Nga Vladimir Kara-Murza/ Është emocionuese të shikosh zgjimin e një shoqërie. Për vite, r egjimi i Vladimir Putinit e ka mbajtur veten në krye përmes një kombinimi të s htypjes së a shpër dhe p ropagandës së aftë. Por ajo ka përfituar gjithashtu nga pranimi pasiv i shumicës së popullsisë. Me disa përjashtime të dukshme – të tilla si p rotestat kundër marrjes nga shteti të rrjetit më të madh televiziv privat të Rusisë në fillimin e viteve 2000, ose d emonstratat që pasuan m ashtrimin e s hfrenuar në zgjedhjet parlamentare të 2011, ose t ubimet kundër l uftës në Ukrainë – rusët qëndruan kryesisht të heshtur ndërsa Putini lëvizi për të s hpërbërë liritë e reja dhe institucionet demokratike të trashëguara nga paraardhësi i tij. Për të qenë të drejtë, po ashtu bënë edhe shumica e udhëheqësve perëndimorë, të cilët ishin shumë të lumtur për të parë nga ana tjetër për hir të “bërjes biznes” me Kremlinin.
Por gjërat po ndryshojnë. Ndërsa Putini mbetet i ngulitur dhe sistemi i tij bëhet më s htypës, populli rus nuk hesht më. Fundjavën e kaluar, në një shfaqje k undërshtimi të pa shembullt në historinë post-sovjetike të Rusisë, qindra mijëra dolën në rrugë në të gjithë vendin për të p rotestuar për a rrestimin e Alexei Navalny, k undërshtarit më të shquar të Putinit. Navalny i mbijetoi një përpjekjeje për v rasje vitin e kaluar, vetëm për t’u b urgosur kur u kthye në Rusi në fillim të këtij muaji. Nga Khabarovsk në Moskë, d emonstruesit iu k undërvënë jo vetëm motit (në qytetin siberian të Yakutsk moti ishte minus 50 gradë celsius) por edhe a rrestimeve dhe shkopinjve të policisë, si dhe k ërcënimeve publike nga autoritetet, universitetet dhe punëdhënësit. Më shumë se 4,000 njerëz u ndaluan në një ditë të vetme, një numër rekord. Asgjë nga këto nuk i ndaloi protestat. Një demonstrues në Moskë tha se “Jam lodhur duke u f rikësuar. Unë nuk jam ngritur vetëm për veten time dhe Navalny, por edhe për djalin tim, sepse nuk ka të ardhme në këtë vend [nën Putin]”, transmeton lexo.com.al.
S hqetësimi për të ardhmen është çelësi i kësaj lëvizjeje në zhvillim. Sipas sondazheve të parakohshme, mosha mesatare e protestuesve ishte 31 vjeç. Këta janë njerëzit të cilët kanë kaluar të gjithë jetën e tyre të rritur nën Putin; të cilët nuk kanë qenë kurrë dëshmitarë të një sistemi politik të lirë; të cilët kanë parë të njëjtat fytyra të miqve të Putinit në televizione për dekada, si të ngrirë në kohë. Ata nuk shohin asnjë perspektivë për veten e tyre, familjet e tyre ose vendin e tyre ndërsa ky r egjim mbetet në fuqi. Sondazhet e fundit tregojnë se mbështetja për Putin midis votuesve më të rinj të Rusisë ka rënë në vetëm 20 për qind. Edhe në demokraci, udhëheqësit ndonjëherë tejkalojnë mbështetjen ndaj tyre. Në një r egjim që nuk lejon një ndryshim të qeverisë përmes kutisë së votimit, kërkesa e publikut për ndryshim merr në mënyrë të pashmangshme forma më d ramatike.
A rrestimi i Navalny – dhe perspektiva e b urgimit të tij të gjatë – nuk ishte katalizatori i vetëm për p rotestat. Menjëherë pasi udhëheqësi i opozitës u b urgos, ekipi i tij lëshoi një dokumentar hulumtues duke detajuar atë që ata e përshkruajnë si “r yshfetin më të madh në botë” – një pallat i lëmuar i stilit italian i ndërtuar për përdorim personal të Putinit në bregdetin e Detit të Zi me fonde të korporatave shtetërore. Godina e madhe, e cila përfshin një kazino, shesh patinazhi, spa, pishinë, aqua disco (çfarëdo qoftë kjo), kantina vere, spote për uljen e helikopterëve – ruhet nga shërbimet e sigurimit të shtetit dhe mbrohen nga një zonë e ndaluar fluturimi – dyshohet se ka një çmim total prej 1.4 miliardë dollarësh, transmeton lexo.com.al.
Në një vend ku gati 20 milion njerëz jetojnë nën kufirin e varfërisë dhe ku 23 për qind e popullsisë nuk ka një sistem qendror të ujërave të zeza, një shfaqje e tillë e p aturpshme e pasurisë dhe k orrupsionit tërheq natyrshëm vëmendjen. Brenda disa ditësh, dokumentari i Navalny u shikua nga 100 milion njerëz, shumica dërrmuese e tyre brenda Rusisë – më shumë sesa audienca e kombinuar e programeve televizive shtetërore. Ekziston një realitet i ri që po shfaqet në vend, dhe është përtej k ontrollit të Putinit dhe makinës së tij p ropagandistike.
R egjimi po përpiqet të rimarrë dorën e sipërme. Në mënyrë të parashikueshme, zyrtarët a kuzuan shërbimet e sigurisë perëndimore për o rkestrimin e p rotestave, ndërsa Putini i krahasoi d emonstratat me s ulmin e 6 janarit në Kapitolin e SHBA, duke thënë se të dy ishin kundër ligjit. Kjo lloj d emagogjie ka qenë gjithmonë një element kryesor i p ropagandës sovjetike – por duke bërë një paralele midis një s ulmi të d hunshëm ndaj një legjislature të zgjedhur dhe p rotestave paqësore nga qytetarët të cilëve u është m ohuar e drejta për zgjedhje të lira mund të jetë një shtrirje e f orcuar edhe për standardet e Putinit.
P rotesta të reja janë planifikuar përpara seancës dëgjimore të dënimit të Navalny më 2 shkurt. Nuk ka dyshim se ai do të dërgohet në b urg – dhe kjo mund të jetë një nga llogaritjet e gabuara më të mëdha të Kremlinit. Shndërrimi i liderit të opozitës në një simbol m artir dhe kombëtar vetëm sa do të zgjerojë atraksionin ndaj tij dhe do të rrisë f uqinë e tij morale – dhe, e rëndësishmja, do të rrisë fushatën e tij taktike të votimit që tashmë ka dërguar shumë kandidatë pro-r egjimit në humbje p oshtëruese në zgjedhjet lokale. Tani Navalny dëshiron të përsërisë këtë arritje në një shkallë kombëtare në votimin parlamentar të shtatorit. Siç historia tregon, shumica e d iktaturave nuk bien nën fuqinë e k undërshtarëve të tyre, por nën peshën e g abimeve të tyre. Duket se Putini nuk do të jetë një përjashtim/TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
