S anksionet do të vazhdojnë të formojnë lidhjet SHBA-Kinë – ndërsa Pekini ka filluar të japë prapa aq mirë sa merr.
Nga Andrew Rennemo/ Nëse i mitimi është me të vërtetë forma më e sinqertë e lajkave, siç pohoi dikur poeti irlandez Oscar Wilde, atëherë politikëbërësit amerikanë duhet të ndërmarrin hapat e qëndrueshëm të Kinës për t’u bërë një f uqi s anksionesh ndërkombëtare si kompliment. I goditur gjithnjë e më shumë nga mjeti i s anksioneve të Uashingtonit ndërsa marrëdhëniet me administratën Trump u zbërthyen, Pekini ka mësuar nga p lagët e tij. Ndonëse pak e vërejtur nga ekspertët dhe shtypi, Kina ka lëvizur në he shtje larg mosp ëlqimit të saj historik për masat k ufizuese dhe ka filluar ndërtimin e një pakete s anksionesh që pasqyrojnë Uashingtonin. Rezultati është shndërrimi i një vendi që është më i gatshëm dhe i aftë të a rmatosë ekonominë e saj për fitore të politikës së jashtme dhe të parandalojë a gresionin e jashtëm ndaj kompanive të tij. Si rezultat, Pekini do të sigurojë gjithnjë e më shumë një k undërpeshë ndaj epërsisë së s anksioneve të Uashingtonit dhe do të dalë si një vendosës r ival i tregtisë globale gjatë administratës së Biden dhe më gjerë. Kina është një pjesëmarrëse e vonshme dhe h ezituese në lojën e s anksioneve. Shumë kohë përpara rritjes së diplomacisë n dëshkimore nën Presidentët Donald Trump dhe Xi Jinping, Pekini k undërshtoi s anksionet për arsye ideologjike dhe faktin e thjeshtë se Kina ishte shpesh një s hënjestër e tyre. Vendi u përball me një e mbargo të plotë ekonomike të SHBA pas ndërhyrjes së saj në L uftën Koreane. Pas protestave të Sheshit Tiananmen të vitit 1989, ajo ishte subjekt i k ufizimeve ekonomike dhe një e mbargo a rmësh nga Shtetet e Bashkuara dhe Evropa. Për shkak të përvojave të tilla, Kina i konsideroi historikisht s anksionet si instrumente të i mperializmit perëndimor dhe s hkelje të sovranitetit. Gjatë L uftës së Ftohtë, ajo përdori rregullisht selinë e saj të përhershme të Këshillit të Sigurimit të OKB për të k undërshtuar s anksionet kundër vendeve të tilla si Koreja e Veriut, Zimbabve, Libia dhe Irani. Kishte gjithashtu konsiderata praktike në tavolinë. F uqia e s anksioneve buron nga aftësia për të m ohuar në mënyrë të besueshme aksesin në ekonomi ose në monedhën ndërkombëtare dhe Kina pa d yshim filloi të grumbullojë atë lloj mundësie pasi u bashkua me Organizatën Botërore të Tregtisë në 2001, transmeton lexo.com.al.
Në përputhje me rrethanat, lëvizja e Kinës drejt përqafimit të veprimeve n dëshkuese filloi me masa inf ormale që sigurojnë m ohim të besueshëm. Që nga viti 2010, Pekini ka n dëshkuar qeveritë e tjera me hakm arrje ekonomike të paktën nëntë herë për s hkelje të interesave të tij, p ezullimin e ndryshëm të importeve, b llokimin e eksporteve ose turizmin, ose ndërmarrjen e veprimeve rreg ullatore ndaj firmave të huaja aktive në Kinë. Në vitin 2017, për shembull, ajo iu përgjigj vendosjes së Koresë së Jugut të një sistemi të mbrojtjes r aketore të SHBA duke mbyllur dyqanet e një konglomerati të Koresë së Jugut mbi baza rre gullatore dhe duke udhëzuar agjencitë kineze të udhëtimit të ndalojnë rezervimin e udhëtimeve në Korenë e Jugut. Kohët e fundit, ajo pe zulloi transmetimet e Shoqatës Kombëtare të Basketbollit në 2019 pasi një zyrtar i ekipit NBA kritikoi politikën e Kinës në Hong Kong. Në secilin rast, Pekini ia atribuoi veprimin publikisht një çështjeje rre gullatore teknike ose akteve spontane të patr iotizmit nga qytetarët e tij. Pr esioni i pamës hirshëm i administratës Trump shtyu Pekinin të plotësonte “s anksionet e tilla me karakteristikat kineze” me një aftësi më formale. Duke u lëkundur nga shtimet e mbi 400 individëve dhe njësive kineze në listat e ko ntrollit të eksportit të Departamentit të Tregtisë të SHBA në vetëm dy vitet e fundit, përfshirë një nd alim eksporti që synonte të iz olojë kampionin e tij kombëtar Huawei nga tregjet perëndimore, Pekini filloi zhvillimin e mjeteve për të l uftuar përsëri. Gjatë vitit 2020, ai miratoi një ligj për ko ntrollin e eksportit që përbën kornizën e parë të vendit për ku fizimin e eksporteve të mallrave us htarake, me përdorim të dyfishtë dhe të teknologjisë për arsye të sigurisë kombëtare. Ai zbuloi gjithashtu një listë të “entiteteve jo të be sueshme” për të s ynuar firmat e huaja që ndërpresin furnizimet për kompanitë kineze për arsye jo-komerciale. Lista duket se frymëzohet drejtpërdrejt nga Lista e Entitetit të Tregtisë dhe përfshirja në të mund të d ëmtojë operacionet e një kompanie në Kinë, transmeton lexo.com.al.
