Marsi është i mbushur me teknologji aliene. Më 18 shkurt, roveri Perseverance i NASA-s u ul në një krater të quajtur Jezero, afër ekuatorit të planetit, pasi udhëtoi 470 milion kilometra për shtatë muaj. Sonda Hope e Emirateve të Bashkuara Arabe ka kryer rrethe që nga 9 shkurti. Tianwen-1 i Kinës hyri në orbitën e planetit një ditë më vonë, dhe landeri dhe roveri i tij do të përpiqet të prekë poshtë diku në maj ose qershor. Kur Hope mbërriti, kishte gjashtë satelitë operativë në orbitë; Roveri i Curiosity i NASA-s dhe landeri InSight, të cilat mbërritën përkatësisht në 2012 dhe 2018, po dërgojnë gjithashtu informacion nga sipërfaqja e planetit. Pse ka kaq shumë misione në mars dhe çfarë shpresojnë të arrijnë vendet që i dërgojnë ato?
Në fund të viteve 1800, Percival Lowell, një astronom amerikan, fiksoi një teleskop në Mars dhe vëzhgoi një rrjet linjash të gjata të drejta që ai besonte të ishin kanale të ndërtuara nga një civilizim i huaj. Në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të, sondat që rrethojnë planetin kthyen të dhëna shumë më të hollësishme rreth atmosferës dhe sipërfaqes së tij, duke i dhënë fund teorisë se një racë të Marsianëve të kishte ekzistuar. Por misionet pasuese ngritën pyetje të reja në lidhje me jetën e huaj. Ata treguan se Marsi ishte edhe një herë si Toka. Përrenjtë, luginat e lumenjve, pellgjet dhe deltat në sipërfaqen e planetit sugjerojnë se mund të ketë pasur ujë që mbulon hemisferën e tij veriore. Sondat, landerët dhe roverët janë nisur për të eksploruar topografinë e planetit dhe për të hulumtuar brendësinë e tij për dekada me shpresën për të zbuluar nëse jeta mikrobike mund të ketë ekzistuar në të kaluarën – dhe nëse ekziston edhe sot, transmeton lexo.com.al.
Kanë qenë afërsisht 50 vjet misione në Mars para Perseverance. NASA ishte e para që zbarkoi një anije eksploruese me sukses në sipërfaqen e saj, në 1976. S tuhia e fundit e aktiviteteve bazohet në dy gjëra: mundësi të reja për t’iu përgjigjur pyetjeve në lidhje me jetën përtej Tokës, dhe madhështinë astropolitike. Roveri i Amerikës do të studiojë rekordin e planetit dhe do të kërkojë gjurmë kimike të jetës antike mikrobike, ndërsa sonda Hope e Emirateve të Bashkuara Arabe do t’i ndihmojë shkencëtarët të kuptojnë se si gazi i shpëton atmosferës së tij – një proces që e ka bërë Marsin të ftohtë dhe të thatë. Përparimet teknologjike nënkuptojnë që mostrat e mbledhura nga Perseverance mund të kthehen përfundimisht në Tokë, duke lejuar një analizë më të hollësishme.
Por eksplorimi i hapësirës është gjithashtu çështje prestigji dhe tekno-n acionalizmi. Gara në rritje e hapësirës së Kinës me fqinjët e saj, Indisë dhe Japonisë, të cilat kanë dërguar gjithashtu sonda në Mars, reflekton dëshirën e tyre për ndikim në Tokë. Emiratet e Bashkuara Arabe, agjencia hapësinore e së cilës u themelua vetëm në 2014, ka trumbetuar që sonda e saj Hope është misioni i parë ndërplanetar nga ndonjë vend arab. Ky qëndrim është shumë larg nga r ivaliteti i hapësirës midis Amerikës dhe Bashkimit Sovjetik gjatë L uftës së Ftohtë, dhe ka shumë bashkëpunim gjithashtu: NASA po punon për shembull me Agjencinë Evropiane të Hapësirës për të marrë mostrat e mbledhura nga Perseverance. Por numri i vendeve të reja të hapësirës së pasqyruar reflekton një përhapje të pasurisë, teknologjisë dhe fuqisë, transmeton lexo.com.al.
Sikurse Emiratet e Bashkuara Arabe, shumë vende të tjera kanë themeluar agjenci hapësinore që nga viti 2010, duke përfshirë Australinë, Meksikën, Zelandën e Re, Poloninë, Portugalinë, Afrikën e Jugut dhe Turqinë. Tani për tani, shtetet kanë një monopol në Mars. Por edhe miliarderët duan një pjesë. Elon Musk, bosi i SpaceX, një firmë private r aketash, pretendon se do të nisë njerëz në Mars deri në vitin 2026. Jeff Bezos njoftoi kohët e fundit se ai do të largohet pjesërisht si shefi ekzekutiv i Amazon për t’u përqendruar në sipërmarrjen e tij hapësinore, Blue Origin. Muajin e kaluar kompania testoi me sukses një r aketë të krijuar për të transportuar pasagjerë, megjithëse z. Bezos preferon idenë e kolonive hapësinore lundruese tek s hkëmbinjtë me pluhur si Marsi. Një ditë, një udhëtim në Mars mund të jetë më shumë për kohë të lirë sesa përpjekje shkencore. Ndërsa Perseverance vëzhgon imtësisht sipërfaqen e planetit për të dhëna të jetës antike, jeta e re po përgatitet të shkelë mbi të./TheEconomist/Lexo.com.al/e.c.
