Nga Enrique Krauze/ Viti 2022 do të shënojë 200 vjet të marrëdhënieve zyrtare midis Meksikës dhe Shteteve të Bashkuara. Por, para se të jemi në gjendje të festojmë këtë moment historik, duhet së pari të punojmë për të mbrojtur lirinë, demokracinë dhe shtetin e së drejtës në Meksikë nën sundimin joliberal të Presidentit Andrés Manuel López Obrador. Më 1 mars, duke sinjalizuar një ndryshim të tonit nga qëndrimi mosrespektues dhe transaksionar i ish Presidentit Donald Trump ndaj Meksikës, Presidenti Biden dhe z. López Obrador zhvilluan një takim virtual në të cilin z. Biden u zotua të respektojë angazhimin e tij për Marrëveshjen SHBA-Meksikë-Kanada dhe për të diskutuar se si ata mund të punojnë së bashku për migracionin, reagimin ndaj koronavirusit dhe rimëkëmbjen dhe ndryshimin e klimës. Z. Biden do të bënte gjithashtu mirë të promovonte ligje më të rr epta për a rmët për të ndihmuar në ndalimin e përhapjes së a rmëve nga Shtetet e Bashkuara. Z. López Obrador, i njohur si AMLO, duhet të largojë nga ana e tij pasigurinë mbi sektorin e energjisë në Meksikë, ku ligjet e reja forcojnë kompanitë shtetërore të energjisë Pemex dhe C.F.E. dhe përdorimi i lëndëve djegëse fosile, dhe një k onflikt me U.S.M.C.A., janë kaluar së fundmi.
Z. Biden dhe z. López Obrador janë të dy burra me besim dhe ishte një shenjë e mirë që simbolet e popullit meksikan, si fetar dhe laik, u përdorën në takimin e tyre. Në të njëjtën frymë, z. Biden mund t’i përcjellë z. López Obrador se vlerat e përbashkëta i bëjnë fqinjët e mirë, veçanërisht nëse ata janë partnerë dhe miq. Duke p rishur g ardhet dhe duke mirëpritur migrantët, z. Biden po dëshmon pikërisht këtë. Një partneritet i frytshëm do të varet nga mbrojtja e vlerave të përbashkëta të lirisë, demokracisë dhe sundimit të ligjit. Të dy vendet janë mbërthyer nga e mergjencat kombëtare të shkaktuara nga pandemia dhe që janë p ërkeqësuar nga p olarizimi politik. Ndërsa Shtetet e Bashkuara të udhëhequra nga z. Biden po punojnë drejt forcimit të bazës institucionale të demokracisë së saj liberale, demokracia më e re meksikane, e udhëhequr nga z. López Obrador, një President p opulist që nxit p olarizimin, vazhdon të mbështillet nën drejtimin e tij a utokratik, i cili mund të thellohet nëse partia e tij fiton zgjedhjet legjislative afatmesme në qershor, transmeton lexo.com.al.
Z. López Obrador erdhi në pushtet në korrik 2018 me 53 për qind të votave. Mandati i tij gjashtë vjeçar do të përfundojë në 2024. Zgjedhësit i dhanë partisë së tij, Lëvizjes Kombëtare të Rigjenerimit, e njohur si Morena, dhe partive të saj satelitore një shumicë relative në Senat dhe një shumicë absolute në Dhomën e Deputetëve. Zgjedhjet e qershorit do të rinovojnë Dhomën, në Kongresin dydhomësh dhe 15 nga 32 guvernatorët në vend. Nëse Meksika do të konsolidojë demokracinë e saj apo do të kthehet në një version të ri të Partisë R evolucionare Institucionale a utoritare, e njohur si P.R.I., e cila dominonte politikën në Meksikë nga 1929 deri në 2000, do të varet nga rezultati i atyre zgjedhjeve. Përvoja jonë me P.R.I. na mësoi se një sistem njëpartiak nuk vlerëson veçanërisht demokracinë, lirinë dhe shtetin e së drejtës. Nëse zgjedhjet për Kongresin konfirmojnë kontrollin e plotë të Kongresit nga z. López Obrador, ai do t’i vlerësonte ato edhe më pak. Qeveria e Meksikës do të fokusohej tek një njeri i vetëm.
Por nëse qeveria humbet shumicën e saj absolute në Dhomë në zgjedhje, Meksika mund të rimarrë një ekuilibër të caktuar të fuqive. Nëse jo, do të jetë e vështirë për institucionet vitale demokratike si Instituti i Transparencës, i cili promovon llogaridhënie duke u dhënë njerëzve qasje më të lehtë në informacionin publik dhe Instituti Kombëtar Zgjedhor, i cili organizon dhe mbikëqyr zgjedhjet në të gjithë vendin, për të ruajtur autonominë e tyre. Z. López Obrador ka bërë shpesh p resion publikisht mbi të dy institucionet. Ai ka njoftuar qëllimin e tij për të shpërndarë të parën dhe, me një shumicë absolute në Dhomë, ai mund të kontrollojë lehtësisht këtë të fundit për zgjedhjet presidenciale të 2024 dhe 2030, një veprim që do të zvogëlojë besueshmërinë e procesit zgjedhor. Z. López Obrador thjesht nuk beson në sundimin e ligjit për të zgjidhur problemet e Meksikës. Përkundrazi, ai sillet ndonjëherë sikur mishëron shtetin dhe ligjin. Presidenti meksikan është një p opulist i krahut të majtë që e sheh konsumizmin e kapitalistëve me p ërbuzje dhe pretendon të kujdeset për të v arfrit. E megjithatë, politikat e tij ekonomike, të cilat kanë rritur p abarazinë dhe v arfërinë gjatë pandemisë, kanë ngjashmëri të konsiderueshme me ato të z. Trump, transmeton lexo.com.al.
