Nga Jonathan H. Ferziger/ Avioni mbretëror i dërguar nga Princi i Kurorës Mohammed bin Zayed Al Nahyan i Emirateve të Bashkuara Arabe po priste tek pista në një aeroport në Jordani për udhëzime për të vazhduar në Aeroportin Ndërkombëtar Ben Gurion të Izraelit. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ishte ende në zyrën e tij në Jeruzalem, duke u bërë gati të hipte në avion për një samit dypalësh triumfues në kryeqytetin e Emirateve të Bashkuara Arabe, Abu Dhabi. Së bashku, Bin Zayed dhe Netanyahu po planifikonin të zbulonin projekte të përbashkëta me vlerë rreth 10 miliard dollarë në infrastrukture që do të ndërlidhnin Lindjen e Mesme së bashku me një rrjet hekurudhor që kalon 1,100 milje nga bregu i Mesdheut në Gjirin Persik. Emiratet e Bashkuara Arabe do të financonin ndërtimin e një porti me ujë të thellë në skajin izraelit të Detit të Kuq. Një tubacion që pompon naftë midis terminaleve të Izraelit në Ashkelon dhe Eilat do të lidhet me Gadishullin Arabik ose me cisternë ose përmes një tubacioni të ri nënujor prej 430 miljesh përmes Detit të Kuq në terminalin Yanbu të Arabisë Saudite. Pastaj, në mesditën e 11 marsit, fluturimi tre orësh u anulua. Netanyahu ishte d ënuar në një cirk diplomatik që përfshinte djalin 26 vjeçar të Mbretit Abdullah të Jordanisë, Princin e Kurorës Husein, agjencinë e brendshme të sigurisë së Izraelit Shin-Bet dhe xhaminë Al-Aqsa të Jeruzalemit, vendi i tretë më i shenjtë në Islam. Jordania kishte r efuzuar të linte fluturimin të përshkonte hapësirën e saj ajrore, gjoja për t’u h akmarrë për k ufizimet izraelite në hyrjen në xhami. Në të vërtetë, Abdullah po h akmerrej për vite të tëra mo spërfilljeje diplomatike nga udhëheqësi izraelit.
Poterja politike u k eqësua më tej një javë më vonë, duke s hkundur bazat e marrëveshjeve të reja të paqes Izraelo-Arabe të njohura si Marrëveshjet e Abrahamit. Izraeli kishte nënshkruar marrëveshjet novatore me Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Mbretërinë e Bahreinit në një ceremoni në Shtëpinë e Bardhë koreografuar nga ish Presidenti i SHBA Donald Trump shtatorin e kaluar. Këtë herë, vetë Emiratet e Bashkuara Arabe m inuan përpjekjen vijuese të Netanyahut për të mbajtur samitin, duke e ak uzuar atë publikisht se po përpiqej të shfrytëzonte shtetin e Gjirit të pasur me naftë për fushatën e tij për të fituar zgjedhjet e vendit në 23 mars. Anwar Gargash, një këshilltar mbretëror me ndikim dhe ish-ministër i Jashtëm i Emirateve të Bashkuara Arabe shkroi në twitter se “Emiratet e Bashkuara Arabe nuk do të jenë pjesë e asnjë zgjedhjeje të brendshme në Izrael, tani ose ndonjëherë”. Ndërsa m arifet e Netanyahut ishin të tu rpshme, afrimi i vendeve të Gjirit me Izraelin duken i paprekur, edhe nëse marrëveshjet e ndërmjetësuara nga Trump mund të kenë nevojë të modifikohen për të marrë mbështetjen e Presidentit të SHBA Joe Biden. Pavarësisht se fillimisht u shitën me një vlerë prej 23 miliardë dollarë avionë l uftarakë F-35 Stealth të prodhuar nga SHBA dhe dronë ajrorë të a rmatosur MQ-9B në Emiratet e Bashkuara Arabe – p ezulluar aktualisht për kontroll nga administrata e re – lidhjet e normalizuara bazohen në marrëveshje fitimprurëse të infrastrukturës dhe një rritje të ndërmarrjeve të përbashkëta midis firmave private izraelite dhe atyre arabe. Grupet e ndërtimit që kanë bërë ofertat për projektin hekurudhor Izrael-Gjir, i cili do të kalonte përmes Jordanisë dhe Arabisë Saudite, thuhet se përfshijnë kompani amerikane, evropiane, ruse dhe kineze. Izraeli tashmë operon një rrugë treni që kalon në lindje nga porti i tij Haifa deri në kufirin jordanez. Plani i ri “Gjurmët për Paqen Rajonale” do të sillte prodhime spanjolle ose pjesë industriale gjermane nga anijet evropiane që ankorohen në Izrael në Shtetet e Gjirit. Projekti do të ringjallnte hekurudhën 112-vjeçare të Jordanisë Hejaz për t’u lidhur me një rrjet të ri trenash që po ndërtohet në Arabinë Saudite dhe për të arritur në portet e Gjirit, transmeton lexo.com.al.