Rregullat e reja të nxjerra në fillim të janarit lejojnë autoritetet kineze të nd ëshkojnë kompanitë globale për respektimin e ku fizimeve të huaja. Qytetarët ose firmat kineze mund të p adisin gjithashtu për kompensim në gj ykatat kineze nëse dë mtohen ekonomikisht nga respektimi i një kompanie ndaj ligjeve të huaja. Në fakt, rregullat vënë kompanitë shumëkombëshe në rrez ik ligjor në Kinë nëse kapen duke respektuar s anksionet e SHBA. Me këtë pako mjetesh në vend, Kina me të cilën p ërballet tani Presidenti i SHBA Joe Biden ka një aftësi të re për të s fiduar rolin e trashëgimisë së Shteteve të Bashkuara si përcaktues i shquar i standardeve për tregtinë globale dhe për t’u përpjekur për të m inuar dominimin e SHB.-së në sistemin financiar global. Rritja e Pekinit si një rival s anksionesh për SHBA mbetet një punë në progres, por nuk është shumë herët për të nxjerrë disa konkluzione. Së pari, korniza e Pekinit përqendrohet në m ohimin e aksesit në ekonominë e Kinës dhe eksportet e saj të teknologjisë. Ky është një k ërcënim domethënës, duke pasur parasysh shkallën e tregut të konsumit të Kinës dhe dominimin e tij në patentat 5G, por është gjithashtu një pranim i nënkuptuar i f uqisë financiare ende relativisht të k ufizuar të Kinës. Edhe pse ekonomia e saj parashikohet të bëhet më e madhja në botë deri në vitin 2028, monedha kineze renminbi ende përbën më pak se 2 për qind të transaksioneve ndërkombëtare. Qëndrimi i s anksioneve të Pekinit mund të fillojë të pasqyrojë a rmatimin e dollarit nga Uashingtoni nëse renminbi fiton terren si një tregti globale dhe monedhë rezervë, por kjo duket si një perspektivë shumë më afatgjatë. K ontrollet e kapitalit të Kinës, të cilat ndihmuan për të ndaluar një krizë financiare të brendshme në 2015, janë një pengesë për zgjerimin ndërkombëtar. Rënia e huasë kineze në mbështetje të nënshkrimit të saj të Nismës Belt and Road, një mjet kryesor për promovimin e përdorimit të renminbi jashtë vendit, është një tjetër gjë. Kredi të tilla ka rënë me më shumë se 70 miliardë dollarë që nga viti 2016, transmeton lexo.com.al.
