Pas katër vitesh përç mimi, çështja e ndryshimit të klimës është ngritur pranë kreut të axhendës politike amerikane ku meriton të jetë dhe ku, madje duke llogaritur përpjekjet e Presidentëve Bill Clinton dhe Barack Obama, nuk kishte qenë kurrë më parë. Ky është mesazhi shpresëdhënës, pjesë e st uhisë së urdhrave ekzekutivë dhe njoftimeve për shtyp që vijnë nga Shtëpia e Bardhë e Biden gjatë dy javëve të fundit. E thënë thjesht, kombi më i pasur dhe më i fuqishëm në botë është përsëri i angazhuar në lu ftën për të shpëtuar planetin nga zja rret, përm bytjet, ur ia, ngritja e nivelit të detit, zhve ndosjet njerëzore dhe pasojat e tjera të një planeti që ngrohet.
Megjithëse nuk u vërejt shumë, ka pasur një zhvillim të rëndësishëm me implikime të rëndësishme për klimën që kishte pak të bënte me Presidentin Biden. Ky ishte njoftimi nga shefi ekzekutiv i General Motors (G.M)., Mary Barra, se kompania do të dalë nga loja me djegie të brendshme dhe planifikon të shesë vetëm makina dhe kamionë me emisione zero të gazrave serë deri në vitin 2035. Kompania tashmë ka investuar 27 miliardë dollarë për të prezantuar 30 modele elektrike në katër vitet e ardhshme dhe do të ndërtojë një fabrikë në Ohio për të bërë bateritë për këto automjete.
Vendimi i G.M. ishte pjesërisht një përgjigje konk urruese ndaj Volkswagen dhe prodhuesve të tjerë të automjeteve të huaja, përfshirë ato në Kinë, që kanë njoftuar zhvendosje themelore drejt automjeteve elektrike. Ai përshtatet bukur me disa nga qëllimet e klimës së z. Biden, duke përfshirë zerosjen e emetimeve të gazeve serë në Amerikë nga mesi i shekullit. Kjo është e rëndësishme gjithashtu sepse është një kujtesë e fuqisë së forcave të tregut të lirë, pa angazhimin konstruktiv të të cilave – dhe investimet private të nevojshme për ndërtimin e automjeteve të pastra dhe burimeve të pastra të energjisë si era dhe dielli – kr iza e klimës nuk mund të zgjidhet. Asnjë qeveri, sado qoftë e përkushtuar, nuk mund ta realizojë e vetme, transmeton lexo.com.al.
Urdhrat ekzekutivë të z. Biden mbi klimën ishin megjithatë të rëndësishme. Ata nuk kanë qëndrueshmërinë ose ngu litjen bipartizane të ligjeve dhe janë subjekt i ndryshimit nga administratat e mëvonshme, por ato dërgojnë sinjale të fuq ishme të politikave në buro kracinë federale. Duhet vetëm të kujtojmë përsëri ditët e para të Trump, kur një grup urdhrash ekzekutivë që synonin të përmbushin premtimin e mbur rur të Donald Trump për “pavarësinë e energjisë” – gjë që në fakt vendi kishte arritur kryesisht – mi noi agjenci të ndryshme federale për vitet e ardhshme. Kjo çoi në rregullime më të dobëta për termocentralet me qymyr dhe emetimet e metanit, mbrojtjen e ujit të pastër të dëm tuar, dhënien e sipërfaqeve të mëdha të tokës publike për kërkimin e naftës dhe gazit dhe tkurrjen e dy monumenteve të mrekullueshme kombëtare të caktuara nga z. Klinton dhe z. Obama. Janë këto veprime – të cilat, së bashku me përb uzjen e z. Trump për shkencën, i kushtuan vendit katër vjet në atë që në thelb është një garë me kohën – që z. Biden, në urdhrat e tij ekzekutivë, po u thotë oficerëve të kabinetit të tij që të rishikojnë dhe ndryshojnë.