Takimi i Netanyahu-Bin Zayed pritej gjithashtu të niste projektin e portit në ujërat e thella, të financuar nga fondi i pasurisë sovrane të Abu Dhabi prej 580 miliardë dollarësh, që do të lejonte superanijet tankerë të ankorohen në Eilat, pranë qytetit port të Jordanisë Aqaba. Anijet mund të mbartin naftë të papërpunuar nga Arabia Saudite dhe ta pomponin atë përmes tubacionit izraelit në Detin Mesdhe dhe në Evropë. Në drejtimin tjetër, nafta e Azisë Qendrore dhe Evropiane mund të përshkonte urën tokësore për të arritur anijet në portin e Detit të Kuq që më pas do të lundronin për në Kinë, Japoni ose Korenë e Jugut. Gërbimi thellë në shtratin e detit të Eilat, megjithatë, përballet me kundërshtim në rritje nga ambientalistët izraelitë të cilët thonë se kjo do të v rasë rezervatin d elikat të koraleve të zonës, një Mekë për zhytësit dhe do të rre zikojë k atastrofën mjedisore me një derdhje të naftës në të ardhmen. S hqetësimet janë amplifikuar gjatë muajit të kaluar me një rrjedhje të naftës mesdhetare nga një cisternë ende e paidentifikuar që ndoti plazhet izraelite me globe të katranit të zi. Ndërsa projektet e trenave dhe porteve ishin ende duke u negociuar në fund të vitit të kaluar, kompania shtetërore e Izraelit Europe Asia Pipeline Co. Ltd. (EAPC) dhe ajo e Emirateve të Bashkuara Arabe MED-RED Land Bridge Ltd. kishin nënshkruar tashmë një memorandum mirëkuptimi në një ceremoni në Abu Dhabi e ndjekur nga Sekretari i atëhershëm i Thesarit të SHBA-ve Steven Mnuchin. Marrëveshja mbështetet tek kanalet ekzistuese prej 160 miljesh të kompanisë izraelite për tubacionet e naftës së papërpunuar dhe distilatet e naftës. Ajo parashikon që ato të lidhen me rrjetin e Gjirit përmes tubacionit të naftës Lindje-Perëndim të Arabisë Saudite me anije ose një tubacion të ri nënujor.
Përveç naftës, EAPC thotë se po zhvillon gjithashtu plane për të transportuar gaz natyror midis terminaleve të tij Mesdhetarë dhe Detit të Kuq për transportin e ardhshëm. Izraeli ka zbuluar depozita të bollshme gazi në brigjet e tij mesdhetare gjatë 20 viteve të fundit dhe ka nënshkruar marrëveshje eksporti me Greqinë dhe Qipron dhe mund të bëhet një furnizues për Italinë dhe vendet e tjera në Evropë. Shpimet në fushën e gazit në det të hapur të Levantit u krye nga një konsorcium izraelito-amerikan i udhëhequr nga Noble Energy me bazë në Houston, i cili u ble për 5 miliardë dollarë në aksione vitin e kaluar nga Chevron, kompania e shtatë më e madhe e naftës në botë. CEO i EAPC Izik Levy i tha Foreign Policy para se Marrëveshjet Abraham të nënshkruheshin në shtator, se aleanca e planifikuar me Emiratet e Bashkuara Arabe “hap shumë dyer dhe mundësi” për kompaninë izraelite. Të udhëhequr nga Chevron, kompani të tjera të energjisë amerikane dhe ndërkombëtare kanë larguar h ezitimin historik që dikur kishin për t’u marrë me Izraelin – nga f rika e shkeljes së një b ojkoti arab 75-vjeçar, tha Levy. Edhe pasi Kongresi Amerikan i shpalli s anksionet të p aligjshme në 1977, marrëdhëniet me Izraelin mbetën t oksike për vendet e pasura me naftë. Izraeli mori pjesën më të madhe të furnizimeve të tij të energjisë përmes marrëveshjeve shpesh të f shehta me vende të tilla si Azerbajxhani dhe Meksika, transmeton lexo.com.al.
Ndërsa zhurma politike mund të ketë tr onditur një pjesë nga vullneti i mirë që ishte i dukshëm vitin e kaluar, një p rishje e fortë mes Emiratëve dhe Izraelitëve duket e pamundur. Pozicioni strategjik i Izraelit si një rrugë e shkurtër gjeografike midis kontinenteve dhe gjykimi i shteteve të Gjirit se angazhimi me ish-ar mikun e tyre paraqet mundësi të bollshme biznesi, do të thotë që më shumë dyer duhet të hapen për marrëveshje Izraelo-Arabe në Lindjen e Mesme. Ndërkohë Netanyahu, kryeministri më jetëgjatë i shtetit hebre, ka provuar gjithçka në ditët e fundit të fushatës së tij të rizgjedhjes, duke shpresuar të miratojë gjithashtu legjislacionin që do të shtynte një gjyq ko rrupsioni në të cilin ai u deklarua i pafajshëm në shkurt. Kalkulimi i tij është se çdo akt f yes ndaj Bin Zayed në Abu Dhabi për përzierjen e biznesit dhe zgjedhjeve mund të rregullohet nëse Netanyahu fiton një mandat të shtatë të paparë javën e ardhshme. Sondazhet parashikojnë një n gërç. Sa i ronike do të ishte nëse Netanyahu, pasi u bë pionier në një aleancë me Gjirin që ka re volucionarizuar pozicionin ekonomik dhe atë të sigurisë së Izraelit në Lindjen e Mesme, do të humbiste zgjedhjet vetëm për shkak se ai la pas dore dhe r efuzoi paqen e vendit të tij me partnerin shumë më të varfër arab përtej lumit Jordan./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