Z. López Obrador ka p olarizuar gjithashtu vendin e tij, ka d egraduar diskursin politik, ka g ënjyer, ka mbrojtur realitetin e tij alternativ kundër “lajmeve të rr eme”, ka s ulmuar shtypin, f yer k ritikët, ka nënshtruar Senatin, ka shmangur transparencën, ka rritur kontrollin e tij mbi gjykatat, ka mbretëruar mbi partinë e tij dhe d iskredituar sistemin zgjedhor. Edhe para pandemisë, menaxhimi i d obët i qeverisë rezultoi në bilance negative për çështjet më të ndjeshme. Por në këtë vit të v ështirë, shifrat janë edhe më të tm errshme: Prodhimi i brendshëm bruto ra më shumë se 8.5 për qind, 3.25 milion vende pune u humbën dhe, megjithë mbylljet pandemike, kishte 35,484 v rasje. Z. López Obrador i r ezistoi thirrjeve për të mbajtur maskë. Pavarësisht se kishte marrë vetë v irusin, pas rikuperimit ai rifilloi informimet e tij për shtyp dy-orëshe pa mbajtur maskë. Sipas disa vlerësimeve, mbi 193,000 njerëz kanë v dekur nga Covid-19 në Meksikë, por disa burime të besueshme sugjerojnë që numri aktual i të v dekurve mund të jetë 70 për qind më i lartë se ato raporte. Gjatë dekadave, vendi ka ndërtuar një rrjet imunizimi. Në vitin 2018, Meksika vaksinoi 105 milion njerëz kundër 13 sëmundjeve i nfektive duke përfshirë tuberkulozin, fruthin dhe gripin. Megjithatë Meksika përballet me një k rizë humanitare për shkak të d ështimit të z. López Obrador për të siguruar vaksina të mjaftueshme Covid.
Pas zgjedhjes së tij, z. López Obrador s hkatërroi rrjetin e imunizimit dhe në shumë pjesë të Meksikës vaksinimi trajtohet tani nga një grup të rinjsh besnikë të partisë Morena. Rezultatet paraqesin një pamje të qartë: Deri më sot, 2.2 për qind e gati 130,000,000 njerëzve të Meksikës kanë marrë të paktën një dozë të vaksinës Covid-19. Kam frikë se shumë më tepër meksikanë do të v desin për shkak të k eqmenaxhimit të Presidentit tonë. Nëse partia e z. López Obrador fiton një shumicë në Dhomën e Deputetëve – duke i dhënë atij përsëri një pushtet absolut – vendi do të drejtohet nga një version i ri a utokratik i P.R.I. Gjatë gjithë shekullit të 20-të, Shtetet e Bashkuara mbetën i ndiferente ndaj sistemit a utoritar të Meksikës. Z. Biden duhet të rimendojë atë qëndrim të vjetër. Ndërsa e ardhmja e vendit është që ne meksikanët të vendosim, dialogu midis dy udhëheqësve mund të bëjë një ndryshim pa marrë parasysh rezultatin e zgjedhjeve, transmeton lexo.com.al.
Z. Biden mund të kontrollojë prirjet a utokratike të z. López Obrador dhe të promovojë një qasje të moderuar që mund të jetë me përfitim të madh për marrëdhëniet SHBA-Meksikë dhe për meksikanët. Ai ka theksuar me të drejtë se uniteti është rruga përpara midis fqinjëve. Ai tha aq shumë në fjalën e tij përuruese: “Le të fillojmë të dëgjojmë njëri-tjetrin. Të dëgjojmë njëri-tjetrin, të shohim njëri-tjetrin, të tregojmë respekt për njëri-tjetrin”. Për z. López Obrador, i cili gëlltiti f yerjet e z. Trump ndaj meksikanëve, duke na quajtur “p ërdhunues dhe v rasës”, duhet të jetë më e lehtë të dëgjosh fjalët e unitetit dhe moderimit. Nëse ai i zbaton këto vlera brenda Meksikës dhe ndaj marrëdhënies së tij me Shtetet e Bashkuara, në 2022 meksikanët dhe amerikanët do të jenë në gjendje të festojnë përvjetorin e tyre dhe të japin një shembull në të gjithë rajonin. Do të ishte një t urp ta harxhonte atë mundësi./NYT/Lexo.com.al/e.c.
