluar nga socialistët.
LaCivita e përforcoi këtë pretendim, ashtu si edhe firma lobuese e punësuar nga aleatët e Berishës.

Rinumërimi i kërkuar nga partia e tij gjeti vetëm gabime të vogla në numërim.

Kur u pyet nëse pajtohej me pretendimin se zgjedhjet ishin manipuluar kundër Partisë së Berishës, Manafort nuk u përgjigj.

Teknikisht, kontrata midis partisë së Berishës dhe LaCivita mbetet ende aktive, por nuk është e qartë nëse lideri i opozitës shqiptare, që sapo ka mbushur 81 vjeç, do të kandidojë sërish për kryeministër. /shqiptarja.com