Në shumë raste, kjo nuk do të jetë e lehtë. Për të marrë një shembull, Agjencia e Mbrojtjes së Mjedisit të z. Trump ndoqi një rrugë ligjore që zgjati më shumë se dy vjet dhe përfshiu shumë studime teknike komplekse për të rikthyer urdhrin e z. Obama duke urdhëruar prodhuesit e automjeteve të rrisnin me shpejtësi standardet e ekonomisë së karburantit, duke zvogëluar kështu emetimet e tubave të dioksidit të karboni. I njëjti skenar i mundimshëm e pret tani E.P.A. të z. Biden, ndërsa kërkon të rivendosë standardet e Obamës. Pengesa të ngjashme do të komplikojnë përpjekjet për të rivendosur rregullat mbi emetimet e metanit dhe mbrojtjen e gjerë të Aktit të Ujit të Pastër të ngushtuar nga z. Trump.
Nga ana pozitive, Presidenti mund të rivendosë shpejt kufijtë origjinalë të monumenteve të tk urrura, një çështje që qëndron brenda juridiksionit presidencial dhe ndoshta të parandalojë që shpimet të mos procedohen në Rezervatin Kombëtar të Kafshëve të Egra të Arktikut. Sigurisht, asgjë nuk e ndalon z. Biden të veprojë në mënyrë të njëanshme për çështjet brenda kompetencave të tij, pasi ai është ribashkuar me Marrëveshjen e Parisit për ndryshimin e klimës dhe anu loi një tubacion prob lematik të naftës nga Kanadaja. Moratoriumi që ai njoftoi muajin e kaluar mbi qiranë e re të naftës dhe gazit në tokat dhe ujërat publike është në mënyrë të ngjashme brenda juridiksionit të tij, transmeton lexo.com.al.
Në planin afatshkurtër, kjo është një bezdi e thjeshtë për kompanitë e naftës; vetëm një e pesta e naftës dhe gazit të vendit prodhohet në tokat dhe ujërat publike, dhe industria qëndron me qira në një zonë prej afërsisht 13.4 milion hektarë federale të pazhvilluara. Është gjithashtu një zhgënjim për grupet mjedisore që duan për t’i dhënë fund kësaj situate. Por është një hap i parë i mirëpritur drejt përmbushjes së premtimit të fushatës së z. Biden për kalimin nga lëndët djegëse fosile, dhe një nga shumë shenjat e fundit – premtimi i G.M. një tjetër – që hegjemonia e karburanteve fosile po mbaron ngadalë.
Një nga lëvizjet e para të Presidentit ishte të emërojë John Kerry, një ish-sekretar i shtetit që ndihmoi ndërmjetësimin e negociatave në konferencën e klimës në Paris në 2015, si i dërguari i tij ndërkombëtar i klimës, i ngarkuar me rivendosjen e besueshmërisë së Amerikës për këtë çështje. Pjesërisht për shkak të pap ajtueshmërisë së z. Trump, Shtetet e Bashkuara kanë lu ftuar për të përmbushur angazhimin e tyre në Paris për të ulur emetimet me 26 në 28 për qind nën nivelet e vitit 2005 deri në vitin 2025; me ndihmën e pandemisë së koronavirusit, e cila përç au ekonominë, emetimet kanë rënë me 20 për qind, sipas Rhodium, një grup konsulent. Por trajektorja afatgjatë nuk ishte inkurajuese, madje edhe me rë nien dra matike të kostove të karburanteve të rinovueshme, mbylljen e shumë termocentraleve me qymyr dhe përpjekjet e vendosura të shteteve dhe qyteteve për të mbushur boshllëkun e lënë nga qeveria federale.
