Në një intervistë ekskluzive për revistën më të famshme në botë të arkitekturës, “Dezeen”, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama shpjegon pse po i kushton kaq shumë vëmendje arkitekturës.
Vendi i vogël ballkanik është aktualisht një qendër befasuese e arkitekturës së shquar – me projekte të mëdha që po realizohen nga studio të mëdha ndërkombëtare, përfshirë MVRDV, BIG dhe “Ricardo Bofill Taller de Arquitectura”.
“Një festival arkitekture është më i rëndësishëm se një samit politik”
Duke folur për “Dezeen” nga zyra e tij në Tiranë, Rama shprehu besimin e tij në fuqinë e arkitekturës për të bërë ndryshime pozitive në Shqipëri.
“Unë besoj shumë te arkitektura dhe te fuqia e saj për të ndikuar në mënyrën se si jetojmë”, tha ai.
“Mendoj se për një vend si Shqipëria, arkitektura e mirë është një prani frymëzuese, është një burim energjie shtesë për shoqërinë dhe për mënyrën se si e parashikojmë të ardhmen tonë”, shton ai.
Pak si e çuditshme për një udhëheqës botëror, Rama ka një interes të veçantë për arkitekturën. Ai zbulon se është një lexues i rregullt i “Dezeen”, duke e përdorur atë për të zbuluar arkitektët që punojnë aktualisht në Shqipëri, dhe së fundmi ka qenë organizator i edicionit të parë të festivalit të arkitekturës “Bread & Heart” në Tiranë.
“Për mua, një festival arkitekture është më i rëndësishëm sesa një samit politik. Është një festë e diçkaje që ka të bëjë absolutisht me gjithçka tjetër”, thotë ai.
Rama tha se kontribuoi në festival sepse beson se arkitektët duhet të kenë një rol më të madh në zhvillimin e qyteteve dhe vendeve, duke shprehur keqardhje për ndikimin në rënie të profesionit në nivelet më të larta të politikës.
“Arkitektura, e cila ka qenë shumë e rëndësishme në jetën e botës për shekuj me radhë, nuk ka më vendin që kishte më parë në punët e vendeve, në punët e udhëheqësve të vendeve”, tha Rama.
“Kjo është për të ardhur keq, sepse arkitektura mund të ndihmojë shumë. Nëse nuk është e mirë, arkitektura mund të ndikojë keq”, shton ai.
“Për mijëra vjet, arkitektët ishin në të njëjtën hapësirë me mbretërit dhe sundimtarët e tjerë, kështu që ishte pjesë e gjithë idesë së ndërtimit ose zhvillimit të një vendi – të punoje me arkitektët, t’i dëgjoje ata, t’i kuptoje ata”, thekson Rama.
“U trondita kur pashë Piramidën në Luvër”
Rama ka qenë kryeministër i Shqipërisë për 13 vitet e fundit dhe më parë ishte kryetar bashkie i Tiranës. Ai nisi transformimin e vazhdueshëm të qytetit gjatë kohës së tij si kryetar bashkie me prishjen e shumë ndërtimeve informale.
Kjo periudhë, së bashku me përvojën e tij në zbulimin e arkitekturës ndërkombëtare, pas rënies së komunizmit në Shqipëri në vitin 1990, pati një ndikim të madh në pikëpamjen e tij për arkitekturën.
“Duke qenë kryetar bashkie dhe duke kaluar nëpër një periudhë shumë, shumë të tmerrshme të qytetit, duke prishur më shumë se 10 000 ndërtesa të paligjshme dhe duke u përpjekur të kuptoja se çfarë të bëja me pjesën tjetër, kuptova se arkitektura e mirë mund të ndryshonte drejtimin në shumë mënyra”, tha ai.
“Jo vetëm mënyrën se si ndërtojmë, por edhe mënyrën se si mendojmë për jetën tonë të përbashkët, vendin tonë të përbashkët dhe të ardhmen në vendin tonë të përbashkët. U rrita dhe praktikisht gjysma e jetës sime kaloi nën një regjim që na izolonte nga pjesa tjetër e botës, ku arkitektura ishte thjesht funksionalizëm”, vazhdon Rama.
“Dhe pastaj pashë botën dhe u trondita, për shembull, shumë kur pashë Piramidën në Luvër – këtë bashkëjetesë të dy epokave krejtësisht të ndryshme dhe arkitektëve të ndryshëm, dhe mënyrave të ndryshme të të kuptuarit të arkitekturës në një hapësirë”, shton ai.
Disa ndërtesa të larta janë aktualisht në ndërtim e sipër në kryeqytetin shqiptar, të projektuara nga disa nga studiot më të njohura të arkitekturës në botë, duke përfshirë MVRDV, “Stefano Boeri Architetti”, OMA dhe “Ricardo Bofill Taller de Arquitectura”.
Rama dëshiron të sigurojë që arkitektura e krijuar në valën aktuale të zhvillimit të jetë unike për Shqipërinë.
translate “Ne kemi një pjesë të madhe të ajkës së arkitektëve të sotëm, dhe është vërtet shumë prekëse, është emocionale, është vërtet e fortë të shohësh emra që na afrohen – emra që, deri jo shumë vite më parë, nuk do ta imagjinonim kurrë t’i shihnim përreth”, tha ai.
“Ata duan të punojnë me ne dhe duan të jenë pjesë e kësaj përvoje. Ata duan të jenë pjesë e asaj që ne tani e kemi pagëzuar ushtria e madhe e Shqipërisë. Pra, ne kemi një ushtri, një ushtri mendjesh të mëdha, punëtorësh të palodhur, me kaq shumë përvojë”, thekson Rama.
Ai beson se kaq shumë arkitektë ndërkombëtarë që punojnë në vend do të ndikojnë në brezin e ardhshëm të arkitektëve të lindur në Shqipëri dhe do të çojnë në lindjen e një ylli shqiptar të arkitekturës.
“Mendoj se kemi universitetin më të madh të arkitekturës në natyrë, sepse të gjithë arkitektët vendas, arkitektët e rinj, ata punojnë me këta djem, ata kanë këto përvoja”, thotë ai.
“Pra, unë besoj se pas 10 vitesh do të kemi yllin tonë. Do të kemi Bjarken [Ingels] tonë pas 10 vitesh. Pse jo?’’ from Albanian