Së dyti, Pekini po ndërton një aftësi p arandaluese që ndoshta preferon të mos e përdorë. Ligji i tij i k ontrollit të eksportit ka shtrirje ndërkombëtare, duke lejuar Pekinin që të mbajë p ërgjegjës individë ose subjekte jashtë Kinës nëse g jykohet se rrez ikojnë si gurinë kombëtare të Kinës. Rregullat e saj të reja për n dëshkimin e kompanive globale janë të p aqarta dhe të hapura, të dy tipare treguese të p arandalimit. Dhe lista e z ezë e re e Pekinit, që k ërcënon me humbjen e aksesit në treg që nënkupton, mbetet aktualisht e papërdorur. Në këtë fazë, ato mjete thjesht i përcjellin administratës Biden mesazhin se masat k ufizuese që synojnë yjet ekonomike të Kinës – të tilla si n dalimi i investimeve Alibaba i konsideruar gjatë ditëve të fundit të Trump – janë një vijë e k uqe për Pekinin. Nëse kr yqëzohen, interesat ekonomike të SHBA në Kinë mund të marrin një kundërp ërgjigje. Si rezultat, një formë e p arandalimit të ndërsjellë ekonomik ka të ngjarë të shënohet midis dy vendeve. Të dy palët do të përdorin akoma masa k ufizuese, por brenda kufijve të përcaktuar në mënyrë implicite dhe të kuptueshme nga të dyja palët, duke rezultuar në një diplomaci ekonomike më të qëndrueshme të paktën në periudhën afatshkurtër. Theksimi i Biden mbi anti-korru psionin dhe të drejtat e njeriut i bën s anksionet më të sh ënjestruara ndaj zyrtarëve kinezë të përfshirë në ab uzime në Xinjiang dhe Hong Kong, të sigurta. Tregtia do të synojë në vazhdim ndërmarrjet kineze që mbështesin aftësitë e mbikë qyrjes së brendshme të Pekinit dhe Pentagoni do të vazhdojë të emërojë dhe tu rpërojë kompanitë us htarake kineze. Si përgjigje, Pekini do të ndalojë vizat për anëtarët e zgjedhur me kujdes të klasës politike amerikane dhe do të bëjë që firmat amerikane që shesin a rmë ose sende me përdorim të dyfishtë në Tajvan, të jenë pjesët e para në listën e saj të z ezë. Por firmat e mëdha të teknologjisë të Kinës duhet të mbeten relativisht të p adëmtuara dhe kjo do të thotë që o peracionet kineze ndaj kompanive amerikane si Nike, Starbucks, Tesla dhe Qualcomm duhet të jenë gjithashtu të sigurta, transmeton lexo.com.al.
Më gjerësisht, administrata e Biden mund të pritet të zëvendësojë k ërcënimet e shkëputjes ekonomike me një sfidë ideologjike ndaj a utoritar izmit të Kinës dhe përdorimit të shtet-kapitalizmit. Në një skenar teorik eks trem, s anksionet duel të SHBA dhe Kinës mund të detyrojnë vendet e treta dhe kompanitë të zgjedhin midis ndjekjes së rregullave të tyre përkatëse për financat dhe tregtinë dhe, si rrjedhojë, midis ekonomive amerikane dhe kineze. Në praktikë, kur vendosen nën p resion, shumica e vendeve duket se janë të prirura të heqin dorë ose të luajnë mbi dy fuqitë k undër njëri-tjetrit. Fushata globale kundër Huawei e Trump ishte një d ështim i shtrenjtë politikisht, me vetëm tre nga 61 vendet e lobuara nga SHBA që kanë rënë dakord deri më tani të ndërpresin lidhjet me kompaninë. Kështu, Biden ka më shumë të ngjarë të shpenzojë kapitalin e tij të çmuar politik në ndërtimin e aleancave evropiane dhe aziatike për të ushtruar p resion mbi legjitimitetin politik të Partisë Komuniste Kineze, për të k ontrolluar ag resionin kinez k undër Tajvanit dhe për të rikthyer besueshmërinë e vlerave dhe institucioneve liberale të drejtuara nga SHBA. Tërheqja nga shkëputja është po aq e mirë, sepse diplomacia n dëshkuese shkon vetëm kaq larg. Në fund të fundit, interesat e ndërthurura ekonomike i japin Uashingtonit qëllimin më të mirë në ndryshimin e disa prej sjelljeve të Pekinit. Por edhe Shtetet e Bashkuara do të duhet të bëjnë ndryshime nën Biden dhe më gjerë. Ajo duhet të presë që Kina të kërkojë ndikim krahasuar me pozicionin e saj në ekonominë botërore. Ajo ka gjithashtu nevojë për vija të k uqe më të qarta për të përcaktuar se cila nga fuqitë e Kinës kryen s hkelje të interesave kryesore kombëtare dhe në këtë mënyrë janë vepra me të vërtetë të s anksionueshme. Alternativa është k onfuzioni strategjik dhe ag resioni më i ndërsjellë ekonomik i drejtuar në caqe gjithnjë e më të ndjeshme, pa ndonjë synim të qartë./TheDiplomat/Lexo.com.al/e.c.