Amerika nuk është e vetme. Vetëm një pjesë e vogël e afro 200 vendeve që nënshkruan Marrëveshjen e Parisit kanë përmbushur synimet e tyre; midis emetuesve të mëdhenj, kombet e Bashkimit Evropian vijnë më afër. Por edhe nëse çdo vend i plotëson objektivat e tij, nuk do të jetë e mjaftueshme, jo në një kohë të gjatë – një e vërtetë e frik shme që negociatorët e Parisit pranuan në atë kohë dhe që një raport ala rmues i vitit 2018 nga Paneli Ndërqeveritar i OKB për Ndryshimet Klimatike konfirmoi. Raporti paralajmëroi se për të shmangur efektet më të k ëqija të ndryshimit të klimës, bota do të duhet të mbajë rritjen e temperaturave atmosferike në 1.5 gradë celsius mbi nivelet paraindustriale. Në terma praktikë, kjo do të thotë një botë pa emisione karboni deri në vitin 2050, e cila nga ana tjetër kërkon një minimizim në rënie në emetimet globale deri në vitin 2030. Disa ekspertë besojnë se, që Shtetet e Bashkuara të mbajnë pjesën e tyre të ngarkesës, do të duhet të shkurtojnë emetimet nga 40 deri 50 për qind gjatë dekadës së ardhshme, transmeton lexo.com.al.
Më 22 prill, Dita e Tokës, Shtetet e Bashkuara do të presin një Samit të Liderëve të Klimës. Pritjet janë që z. Kerry të zbulojë një grup tjetër të synimeve. Ata numra duhet të jenë më shumë se ambiciozë. Ato duhet të jenë gjithashtu të besueshme – që do të thotë, siç shprehet Robert Stavins, një studiues i vjetër i klimës në Harvard, “me të vërtetë të arritshme duke pasur parasysh veprimet ekzistuese dhe të parashikuara në mënyrë të arsyeshme të politikës”.
Rrokullisja e të gjitha prap ambetjeve të z. Trump mbi emetimet e karburanteve fosile, sado e domosdoshme që është, thjesht nuk do t’i shkurtojë ato. Ajo që mund t’i shkurtojë është legjislacioni i ri i madh për klimën që inkurajon investime serioze në dollarë – në miliona automjete pa shkarkime, në qindra mijëra stacione të reja karikimi për t’i shërbyer atyre automjeteve, në një rrjet elektrik të rimagjinuar që mbart energji nga impiantet që nuk mbështeten te lëndët fosile djegëse por në burime të rinovueshme që rriten me shpejtësi, në një sistem më të pastër të transportit publik dhe në miliona e miliona shtëpi të përshtatura, transmeton lexo.com.al.
E gjithë kjo dhe më shumë ishte parashikuar në një plan klimatik prej 2 trilion dollarësh të paraqitur nga askush tjetër përveç se z. Biden në një fjalim në shtetin e tij në Delaware verën e kaluar. Problemi i tij nuk është mungesa e imagjinatës. Është realiteti politik i një Senati të ndarë që nuk mund ta sjellë vetveten për të aprovuar një plan për të ndihmuar njerëzit e zakonshëm dhe qeveritë lokale të përballojnë stu hitë ekonomike të pandemisë. Nëse ligjvënësit e Amerikës nuk mund të merren me një eme rgjencë aktuale, sa ka gjasa që ata të binden për të adresuar një më të largët?
Argumenti i Presidentit për Mitch McConnell, udhëheqësit të pakicës së Senatit, është se një plan i besueshëm i klimës do të krijojë vende pune që ka shkatërruar pandemia, dhe shumë më tepër. Le të shpresojmë që të funksionojë. Në ndërkohë, duket e mjaftueshme për të festuar atë që, si në një përrallë, është shfaqur në Shtëpinë e Bardhë: një President që kujdeset për klimën dhe çështje të tjera mjedisore, i cili ka mbledhur rreth tij njerëz seriozë, të cilët kanë vendosur të ndjekin rrugën e hartuar nga shkenca dhe i cili do të përpiqet të bëjë gjëra të mira dhe të dobishme./NYT/Lexo.com.al/e.c.
