Diplomati më i lartë i Amerikës mbajti një ton pa pushim optimist në Gjenevë, pas një dite të mbushur me negociata intensive që synonin të bindnin një Ukrainë skeptike që të pranonte propozimet e fundit të SHBA-së për t’i dhënë fund luftës brutale të Rusisë.
«Ndihem shumë optimist se mund të arrijmë diçka këtu, sepse kemi bërë një përparim të jashtëzakonshëm», më tha Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, në një konferencë për shtyp vonë në Misionin e SHBA-së në qytetin zviceran.
Edhe Presidenti Donald Trump, i cili vetëm disa orë më parë e kishte qortuar përsëri publikisht udhëheqjen ukrainase për shprehjen e asaj që ai e konsideronte si mirënjohje të pamjaftueshme, tani ishte “mjaft i kënaqur me raportet që i kemi dhënë për sasinë e progresit që është bërë”, shtoi Rubio.
Por Sekretari i Shtetit, i cili u shfaq papritur i vetëm në sallën e informimit, në vend që të shoqërohej, siç kishte qenë më herët atë ditë, nga kreu i fuqishëm i delegacionit ukrainas, Andriy Yermak, refuzoi vazhdimisht të jepte detaje mbi detajet e asaj që ishte arritur.
«Nuk do të hyj në detajet e temave që diskutuam, sepse ky është një proces i vazhdueshëm», më tha Rubio, ndërsa në komente të tjera sugjeroi se «gjërat që mbeten nuk janë të pakapërcyeshme».
Por, duke pasur parasysh shkallën e kompromiseve të thella që Ukrainës po i kërkohet të bëjë në versionin publik të propozimeve të paqes të SHBA-së – të cilat shihen si shumë në favor të Rusisë – sugjerimi se ato mund të kapërcehen lehtësisht tingëllon i pavlefshëm.
Propozimi që Ukraina të dorëzojë territore kyçe në rajonin Donbas të Ukrainës Lindore, për shembull, të cilat Rusia i ka aneksuar, por jo i ka pushtuar, ka qenë një vijë e kuqe prej kohësh për Kievin, jo vetëm sepse zona përfshin “brezin e fortesës” të qyteteve dhe qytezave të mbrojtura rëndë, të cilat shihen si thelbësore për sigurinë ukrainase.
Propozimet e SHBA-së, të para nga CNN, sugjerojnë që zona të bëhet një zonë e demilitarizuar ruse, në të cilën forcat ushtarake të Kremlinit do të pranonin të mos hynin. Por urdhërimi i ushtrisë ukrainase për të dorëzuar tokën për të cilën trupat e saj kanë luftuar dhe kanë vdekur do të ishte një ide e vështirë.
E njëjta gjë vlen edhe për kufizimin e propozuar të forcave të armatosura të Ukrainës. Megjithëse plani amerikan përcakton një maksimum prej 600,000 ushtarësh, zyrtarët evropianë thonë se kanë frikë se kjo do ta linte vendin të cenueshëm ndaj sulmeve të ardhshme.
Por Uashingtoni, me sa duket edhe më i vendosur për të detyruar një marrëveshje paqeje, e ka bërë të qartë se pret që Ukraina të zbatojë marrëveshjen, duke kërcënuar të tërheqë mbështetjen ushtarake amerikane për Kievin dhe të lejojë Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky – sipas fjalëve të Presidentit Trump – “të luftojë me gjithë zemër”.
Në një deklaratë të dielën në mbrëmje nga Uashingtoni, Shtëpia e Bardhë tha se ukrainasit besojnë se drafti i fundit i propozimeve të paqes “pasqyron interesat e tyre të sigurisë kombëtare”, pas rishikimeve dhe sqarimeve të ndryshme të bëra me kontributin e zyrtarëve të lartë amerikanë, ukrainas dhe evropianë në Gjenevë.
“Delegacioni ukrainas pohoi se të gjitha shqetësimet e tyre kryesore garancitë e sigurisë, zhvillimi ekonomik afatgjatë, mbrojtja e infrastrukturës, liria e lundrimit dhe sovraniteti politik – u trajtuan plotësisht gjatë takimit”, thuhet në deklaratë.
Edhe nëse propozimi aktual i paqes i SHBA-së funksionon vërtet për Ukrainën, është shumë e mundur që ai të mos funksionojë më për Rusinë, e cila vazhdimisht ka refuzuar të tërhiqet nga kërkesat e saj maksimaliste.
Dhe Kremlini deri më tani është përballur me presion të kufizuar të SHBA-së për ta bërë këtë.
Në Gjenevë, Sekretari i Shtetit Rubio i anashkaloi vazhdimisht përpjekjet e mia për ta pyetur nëse SHBA-të do të prisnin që edhe Rusia, jo vetëm Ukraina, të bënte ndonjë lëshim të rëndësishëm.
Por nëse Shtëpia e Bardhë është vërtet serioze në lidhje me arritjen e asaj që tani e quan “një paqe e qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse” në Ukrainë, bindja e Kremlinit për kompromis mund të jetë basti i saj më i mirë./CNN
