Nga Max Boot/ Ashtu si shumica e presidentëve, Joe Biden fillon administratën e tij të vendosur të përqendrohet në politikën e brendshme. Por nuk mund të shtypësh thjesht butonin e pauzës në pjesën tjetër të botës. Kombet e tjera po përpiqen të peshojnë Presidentin e ri. A do të jetë i a shpër? A do të jetë ai një shtytës? Këto janë pyetjet që bëhen nga a rmiqtë dhe aleatët e SHBA – veçanërisht në Lindjen e Mesme të madhe. Ky është një rajon që Biden, si dy presidentët para tij, dëshiron ta bëjë më pak përparësi, por nuk është e lehtë për ta bërë. Ai ka disa vendime kryesore për të marrë së shpejti, veçanërisht për Afganistanin.
Tre aleatë të mëdhenj të SHBA – Izraeli, Egjipti dhe Turqia – të gjithë po sinjalizojnë p akënaqësi me administratën. Shumë izraelitë u m ërzitën që Biden nuk e kishte telefonuar kryeministrin Benjamin Netanyahu me marrjen e detyrës. Danny Danon, ish-ambasador i Izraelit në Kombet e Bashkuara dhe tani kryetar i krahut ndërkombëtar të partisë Likud të Netanyahut, shkroi në twitter pakënaqësinë e tij. Çfarë v reri. Netanyahu, i cili hoqi një fotografi të tij me Presidentin Donald Trump nga banderola e profilit të tij në twitter vetëm më 11 janar, nuk ka arsye për të bërë ankesa. Ai u afrua shumë me presidentin e mëparshëm, kështu që nuk është për t’u habitur që ai është në pritje me këtë. Aleanca SHBA-Izrael do të vazhdojë (të dy liderët folën më në fund të mërkurën), por Biden po sinjalizon se ai nuk do të jetë aq i interesuar ndaj Netanyahut sa ishte Trump, transmeton lexo.com.al.
Ndërkohë, Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan po a kuzon Shtetet e Bashkuara për gjoja mbështetjen e l uftëtarëve kurdë të cilët e kzekutuan 13 p engje turq në Irakun e veriut. Është mjaft e v ështirë të f ajësosh Shtetet e Bashkuara për veprimet e Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), e cila është caktuar si një organizatë t erroriste nga Uashingtoni. Erdogan po përpiqet të shmangë z emërimin e brendshëm dhe të përcaktojë kushtet e marrëdhënies së tij me Presidentin e ri. Ai do të duhet të mësojë se Biden ka të ngjarë të jetë më i a shpër ndaj tij sesa ishte Trump. Kështu gjithashtu, me Presidentin egjiptian Abdel Fatah al-Sissi, të cilit Trump i referohej si “d iktatori im i preferuar”. Biden është zotuar se “nuk do të ketë më kontrolle të lira” për Sissi. Tani, Sissi duket se po e tall duke arr estuar gjashtë të afërm të një di sidenti të hapur egjiptian që jeton në Virxhinian Veriore. Biden do të duhet të shtyjë fort – ndoshta duke k ërcënuar të pezullojë disa ndihma të SHBA. Theksimi i Biden mbi të drejtat e njeriut ka afektuar tashmë një aleat tjetër të vcështirë: Arabia Saudite ka liruar disa të bcurgosur politikë që kur Biden mori detyrën.
A rmiqtë paraqesin prova edhe më të a shpra se aleatët. Një b reshëri r aketash u q ëllua të hënën në një bazë amerikane në Irakun verior, duke p lagosur një anëtar të shërbimit amerikan dhe duke v rarë një kontraktor jo-amerikan. Një grup i m ilicisë shiite i quajtur Gardianët e Brigadave të G jakut mori përgjegjësinë, por Irani ka gjasë të jetë fajtori i vërtetë. Teherani dëshiron që s anksionet amerikane të hiqen si parathënie për ribashkimin e marrëveshjes b ërthamore që Trump braktisi në 2018. Por të emëruarit e Biden kanë thënë që Irani duhet të vendoset në përputhje para se s anksionet të zbuten. Irani po rrit p resionin duke rritur pasurimin e uraniumit dhe duke k ërcënuar të d ëbojë inspektorët ndërkombëtarë javën e ardhshme. S ulmet nga grupet satelite në Irak – apo edhe në Afrikë – mund të jenë një mënyrë tjetër për Teheranin për të rritur n xehtësinë. Biden duhet t’u dërgojë një sinjal të f ortë iranianëve për t’i qetësuar ato nëse duan një marrëveshje – dhe, ashtu si Trump, ai duhet ta bëjë të qartë se do të ketë p asoja të a shpra për v rasjen e personelit amerikan, transmeton lexo.com.al.
Pastaj janë Talibanët. Megjithëse i angazhuar në bisedime për paqen, grupi po tregon më shumë interes për p ushtim sesa kompromis. Ato janë f ajësuar për një seri s ulmesh të profilit të lartë t errorist në Kabul dhe po pozicionojnë forcat e tyre për të nisur një s ulm të madh në të gjithë vendin në pranverë. Sipas kushteve të marrëveshjes Trump-Taliban të nënshkruar vitin e kaluar, forcat amerikane janë ulur tashmë në vetëm 2,500 dhe pritet të tërhiqen plotësisht deri në 1 maj. Talibanët nuk e kanë respektuar marrëveshjen – për shembull, ato kanë r efuzuar të prishen me al-Qaeda. O fensiva e tyre duket se është krijuar për t’i dërguar një mesazh Biden se qeveria afgane është e d ënuar dhe se Shtetet e Bashkuara duhet të tërhiqen më mirë nëse nuk duan të pësojnë më shumë v iktima në një kauzë të humbur.
Nëse Biden do të largohet, një grup studimi parashikon “s hembjen e shtetit afgan” dhe “një rindërtim të k ërcënimit t errorist ndaj atdheut të SHBA brenda tetëmbëdhjetë muajve deri në tre vjet”. Paneli bipartizan rekomandon rritjen e forcave të SHB.-së në 4,500 në vend sesa t’i shkurtojë ato në zero. Biden duhet të marrë këshillën e tyre për të shmangur imazhet që të p ërndjekin të personelit amerikan që e vakuohet nga Kabuli si nga Saigon në 1975. E gjithë bota po shikon se si Biden i trajton këto teste të hershme. Ata do të vendosin tonin për të gjithë presidencën e tij. Ai duhet të shmangë përfshirjen e tij më thellë në Lindjen e Mesme, por duhet t’i tregojë gjithashtu botës se ai nuk është për t’u shtyrë. Përndryshe, p rovokimet do të vetëm sa do të përkeqësohen./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
